Иттиҳоди Аврупо

(Тағйири масир аз Иттиҳодияи Аврупо)

Иттиҳоди Аврупо — иттиҳоди сиёсӣ ва иқтисодии кишварҳои Аврупо аст, ки дар охири асри XX таъсис ёфтааст. Иттиҳоди Аврупо аз 1 ноябри соли 1993 фаъолият мекунад. Иттиҳоди Аврупо 27 давлати Аврупоиро дар бар гирифтааст. Соли 2016 сокинони Подшоҳии Муттаҳида (Британияи Кабир) дар натиҷаи гузаронидани раъйдиҳии умумӣ барои баромадан аз узвияти Иттиҳоди Аврупо овозҳояшоноро додаанд.

Иттиҳоди Аврупо[1]
Парчами Иттиҳодияи Урупо
Парчами Иттиҳоди Аврупо
Motto: In varietate concordia
("Иттиҳод дар танаввӯъ")
Суруди миллӣ: Ode to Joy (orchestral)
Вебгоҳҳои сохторҳои ИУ Брюссел (CoEU, EC, and EP)
Франкфорт ам Майн (ECB)
Люксембург (ECoJ and ECoA)
Strasbourg (2nd EP)
Сохтори молӣ Бонки Марказии Урупо[2]
Маркази маъмурӣ Брюссел (de facto capital)[3]
Шаҳрҳои калонтарин Берлин, Ландан, Модрид, Порис, Рум (аз рӯи алифбо)
Кишварҳои узв 25 кишварҳои аъзо
Забонҳо 20 забонҳои расмӣ
Presidencies
Раиси Шӯрои Аврупо Матти Ванҳанен
Шӯрои ИА Финландия
Коммиссияи Аврупо Хосе Мануэл Дурао Барросо
Праламенти Аврупо Ҷозеп Боррелл Фонтеллес
History
Рӯзи Аврупо 9 Май, 1950
Formation as EEC
 - Signed
 - Enforced
Treaty of Rome
 - March 25, 1957
 - January 1, 1958
Formation as EU
 - Signed
 - Enforced
Maastricht Treaty
 - February 7, 1992
 - November 1, 1993
Оморҳо
Масоҳат
 - Total
7th if ranked[4]
3,976,372 km²
1,5352,86 sq mi
Аҳолӣ
 - Total (2006)
 - Зичӣ
3rd if ranked[5]
461,500,000
115.6 people/km²
299.4 people/sq mi
GDP (PPP, 2005)
 - Total
 - Per capita
1st if rankedШаблон:Fn
$12.43 trillion[6]
$28,100Шаблон:Fn
HDI (2003) 0.922 (est.) [7](22nd if ranked[8]) – high
Дигар маълумотҳо
Асъорот Евро (EUR or €)[9]

Other currencies:
Фунти Бритониё (GBP or GB£)
Фунти Кипр (CYP or C£)
Корунаи Чех (CZK or Kč)
Крони Дания (DKK or kr)
Кроони Эстония (EEK or kr)
Форинти Маҷористон (HUF or Ft)
Лати Латвия (LVL or Ls)
Литаси Литва (LTL or Lt)
Лираи Малта (MTL or Lm)
Злоти Полша (PLN or zł)
Корунаи Словакия (SKK or Sk)
Крони Шведсия (SEK or kr)

Соат UTC 0 to +2[10]
Домен .eu
Кодҳои телефон Not standardised[11]
Вебсайти расмӣ http://europa.eu/
^ See other official names
^ "The symbols of the EU", Europa.
^ Only for Eurozone members and EU institutions
^ Not de jure - Brussels is unofficialy referred to as The Capital of the European Union because it is the hub of EU institutions: it hosts the European Commission, the European Council, and the European Parliament.
^ If counted as a single unit.
^ Total: According to IMF Estimations & Reports for 2005; Per capita: According to the CIA World Factbook [12] Бойгонӣ шудааст 17 октябри 2006  сол..
^ Estimated using members' HDI, and weighted by estimated current population.
^ Would be 9th if member states were not counted.
^ +1 to +3 during DST; French overseas départements, UTC −4 to +4
^ Plans for a EU-wide +3 prefix were abandoned. The European Telephony Numbering Space, +388 3 is somewhat similar. Current members' codes begin with either +3 or +4.

