Википедиа

Гунд: Тафовут байни таҳрирҳо

Browse history interactively
← Фарқияти аввалинаФарқияти баъдина →
Content deleted Content added
ВизуалӣВики-матн
х →‎Пешина: илова
х ислоҳ, навсозӣ, илова
Сатри 1:
{{Ягонҳои низомӣ}}
'''Гунд''' ({{lang-fa|«'''گندگـُند'''»}} [''gond''] < {{lang-pal|«''gund''»}} ‘''[[лашкар]]; гурӯҳ, даста''’<ref>[http://www.rabbinics.org/pahlavi/MacKenzie-PahlDict.pdf ''MacKenzie, D. N.'', A Concise Pahlavi Dictionary, London, etc.: Oxford University Press, 1971.) — 236 pp. ISBN 0-19-713559-5. — p. 38]</ref> < {{lang-peo|«''*gunda-''»}} < [[ЗабониЯгони эронии бостоннизомӣ|эронииягоне бостонтактикӣ]]: «''*gau-n-:дар *gunda-,шохаву *gumba-''»зершохаҳои ‘''ғунд''’<ref>''Расторгуеванерӯҳои В. С.''мусаллаҳ, ''Эдельман Д. И.'' Этимологический словарь иранских языков / Институт языкознания РАН. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2007. — Т. 3 (f—h). — 496 с. — 1000 экз. — ISBN 5-02-018124-2, ISBN 5-02-018550-7. (в пер.). — с. 221—223</ref>) — ягоне роҳкунишиики маъмулан хурдтар аз [[лашкар]], кибудаву аз ду [[ҳанг]] ё чанд [[гурдон]] ташкил ёфта ва ягонҳои хурдтаре барои бароварда сохтани ниёз ба он ҳамроҳ мешаванд; бригада, тип<ref>[http://www.mtrd.ir/sites/default/files/journals-files/کامل%DA20کتاب%A920تصحیح%D8%A7%D9%85%D9%84%20%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%AA%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%B4%D8%AF%D9%8720شده.pdf ''Фарҳанги ҳазорвожаиҳазор вожаи низомӣ,''. мусавваби— Теҳрон: Фарҳангистони забону адаби форсӣ, Дафтари вожагузинии низомии Ситоди кулли Нерӯҳои мусаллаҳи Эрон, 1392. – с. 90]</ref>; бригада<ref>{{книга|автор=Коллектив авторов|часть=Том 1, статья «Бригада»|заглавие=Военная энциклопедия|ответственный=Под ред. [https://vazhaju[Грачёв, Павел Сергеевич|П.com/search/гунд ГУНДС. дарГрачёв]]|место= ВожаҷӯМ.|издательство=[[Воениздат]]|год=1997|страницы=576—581|страниц=639|тираж=10 000|isbn=5-203-01655-0}}</ref>.
 
== Пешина ==
Сатри 6:
''Гунд'' ҳамчун [[Ягони низомӣ|ягони размӣ]] нахустин бор дар [[сипоҳ]]и [[Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо|Ҳахоманишиён]] (550 – 330 то милод) падид омадаву «''бевара''» ({{lang-peo|'''''*baivara-'''''}}) номида мешуда ва онро «''беварабад''» ({{lang-peo|'''''*baivarapati-'''''}}) фармондеҳӣ мекард<ref>''J. Marquart'', Untersuchungen zur Geschichte von Eran I, Göttingen, 1896, p. 19 n. 84</ref>. ''Бевара'' аз 10 [[Ҳанг|ҳазора]] ({{lang-peo|'''''*hazāra-'''''}}) ташкил мешуд ва 10 000 сарбозро дар бар мегирифт.
 
