Аҳолии Душанбе
Душанбе калонтарин шаҳри Тоҷикистон аст. Аҳолии шаҳри Душанбе дар соли 2020 - 863,4 ҳаз. нафарро ташкил дод. Бар асоси барӯйхатгирии соли 2000, 35,6% тамоми сокинони шаҳрии Тоҷикистон дар пойтахт зиндагӣ мекарданд. Душанбеи муосир низ як агломератсияи калонеро ташкил медиҳад, ки шумораи аҳолиаш беш аз 1,6 миллион нафар аст. То соли 1990, шаҳр инчунин ҷавонтарин ва босуръат рушдёбанда дар Осиёи Марказӣ буд. То нимаи солҳои 70-ум қисми зиёди афзоиш аз ҳисоби муҳоҷирати берунӣ (байниҷумҳуриявӣ) таъмин карда шуда бошад, баъд саҳми афзоиши табиӣ, инчунин муҳоҷирати дохилиҷумҳуриявӣ афзуд. Фурӯпошии ИҶШС ба ин ва дигар равандҳои демографии шаҳр таъсири калон расонд. Шурӯъ аз солҳои 1990-ум, ба шаҳр боз бо зиёд шудани шумораи мардон нисбат ба занон хос гардид[1]. Дар таркиби миллии он низ таъғиротҳои калон ба амал омад. Дар баробари ба пойтахт ҳамроҳ шудани дигар маҳалҳо аҳолии шаҳр 1.001.700 нафарро ташкил дод.
Дар соли 1939 тоҷикон 12%-и шаҳрро, дар соли 1989 — 39%, дар соли 2010 89%-ро ташкил доданд.
Дар соли 2022 то 42,3% аҳолии шаҳрии ҷумҳурӣ дар пойтахти он зиндагӣ мекунанд.
Динамикаи аҳолӣ вироиш
| Шумораи
аҳолии шаҳри Душанбе, % |
1911,
баҳо [2] |
1926,
бар. аҳолӣ |
1939,
бар. аҳолӣ |
1959,
бар. аҳолӣ |
1970,
бар. аҳолӣ |
1979,
бар. аҳолӣ |
1989,
бар. аҳолӣ |
2000,
бар. аҳолӣ |
2010,
бар. аҳолӣ |
2015,
баҳо |
2020,
баҳо |
2022,
баҳо |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Шумора, ҳазор нафар | 20 | 5.6 | 83,0 | 224.2 | 375,7 | 499,8 | 590,6 | 561,9 | 711,2 | 788,7 | 863,4 | 1201,8 |
Афзоиши босуръати аҳолӣ дар байни солҳои 1939-1989 қисман аз ба ҳудуди он дохил кардани маҳалҳои аҳолинишини наздики деҳот вобаста буд. Камшавии аҳолӣ дар солҳои 1989 —2000 дар навбати худ бо он шарҳ дода шуд, ки дар ин давра 136,1 ҳазор нафар шаҳрро тарк кардаанд, ки дар аввали соли 1989 23,0 фоизи аҳолии пойтахтро ташкил медиҳад [3]. Дар замони муосир шумораи аҳолии пойтахт сол аз сол зиёд шуда, ба ҳолати 1 июли соли 2019 ба 1 миллиону 1700 нафар мерасад.