Таърих вироиш

Иттиҳоди Аврупо (Ҷомеаи Аврупо) — аз якҷояшавии се ташкилоти мустақил, вале ба ҳам алоқаманд - Иттиҳоди аврупоии ангишт ва пӯлод, ки соли 1951 созмон дода шудааст, Ҷомеаи Аврупо оид ба энергияи атомй (Евратом) ва Ҷомеаи иқтисодии Аврупо, ки соли 1957 созмон ёфтааст, ба амал омадааст. Баъд аз бастани Аҳдномаи Маастрихт оид ба созмонёбии Иттиҳоди сиёсӣ дар охири асри XX, ки мудофиаи умумӣ ва иттифоқи асъорӣ-иқтисодиро дарбар мегирифт ва аз 1 ноябри соли 1993 ба қувваи амал даромад, Ҷомеаи Аврупо номи Иттиҳоди Аврупоро гирифт.[1]

 
European Commission (Brussels)

Иттиҳоди Аврупо 27 кишвари узв дорад.

Феҳристи кишварҳои узви Иттиҳоди Аврупо вироиш

Парчам Кишвар Номи пурра Пойтахт Санаи воридшавӣ
  Австрия Ҷумҳурии Утриш Вена 1 январи соли 1995
  Белгия Подшоҳии Белгия Брюссел 25 марти соли 1957
  Булғористон Ҷумҳурии Булғористон София 1 январи соли 2007
  Маҷористон Маҷористон Будапешт 1 майи соли 2004
  Юнон Ҷумҳурии Юнон Афина 1 январи соли 1981
  Олмон Ҷумҳурии Федеролии Олмон Берлин 25 марти соли 1957
  Дания Подшоҳии Дания Копенҳаген 1 январи соли 1973
  Итолиё Ҷумҳурии Итолиё Рум 25 марти соли 1957
  Ирландия Ҷумҳурии Ирландия Дублин 1 январи соли 1973
  Испониё Подшоҳии Испониё Мадрид 1 январи соли 1986
  Кипр Ҷумҳурии Кипр Никосия 1 майи соли 2004
  Люксембург Ҳерсогигарии бузурги Люксембург Люксембург 25 марти соли 1957
  Латвия Ҷумҳурии Латвия Рига 1 майи соли 2004
  Литва Ҷумҳурии Литва Вилнюс 1 майи соли 2004
  Малта Ҷумҳурии Малта Валлетта 1 майи соли 2004
  Нидерландия Подшоҳии Нидерланд Амстердам 25 марти соли 1957
  Португалия Ҷумҳурии Португалия Лиссабон 1 январи соли 1986
  Лаҳистон Ҷумҳурии Лаҳистон Варшава 1 майи соли 2004
  Руминия Руминия Бухарест 1 январи соли 2007
  Словения Ҷумҳурии Словения Любляна 1 майи соли 2004
  Словакия Ҷумҳурии Словакия Братислава 1 майи соли 2004
  Фаронса Ҷумҳурии Фаронса Порис 25 марти соли 1957
  Финланд Ҷумҳурии Финланд Ҳелсинкӣ 1 январи соли 1995
  Хорватия Ҷумҳурии Хорватия Загреб 1 июли соли 2013
  Чехия Ҷумҳурии Чехия Прага 1 майи соли 2004
  Швеция Подшоҳии Суэд Стокҳолм 1 январи соли 1995
  Эстония Ҷумҳурии Эстония Таллин 1 майи соли 2004





Пас аз 31 январи соли 2020, Подшоҳии Муттаҳида аз иттиҳод хориҷ шуд.

