Балхаш: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Сатри 21:
|Площадь водосбора = 413000
|Впадающие реки = Или (река)/Каратал (река)/Аксу (река, впадает в Балхаш)/Лепсы (река)/Аягуз (река)
}}
}}{{значения}}
'''Балха́ш''' (''Балка́ш''<ref>Казахстан. Общегеографическая карта (масштаб 1:3 000 000). — Роскартография, 2011.</ref><ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Балхаш или Балкаш}}</ref>; {{lang-kk|Балқаш}}) — [[кӯл]]и сарбаста ва ширинобе дар қисми шарқии [[Қазоқистон]].
 
== Ном ==
Дар пастии васеи Балхашу Алокӯл, дар баландии 340 м аз с. б. воқеъ аст. Масоҳ. 18,2 ҳазор км2, дарозиаш 614 км, бараш ба ҳисоби миёна 30 км, дар қисми шарқӣ 9–19 км, ғарбӣ то 74 км. Ҷойи амиқтаринаш то 26,5 м. Ҳаҷми обаш 110 км3, масоҳ. ҳавзааш қариб 500 ҳазор км2. Ба Б. д-ҳои Или, Қаротол, Оқсу, Лепси ва ғ. мерезанд. 43 ҷазира дорад, калонтаринашон Басаралу Тасарал. Нимҷаз. Сариесик Балхашро ба ду қисм – ғарбӣ ва шарқӣ ҷудо мекунад. Иқлими атрофи кӯл биёбонист. Ҳарор. моҳи июл ба ҳисоби миёна 24°С, январ –8°С. Миқдори боришоти солона ба ҳисоби миёна 120 мм. Аз ох. ноябр то миёнаи апр. ях мебандад. Соҳилҳои шимолии кӯл баланду шахдор, ҷанубиаш пасти регзору найзор. Соҳилҳояш бениҳоят каҷу ноҳамвор. Оби қисми ғарбии Б. шӯр, шарқиаш ширин. Олами ҳайвоноташ ғанӣ аст. Дар Б. 20 навъи моҳӣ мавҷуд буда, ширмоҳӣ, аломоҳӣ, фукмоҳиҳои холдору якранг, лабдӯр ва голян танҳо дар Б. вомехӯранд. Дар Б. асосан суфмоҳӣ, зағорамоҳӣ, ширмоҳӣ ва симмоҳӣ шикор мекунанд. Б. киштигард аст. Истгоҳҳои асосиаш – Бурулбайтал ва Балхаш. Дар соҳили шимолиаш кони калони мис ҳаст. Солҳои охир аз сабаби рехтани партови Комб. металлургияи кӯҳии мисгудозӣ оби кӯл ифлос шудааст.
Бо ҳамин ном дар соҳили кӯл шаҳр дар вилояти Ҷезқазғани Ҷумҳурии Қазоқистон вуҷуд дорад. Маънои луғавии ин гидроним мусаффои оби кӯл аст ва вожаи Балхаш ба забонҳои қадимаи эронӣ мутааллиқ аст.<ref>Ҳомидов Д.Р. Таҳқиқи забоншиносии гидронимҳои мавзеъҳои таърихии тоҷикнишин/Рисолаи докт. илми филол. — Душанбе, 2018. — С. 122. — 470 с. {{ref-tg}}</ref>.
 
== Ҷуғрофиё ==
Дар пастии васеъи Балхашу Алокӯл, дар баландии 340 м аз сатҳи баҳр воқеъ аст. Масоҳ. 18,2 ҳазор км2, дарозиаш 614 км, бараш ба ҳисоби миёна 30 км, дар қисми шарқӣ 9–19 км, ғарбӣ то 74 км. Ҷойи амиқтаринаш то 26,5 м. Ҳаҷми обаш 110 км3, масоҳ. ҳавзааш қариб 500 ҳазор км<sup>2</sup>. Ба Балхаш дарёҳои Или, Қаротол, Оқсу, Лепси ва ғ. мерезанд. 43 ҷазира дорад, калонтаринашон Басаралу Тасарал. Нимҷаз. Сариесик Балхашро ба ду қисм – ғарбӣ ва шарқӣ ҷудо мекунад.
 
== Иқлим ==
Бо ҳамин ном дар соҳили кӯл шаҳр дар вилояти Ҷезқазғани Ҷумҳурии Қазоқистон вуҷуд дорад. Маънои луғавии ин гидроним мусаффои оби кӯл аст ва вожаи Балхаш ба забонҳои қадимаи эронӣ мутааллиқ аст.<ref>Ҳомидов Д.Р. Таҳқиқи забоншиносии гидронимҳои мавзеъҳои таърихии тоҷикнишин/Рисолаи докт. илми филол. — Душанбе, 2018. — С. 122. — 470 с. {{ref-tg}}</ref>
Дар пастии васеи Балхашу Алокӯл, дар баландии 340 м аз с. б. воқеъ аст. Масоҳ. 18,2 ҳазор км2, дарозиаш 614 км, бараш ба ҳисоби миёна 30 км, дар қисми шарқӣ 9–19 км, ғарбӣ то 74 км. Ҷойи амиқтаринаш то 26,5 м. Ҳаҷми обаш 110 км3, масоҳ. ҳавзааш қариб 500 ҳазор км2. Ба Б. д-ҳои Или, Қаротол, Оқсу, Лепси ва ғ. мерезанд. 43 ҷазира дорад, калонтаринашон Басаралу Тасарал. Нимҷаз. Сариесик Балхашро ба ду қисм – ғарбӣ ва шарқӣ ҷудо мекунад. Иқлими атрофи кӯл биёбонист. Ҳарор.Ҳарорати моҳи июл ба ҳисоби миёна 24°С, январ –8°С. Миқдори боришоти солона ба ҳисоби миёна 120 мм. Аз ох. ноябр то миёнаи апр. ях мебандад. Соҳилҳои шимолии кӯл баланду шахдор, ҷанубиаш пасти регзору найзор. Соҳилҳояш бениҳоят каҷу ноҳамвор. Оби қисми ғарбии Б.Балхаш шӯр, шарқиаш ширин. Олами ҳайвоноташ ғанӣ аст. Дар Б.Балхаш 20 навъи моҳӣ мавҷуд буда, ширмоҳӣ, аломоҳӣ, фукмоҳиҳои холдору якранг, лабдӯр ва голян танҳо дар Б.Балхаш вомехӯранд. Дар Б.Балхаш асосан суфмоҳӣ, зағорамоҳӣ, ширмоҳӣ ва симмоҳӣ шикор мекунанд. Б. киштигард аст. Истгоҳҳои асосиаш – Бурулбайтал ва Балхаш. Дар соҳили шимолиаш кони калони мис ҳаст. Солҳои охир аз сабаби рехтани партови Комб. металлургияи кӯҳии мисгудозӣ оби кӯл ифлос шудааст.
 
== Иқтисод ==
Балхаш киштигард аст. Истгоҳҳои асосиаш – Бурулбайтал ва Балхаш. Дар соҳили шимолиаш кони калони мис ҳаст. Солҳои охир аз сабаби рехтани партови Комбинати металлургияи кӯҳии мисгудозӣ оби кӯл ифлос шудааст.
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Балхаш"