Бек: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) илова |
||
Сатри 1:
'''Бек''', '''бег''', '''бий''' (туркӣ — ҳоким, соҳиб) — унвони ашрофи қавм, баъдтар феодалҳои мамлакатҳои Шарқи Наздик ва Миёна.
'''Бек''' (туркӣ – ҳукмдор, ҷаноб, унвони пасттар аз амир, бий, бег):
Истилоҳи Бек аз асрҳои миёна маълум. Мавқеи Бек ба ҳокимияти марказӣ вобаста буд. Агар ҳокимияти марказӣ устувор бошад, Бек вазифаи ҳокими маҳаллиро адо карда, фармонфармои мустақили қавм ё ноҳияи худ ҳисоб мешуд. Беки Ҳисор аз ҷониби [[амири Бухоро]] таъйин карда мешуд. Беки Ҳисор дар бисёр давраҳои таърихӣ мустақилияти нисбӣ дошт. Дар асрҳои У111 ва ХУ111-Х1Х муддате истиқлолияти том доштааст. Хокимони манғитӣ бештар ба мансаби Беки Ҳисор хешовандони наздик ва ё бародаронашонро таъйин мекарданд. Беки Ҳисор баъди ба [[Россия]] ҳамроҳ шудани [[Осиёи Миёна]] дар ҳама ҷо вазифаи намояндаи ҳокимияти марказиро иҷро мекард. Дар давраи ҳокимияти шӯравӣ ин мансаб барҳам дода мешавад.<ref>Донишномаи Ҳисор. — Душанбе: «Ирфон», 2015, — С. 164 </ref>▼
# яке аз рутбаҳои олӣ дар [[Аморати Бухоро]], сардори қабила ва қавму қабилаҳои турктабор. Дар қадим вакилони қисми ҳарбиеро, ки дар хидмати хон буданд, низ бек меномиданд. Онҳо имтиёзи бисёре доштанд ва табақаи олии ҳарбиро ташкил медоданд. Бекҳоро амир таъйин мекард ва онҳо ба хидмати ҳукумати марказӣ тобеъ буданд;
# дар хонигарии [[Мовароуннаҳр]] бек унвони фахрии ба фарзандони арбобони давлатӣ, хешовандони наздик ва зодагон эълоншударо ифода мекард. Фарзандони бекро «бекзода» меномиданд ва онҳо аз давраи ҷавониашон тарбияи ҳарбию сиёсӣ мегирифтанд. Ҳамчунин онҳо дар рӯҳияи идора кардани мамлакат, баргардондани ҳуҷуми душман ва рушду инкишофи мамлакат кӯшиш ба харҷ медоданд;
# дар байни халқҳои турки Моварои Қафқоз дар асрҳои миёна ва замони муосир бек соҳиби замин, унвони мулкдор маҳсуб мешуд;
# дар Шарқи Миёна ва Наздикунвони соҳибони замин;
# дар салтанати [[Туркҳои Усмонӣ]] ҳокими вилоят (санжоқ)-ро бек меномиданд. Дар а-ҳои 19–20 унвонҳои дар боло номбаршударо, ки ба туркҳо эъмол шуда буд, бекор карданд ва аз нимаи дуюми а. 19 фақат дар шакли муроҷиат боқӣ монд. Дар таркиби номҳои форсию тоҷикӣ рутбаи бек ва бий ба таври васеъ истифода шудаанд;
# 6) дар баъзе маҳалҳои Эрон сардори қабиларо Бек меноманд;
# 7) Дар Тунис с-ҳои 1705–1957 унвони бек ба шаҳзодагони валиаҳд дода мешуд.
▲
== Сарчашма ==
* {{ЭМТ|Бек |2|муаллиф= Р. Раҳмонӣ}}
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
Line 8 ⟶ 19:
[[Гурӯҳ:Луғати таърихӣ]]
[[Гурӯҳ:Бухоро]]
| |||