Собиқ аъзоёни Иттиҳоди Аврупо вироиш

Парчам Кишвар Номи пурра Сармоягузорӣ Санаи воридшавӣ рӯзи эълони баромадан
  Бритониё Подшоҳии Муттаҳида Лондон 1 январи соли 1973 31 январи соли 2020

Қаламравҳои махсуси кишваҳои узви ИА вироиш

 
Ҳудуди Итиҳоди Аврупо дар харитаи ҷаҳон ██ Европейский союз ██ Отдалённые регионы — принадлежат членам ЕС и входят в него как их части ██ Неевропейские государства и территории — принадлежат членам ЕС, но не входят в него

Минтақаҳои махсусе ки берун аз Аврупо ҷойгиранд, инчунин ба Иттиҳоди Аврупо дохил карда шудаанд:

Парчам Кишвар Парчам Минтақаи махсус Санаи воридшавӣ
  Фаронса Реюнон 25 марти соли 1957
  Фаронса   Мартин 1 декабри соли 2009
  Фаронса   Мартиника 25 марти соли 1957
  Фаронса   Майотта 1 январи соли 2014
  Фаронса   Гваделупа 25 марти соли 1957
  Фаронса Гвиана 25 марти соли 1957
  Испания   Cеута 1 январи соли 1986
  Испания   Ҷазираҳои Канарӣ 1 январи соли 1986
  Испания   Мела 1 январи соли 1986
  Португалия   Мадейра 1 январи соли 1986
  Португалия   Азор 1 январи соли 1986

Созишномаҳои Иттиҳоди Аврупо бо кишварҳои сеюм вироиш

 
Созишномаҳои Иттиҳоди Аврупо бо кишварҳои сеюм, аз ҷумла созишномаҳои ассотсиатсия

Кишварҳое, ки Иттиҳоди Аврупо бо онҳо шартномаҳои ассотсиатсияро имзо кардаанд (қайд карда шуд: сиёҳи ғафс — номзадҳои расмӣ барои узвият, курсивии ғафс — номзадҳои эҳтимолӣ барои барномаи ҷории густариш):

Парчам Кишвар Номи пурра Сармоягузорӣ Соли имзо
созишнома
дар бораи ассотсиатсия
  Албания Ҷумҳурии Албания Тирана 2009
  Алҷазоир Ҷумҳурии Халқии Демократии Алҷазоир Алҷазоир 2005
  Босния ва Ҳерсеговина Босния ва Ҳерсеговина Сараево 2008
  Гурҷистон Гурҷистон Тифлис 2014
  Миср Ҷумҳурии Арабии Миср Қоҳира 2004
  Исроил Исроил Уршалим 2000
  Урдун Подшоҳии Ҳошимии Урдун Амман 2002
  Канада Канада Оттава 2013
  Косово Ҷумҳурии Косово Приштина 2015
  Лубнон Ҷумҳурии Лубнон Байрут 2006
  Марокаш Шоҳигарии Марокаш Работ 2000
  Молдова Ҷумҳурии Молдова Кишинев 2014
  Мексика Иёлоти Муттаҳидаи Мексика Мехико 2000
  Мақдунияи Шимолӣ Ҷумҳурии Мақдунияи Шимолӣ Скопле 2001
  Сербия Ҷумҳурии Сербия Белград 2011
  Тунис Ҷумҳурии Тунис Тунис 1998
  Туркия Ҷумҳурии Туркия Анкара 1963
  Укроин Укроин Киев 2014
  Черногория Монтенегро Подгоритса 2010
  Чили Ҷумҳурии Чили Сантяго 2003
  Африқои ҷанубӣ Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ Претория, шаҳри Кейп Блумфонтейн 2000

Нигаред вироиш

Эзоҳ вироиш

  1. Фарҳанги истилоҳоти ҳуқуқ / Зери таҳрири Маҳмудов М.А. — Душанбе: ЭР-граф, 2009. — с. 563