Сайидризо Ализода: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) →Зиндагинома: илова, ислоҳ |
Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
||
Сатри 28:
=== Эҷодиёт ===
Mуаллифи аввалин алифбои тоҷикӣ “Китоби нахустин”, “Дабистони тоҷик” ([[1920]]), “Сарфу наҳви тоҷикӣ” ([[1926]]), муҳаррир ва мураттиби аввалин луғати русӣ-тоҷикӣ (ду ҷилд, 1933 -1934), муаллифи маҷмӯаи мақолаҳои публисистии “Ба ҳам бипайвандед, эй ранҷбарони ҳамаи ҷаҳон!”, “Сарватмандон навмед мешаванд”, “Инглиспарварон бихонанд”, “Имрӯз наврӯз аст”, “Ба муносибати хабарҳои Бухоро”, “Мотами бузург” ( дар бораи ба таври фоҷиавӣкушта шудани Маҳмудхоҷа Беҳбудӣ, 1919) ва ғ., шеърҳои “Зан ва мулло”, “Ба порахӯр”, “Бойамак”, “Марсияҳои мушфиқона ба фаранҷӣ”. Чун донандаи забҳои арабӣ, форсӣ, русӣ, узбеки, тоторӣ, туркӣ, курдӣ асарҳои “Сад фоиз”-и [[нависанда]]и америкоӣ Эптон Синклер (1934), “Дубровский” (1935), “Духтари капитан” (1936), “Моткаи қарамашшоқ” (1937), “Ҳикояҳои Белкин”-и А. С. Пушкин (1938), “Семент”- и Ф. Гладков (1936), “Пӯлод чӣ тавр обутоб ёфтааст”-и Н. Островский (1937), “Каждум аз меҳроб”-и адиби ӯзбек Абдулло Қодириро (1938) ба тоҷикӣ гардонидааст, аввалин тарҷумон ва муҳаррири асарҳои классикони марксизм-ленинизм.<ref name="САИДРИЗО АЛИЗОДА tojnews">[http://www.tojnews.org/inhoro-boyad-shinokht-saidrizo-alizoda
Саидризо Ализода 27-уми июли соли 1887 дар шаҳри Самарқанд дар оилаи косиби шоҳибоф ба дунё омад. Ў бо ғамхории падар бо роҳу василаҳои гуногун савод баровард. Дар давоми 13 сол ҳамроҳи падараш ба сифати шогирд дар корхонаи бофандагӣ кор ва пайваста худомўзӣ кард. Таҳсили ибтидоиро дар назди падараш гирифта, баъдан дар мактаби ҷадид, ки дар оғози асри 20 таъсис ёфта буд, таҳсил кард. Муаллими мактаби ҷадид, ҳуруфчин ва мусаҳҳеҳи бахши тоҷикии нашрияҳои М. Беҳбудӣ « Самарқанд» ва « Оина» (солҳои 1913-1915), муҳаррири рӯзномаи « Шўълаи инқилоб» (солҳои 1919-1921), котиби масъули рӯзномаи «Овози тоҷик », муҳаррири шўъбаи самарқандии Нашриёти давлатии Тоҷикистон, муаллими фанҳои забони арабӣ, форсӣ ва тоҷикии Донишгоҳи давлатии Самарқанд (солҳои 1933-1937) буд.
Фаъолияти Ализода чун рўзноманигор-публитсист дар рӯзномаи «Бухорои Шариф» оғоз ёфтааст. Дар нашрияҳои Беҳбудӣ оид ба масоили мактабу маориф, танзими расму одат, ислоҳоти ҷомеа мақолаҳо ба табъ мерасонд, мардумро ба илму маърифат даъват мекард. Дар газетаи «Шўълаи инқилоб» аксар мақолаҳоро, ки ба мавзўъҳои рўзмарраи он замон тааллуқ доштанд – иттиҳоди ранҷбарон, сохтмони ҷомеаи нав, озодии занон, мазаммати аҳли хурофот, порахўрӣ ва ғайраро худи Ализода таълиф менамуд. Умуман Ализода дар матбуоти даврии солҳои 20 асри ХХ хеле фаъол буд. С. Ализода шоир ҳам буд. Шеърҳои « Зан ва мулло», «Ба порахўр», «Бой-амак», «Маросими мушфиқона ба фаранҷӣ», «Таронаи рамазон», «Ба олуфтасанг» аз қабили онҳост.
Бо имзоҳои мустаори « Ситамдида», «Коргар», «Ранҷбар», «Нештар», «Муште ғоиб», «Занбўр», «Муртад», «Чарандгўй», «М. Ҷ.» ва ғайра ҳикояву ҳаҷвияҳо дар шакли луғат, муаммо, чистон ба табъ мерасонд.
Ализода забонҳои арабӣ, русӣ, фаронсавӣ, арманӣ, ўзбекӣ, туркӣ, тоторӣ, озарӣ, курдиро хуб медонист. АЛИЗОДА tojnews]</ref>
== Некдошт ==
Соли [[1997]] ба муносибати 100-ӯмин солгарди таваллудаш дар ш. [[Самарқанд]] хона – музеи Саидризо Ализода таъсис ёфтааст. Дар [[Тоҷикистон]] асарҳои тарҷуманамуда ва маҷмӯаи мақолаҳои публисистии Саидризо Ализода ҳамчун мероси адабӣ омӯхта мешаванд.<ref name="САИДРИЗО АЛИЗОДА tojnews"/><ref>[http://cheloveknauka.com/istoriya-kultury-tadzhikskogo-naroda-v-pervoy-chetverti-hh-veka]</ref>
| |||