Дар сипоҳи [[Шоҳаншоҳии Ашконӣ|Ашкониён]] ([[Соли 250 п.м.|250 то милод]] — [[224]]), ки созмони радабандии даҳдаҳии сипоҳи Ҳахоманишиёнро ба кор гирифта буд<ref>[https://www.academia.edu/1264468/К_вопросу_о_парфянском_наследии_в_сасанидском_Иране_военное_дело_On_the_Parthian_Legacy_in_Sasanian_Iran_the_Case_of_Warfare_ ''Никоноров В. П.'' К вопросу о парфянском наследии в сасанидском Иране: военное дело // Центральная Азия от Ахеменидов до Тимуридов: археология, история, этнология, культура. Материалы международной научной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения Александра Марковича Беленицкого (Санкт-Петербург, 2–5 ноября 2004 года) / Отв. ред. В. П. Никоноров. СПб., 2005. С. 156]</ref>, ''бевара'' «'''''гунд'''''» ({{lang-palxpr|«''gund''»}} ‘'gund'[[лашкар]]; гурӯҳ, даста''’<ref>[http://www.rabbinics.org/pahlavi/MacKenzie-PahlDict.pdf ''MacKenzie, D. N.'', A Concise Pahlavi Dictionary, London, etc.: Oxford University Press, 1971. — 236 pp. ISBN 0-19-713559-5. — p. 38]</ref> > {{lang-peo|«''*gunda-''»}} > [[Забони эронии бостон|эронии бостон]]: «''*gau-n-: *gunda-, *gumba-''»<ref>''Расторгуева В. С.'', ''Эдельман Д. И.'' Этимологический словарь иранских языков / Институт языкознания РАН. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2007. — Т. 3 (f—h). — 496 с. — 1000 экз. — ISBN 5-02-018124-2, ISBN 5-02-018550-7. (в пер.). — с. 221—223</ref>) ном гирифта ва фармондеҳи он «'''''гунд-солор'''''» ({{lang-palxpr|'''''gund-sālār'''''}}) хонда мешуд<ref>[https://the-eye.eu/public/WorldTracker.org/World%20History/Rome%20Byzantine%20Topics/Osprey%20-%20Elite%20110%20-%20Sassanian%20Elite%20Cavalry%20AD%20224-642.pdf ''Farrokh, Kaveh''. Sassanian Elite Cavalry AD 224-642. Oxford: Osprey, 2005. ISBN 1841767131. — с. 6—7]</ref>.
 
Дар сипоҳи [[Давлати Сосониён|Сосониён]] (224 — 651) низ ҳамин радабандӣ ва номгузорӣ ба кор мерафта, вале ҳар ''гунд'' аз 5 ''[[Ҳанг|дирафш]]'' ({{lang-pal|«'''''drafš'''''»}}) ташкил мешуд, ки ҳар кадоме 1 000 сарбозро дар бар мегирифт<ref>[https://www.researchgate.net/profile/Katarzyna_Maksymiuk/publication/323545353_Kaveh_Farrokh_Gholamreza_Karamian_Katarzyna_Maksymiuk_A_Synopsis_of_Sasanian_Military_Organization_and_Combat_Units_Siedlce-Tehran_2018/links/5a9b94b0a6fdcc3cbacb690d/Kaveh-Farrokh-Gholamreza-Karamian-Katarzyna-Maksymiuk-A-Synopsis-of-Sasanian-Military-Organization-and-Combat-Units-Siedlce-Tehran-2018.pdf ''Kaveh Farrokh'', ''Gholamreza Karamian'', ''Katarzyna Maksymiuk''. A Synopsis of Sasanian Military Organization and Combat Units, Siedlce-Tehran 2018. — ISBN 978-83-62447-22-0. — c. 13]</ref>. Фармондеҳи ''гунд'' дар сипоҳи Сосониён низ '''''гундсолор''''' ({{lang-pal|''gund-sālār''}}) номида мешуд<ref name="Daryaee">[https://ia802707.us.archive.org/2/items/SasanianPersia/tourajsasanianPersia.pdf ''Daryaee, Touraj''. Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. — ISBN 978 1 85043 898 4. — p. 47]</ref>.
Сатри 12:
Дар паи шикасти шоҳаншоҳии Сосониён аз мусулмонон ва густариши ислом дар Эронзамин, [[Хилофати Араб|арабҳо]] бархе аз истилоҳоти низомии эрониро вом гирифтанд. Чунончи, {{lang-ar|«'''عسکر'''» [''аскар'']}} аз {{lang-pal|''laškar''}}, {{lang-ar|«'''جند'''» [''ҷунд'']}} аз {{lang-pal|''gund''}} ва {{lang-ar|«'''فیج'''» [''файҷ'']}} аз {{lang-pal|''payg''}} (''пиёда'') вом гирифта шудаанд<ref>[https://ia800301.us.archive.org/23/items/AsanianSocietyI.WarriorsIi.ScribesIii.Dehqans/Tafazzoli2000SasanianSocietyI.WarriorsIi.ScribesIii.Dehqans.pdf ''Tafazzoli A.'' Sasanian Society. I. Warriors. II. Scribes. III. Dehqāns. N.Y., 2000.]</ref>. Истилоҳи «гунд» аз забонҳои эронии миёна (паҳлавӣ ва порсии миёна) дар забонҳои арманӣ («''gund''»), гурҷӣ («''gund-i''»), мандоӣ («''gundā''»), сурёнӣ («''guddā''» < «''gdd''-»), ибрӣ («''g’ḏud''») низ вом гирифта шудааст<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/georgia-v- Encyclopædia Iranica, Vol. X, Fasc. 5, pp. 486-490. GEORGIA v. LINGUISTIC CONTACTS WITH IRANIAN LANGUAGES]</ref>. Ин истилоҳ ҳамчунин аз забони порсии дарӣ ба забони туркӣ вом гирифта шуда ва истилоҳи форсӣ-туркии «'''جنباشی'''» [''ҷунбошӣ'']-ро ташкил дода, ки дар замони ҳукумати [[Давлати Ғазнавиён|Ғазнавиён]] ва [[Давлати Салҷуқиён|Салҷуқиён]] фармондеҳи лашкаре аз чанд ҳазор сарбозро меномиданд<ref>{{книга |автор= Ноҷӣ, Муҳаммадризо |заглавие= Фарҳангу тамаддуни исломӣ дар қаламрави Сомониён |ответственный= |ссылка= |место= Теҳрон |издательство= Амири Кабир |год= 1386 |том= |страниц= 904 |страницы= 252 |isbn= 964-00-1086-3|ref= http://libisbn.ru/Farhang-va-tamaddun-i-Islami-dar-qalamraw-i-Samaniyan--or--cnivishtah-i-Muhammad-Riza-Naji/1/bibgjha}}</ref>.
 
