Африқои Шимолӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

 

== Таърих ==

 

Баҳри Миёназамин чун шоҳроҳи доимии киштигардӣ барои ривоҷи тиҷорату иқтисод ва пешрафту омезиши тамаддунҳо дар Миср, Алҷазоир, Тунис ва дигар кишварҳои Африқои Шимолӣ мусоидат намуд. Дар аҳди давлатдории Ҳахоманишиён, бахусус ҳангоми шоҳаншоҳии Камбуҷия (529–522 то м.) ва Дорои Бузург (522–486 то милод), ба қаламрави Мисру Ҳабашистон (Эфиопия, Куш) тамаддуни мардуми ориёитабор роҳ кушод. Омезиши тамаддуни халқиятҳои Миср, Алҷазоир ва Тунис дар аҳди давлатдории Портҳо ва Сосониён нисбатан вусъат ёфта, баробари корвонҳои тоҷирон ба ин кишварҳо меъморону шаҳрсозон ва диг. намояндагони аҳли фарҳанг сафар карда, барои нуфузёбиву густариши эронитаборон роҳ мекушоданд. Густариши ислом ва кишваркушоиҳои Хилофати исломӣ дар аҳди халифа Усмон ибни Аффон (644–656) дар ҳудуди Осиё, қисмати Африқои Шимолӣ вусъат ёфта, то канораҳои Андалусия (Испания) расид. Хонадони эронитабори Рустамиён муддате (асри 9) дар минтақаҳои шимолӣ ва шарқии Африқои Шимолӣ ҳукумати хоссаи худро доштанд. Муддате ҳам Туркияи Усмонӣ баъзе аз ҳудуди мазбурро дар ихтиёр дошт. Ниҳоят, дар ибтидои асри 20 тақрибан тамоми Африқои Шимолӣ таҳти фармонравоии аврупоиён қарор гирифт. Ва танҳо дар солҳои 50–60 асри 20 аксари кишварҳои африқоӣ тавонистанд, ки истиқлол ба даст оварданд.

 

Ҳудуди Африқои Шимолӣ аз ёдгорҳои меъморӣ ва табиӣ ғанӣ буда, харобаҳои яке аз шаҳрҳои қадимтарини дунё – Мемфис ва аҳроми Гиза (Миср), маҳаллаҳои дар ҳолати хуб боқимондаи асримиёнагӣ дар шаҳри Фес (Марокаш) ва пуштакӯҳи Тассилин – Анҷер бо нақшҳои рӯисангии асри санг (Алҷазоир), харобаҳои шаҳри қадими Лептис – Магно (Либиё) ба рӯйхатти Мероси умумиҷаҳонии ЮНЕСКО дохил шудаанд.<ref>[[Энсиклопедияи Миллии Тоҷик]], Ҷилди 2. АСОС-БОЗ – Душанбе: Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик, 2013, - с.121-122</ref>

 

== Манбаъ ==