Аҳолии ноҳияҳои шаҳр вироиш
| Солхо | Динамикаи аҳолӣ аз рӯи ноҳияҳои шаҳр (дар охири сол), одамон | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Исмоили Сомонӣ | Сино | Фирдавсӣ | Шоҳмансур | Ҳамагӣ | Фоиз, ± | |
| 2004 | 631,700 | ▲ 2.00 | ||||
| 2005 | 646,400 | ▲ 2.33 | ||||
| 2006 | 660,900 | ▲ 2.24 | ||||
| 2007 | 679,400 | ▲ 2.80 | ||||
| 2008 | 695,200 | ▲ 2.33 | ||||
| 2009 | 123,000 | 261,600 | 181,300 | 140,200 | 706100 | ▲ 1,57 |
| 2010 | 128 000 | 279 000 | 173 000 | 144 000 | 730,500 | ▲ 3.46 |
| 2011 | 131 600 | 285 400 | 183 300 | 147 300 | 747600 | ▲ 2.34 |
| 2016 | 142 500 | 307 300 | 198 300 | 155 100 | 802200 | ▲ 3,85 |
| 2019 | 148 700 | 326 100 | 209 000 | 162 600 | 846 000 | ▲ 5,45 |
Таркиби этникӣ вироиш
Динамикаи шумора ва таркиби миллии аҳолии шаҳри Душанбе аз рӯи маълумотҳои барӯйхатгирии умумииттифоқии солҳои 1939—1989 ва бафеҳристгирии Тоҷикистон дар соли 2010
| Миллат | 1939 нафар |
% | 1959 нафар |
% | 1970 нафар |
% | 1979 нафар |
% | 1989 нафар |
% | 2010[4] чел. |
% |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дар умум | 82 597 | 100,00% | 224 242 | 100,00% | 375 744 | 100,00% | 499 767 | 100,00% | 601 501 | 100,00% | 724 844 | 100,00% |
| Тоҷикон | 9 952 | 12,05% | 41 933 | 18,70% | 99 184 | 26,40% | 157 985 | 31,61% | 235 392 | 39,13% | 648 760 | 89,50% |
| Ӯзбекҳо | 7 447 | 9,02% | 23 130 | 10,31% | 38 561 | 10,26% | 50 127 | 10,03% | 62 752 | 10,43% | 48 661 | 6,71% |
| Русҳо | 47 042 | 56,95% | 107 263 | 47,83% | 157 527 | 41,92% | 192 473 | 38,51% | 194 691 | 32,37% | 19 061 | 2,63% |
| Тоторҳо | 3 889 | 4,71% | 12 335 | 5,50% | 19 269 | 5,13% | 23 656 | 4,73% | 24 581 | 4,09% | 1 866 | 0,26% |
| Туркманҳо | 43 | 0,05% | 122 | 0,05% | 295 | 0,08% | 535 | 0,11% | 733 | 0,12% | 690 | 0,10% |
| Қирғизҳо | 94 | 0,11% | 240 | 0,11% | 529 | 0,14% | 718 | 0,14% | 995 | 0,17% | 552 | 0,08% |
| Қазоқҳо | 351 | 0,42% | 374 | 0,17% | 579 | 0,15% | 762 | 0,15% | 1 109 | 0,18% | 189 | 0,03% |
| Қримтоторҳо | 0 | 0,00% | 23 | 0,01% | 175 | 0,04% | 607 | 0,10% | ||||
| Укроинҳо | 4 916 | 5,95% | 9 858 | 4,40% | 13 305 | 3,54% | 17 926 | 3,59% | 21 348 | 3,55% | ||
| Белорусҳо | 287 | 0,35% | 883 | 0,39% | 1583 | 0,42% | 2 312 | 0,46% | 3 227 | 0,54% | ||
| дигарон | 8 576 | 10,38% | 28 104 | 12,53% | 44 889 | 11,95% | 53 098 | 10,62% | 56 066 | 9,32% | 5 065 | 0,70% |
Фоизи намояндагони миллатҳои гуногун дар Душанбе [5]
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2000 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| тоҷикон | 18,7 | 26.2 | 31.6 | 38.2 | 84.4 | 89,5 |
| ӯзбекҳо | 10.3 | 10.3 | 10.0 | 10.6 | 9.1 | 6,7 |
| русҳо | 47.8 | 42,0 | 38.6 | 32.9 | 5.1 | 2,6 |
| тоторҳо | 5.5 | 5.1 | 4.8 | 4.1 | 0,7 | 0,26 |
| қирғизҳо | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0.2 | 0,06 | 0,08 |
| украинҳо | 4.4 | 3.5 | 3.6 | 3.6 | 0.3 | 0 |
| яҳудиён | 3.9 | 3.1 | 2.4 | 2.0 | 0,02 | 0 |
Эзоҳ вироиш
- ↑ Итоги переписи населения Таджикистана 2000 года: национальный, возрастной, половой, семейный и образовательный составы
- ↑ Логофет Д.Н. Бухарское ханство под русским протекторатом - СПб., 1911. т.2, стр.186
- ↑ Охрана окружающей среды - Энциклопедия(пайванди дастнорас — таърих). 6 ноябри 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2016.
- ↑ Том 3. Национальный состав и владение языками, гражданство населения Республики Таджикистан (2010) Бойгонӣ шудааст 14 октябри 2013 сол. // Агентство по статистике при Президенте Республики Таджикистан
- ↑ Душанбе. Энциклопедия. / Главный научный редактор Диноршоев М. Д.. — Душанбе: Главная научная редакция Таджикской Национальной Энциклопедии, 2004. — С. 22. — 132 с. — ISBN 5-89870-071-4.