Истилоҳи «''гунд''» дар нахустин садаҳои исломӣ бо истилоҳи «''[[лашкар]]''» ({{lang-pal|'''''laškar'''''}}) ҷойгузин шудаастшуда, ки пеш аз ислом ҳам ба кор мерафтааст. Ин истилоҳ дар забони {{lang-ps|«'''غونډ'''»}} [''ғунд''] гашта ва [[ҳанг]] дар Нерӯҳои мусаллаҳи Афғонистон чунин номида мешавад.
 
Дар Нерӯҳои мусаллаҳи Афғонистон [[ҳанг]] ба забони {{lang-ps|«'''غونډ'''»}} [''ғунд''] номида мешавад, ки гунаи афғонии ҳамин «''гунд''» аст.
 
Бо таваҷҷуҳ ба ин пешинаву корбурд, истилоҳоти «''гунд''» ва «''гундсолор''» барои ҷойгузин кардани вомвожаи русии «''бригада''» (аз {{забон-фр|''brigade''}} > {{забон-ит|brigata}} — ''даста'') ва дараҷаи низомии «''генерал-майор''» ба [[Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон]] пешниҳод шудаанд<ref>[http://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/society/20181110/umed-dzhaihani-v-natsionalnoi-armii-i-terminologiya-dolzhna-bit-maksimalno-natsionalnoi ''Умед Джайхани'': В национальной армии и терминология должна быть максимально национальной]</ref>.
== Корбурд ==
 
'''БригадаГунд''' ({{забон-фр|brigade}} аз {{забон-ит|brigata}} — гурӯҳ, даста) — дар нерӯҳои заминӣ ягонест, ки аз якчанд [[гурдон|баталон]], дивизион, [[ҳанг|полк]] ва ё нерӯҳои вижа ташкил мешавад. БригадаҳоГундҳо мототирандозсаворатирандоз, савора, ракетӣ, танкӣ, артилерӣоташбор, инжинерӣмуҳандисӣ-сапёрӣ, десантӣ-ҳавоӣҳавобурд, ҳавоӣ, сарбозони пиёдаитуфангдорони дарёӣ ва ғайра мешаванд.
 
== Манобеъ ==
{{эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Артиш]]
{{ҷавона}}
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Гунд"