Китоб: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
No edit summary Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
||
Сатри 10:
==Таърих==
Таърихи пайдоиши китоб ба
тараққиёти хат, забон,
Дар замонҳои қадим дар рӯйи санг, чӯб, сафол, мису биринҷӣ, баргҳои дарахтони нахл, устухонҳо ва ғайра аз одамон дастнависҳо боқӣ мондаанд, ки ба китоб мансубият доранд. Аввалин дастнависҳои папирусӣ
дар [[Мисри Қадим]] ёфт
(асбоби махсуси китобчопкунӣ) ба кор даромад. Асри XI бо ёрии литери (қолибчаҳои) махсус (аз гилу чӯб тайёр карда мешуд) чоп карданро ҷорӣ намуданд. Асри XIV дар Корея бо ёрии литерҳои фулузӣ китобчопкунӣ ҷорӣ шуд,ки барои такмили минбаъдаи интишори китоб ёрӣ
расонд. Китобҳои [[Юнони Қадим]], ки ба
интишори китобҳо авҷ гирифта буд, ки ба он бештар ғуломони махсус ҷалб карда мешуданд.▼
Аврупо дар китобчопкунӣ аввал аз папирус ба варақҳои яклухт, баъд ба пергамент (пӯст) ва ниҳоят ба коғаз гузашт. [[Авесто]] ҳам аввало дар пергамент (асри 1 то милод) навишта шудааст. Дар Аврупои асримиёнагӣ китобҳо мазмуни динӣ дошта, ба забони лотинӣ чоп мешуданд.
▲дар Мисри Қадим ёфт шудаанд, ки ба ҳазораи 4-3-
Назар ба баъзе маълумотҳо дар [[Самарқанд]] асри VIII китобҳои коғазӣ ёфт шудаанд. Вобаста ба китобнависӣ хаттотӣ,
муқовабандӣ барин касбҳо пайдо мешаванд. Асрҳои миёна дар [[Осиёи Миёна]], аз ҷумла, дар [[Ҳисор]] санъати хаттотӣ хеле инкишоф ёфт. Асарҳои мутафаккирон [[Абӯрайҳони Берунӣ]], [[Форобӣ]], [[Ибни Сино]], [[Саъдӣ]], [[Ҷомӣ]], [[Навоӣ]], [[Улуғбек]] ва дигарон аз тарафи хаттотҳо рӯйнавис карда, аз насл ба насл гузаронида мешуданд.
Санъати хаттотӣ дар Осиёи Миёна дуру дароз давом кард. Ҳатто баъди кашфи асбоби китобчопкунӣ ҳам китобҳо бо роҳи дастнавис зиёд карда мешуданд, ки вақт ва меҳнати зиёдеро талаб менамуд. Аз онҳо оммаи васеъ баҳраманд шуда наметавонист.
Дар натиҷаи афзоиши талабот ба китоб ксилография пайдо шуд. Солҳои 40-уми асри XV дар Германия аз тарафи [[Иогани Гутенбург]] (1400-68) ихтироъ намудани воситаи китобчопкунӣ пай дар пай такмил ёфта, ба дигар мамлакатҳо ҳам паҳн шудан гирифт. Соли 1468 дар Чехословакия ва Швейтсария, 1470 дар Фаронса, 1473
дар Полша ва Венгрия, 1477 дар Англия китобчопкунӣ ҷорӣ гашт. То январи с.1501 калимаҳои чопшуда инкунабула ва минбаъдааш палеотип, дар Россия калимаҳои аввалини чопӣ Апостол ном доштанд. Соли 1564 дар Москва аз тарафи Иван Фёдоров (ваф.1583) ва Пётр Мстислав
▲расонд. Китобҳои Юнони Қадим, ки ба а. 9 то м. тааллуқ
▲интишори китобҳо авҷ гирифта буд, ки ба он бештар
(ваф. 1580) ба табъ расидаанд.
Охири асри XVIII ва аввали асри XIX дар санъати чопи китоб матбаа, ороишу зинати бадеӣ, ҳамчун соҳаҳои мустақил ривоҷ ёфт. Соли 1798 бо ихтироъ шудани [[литография]] (чопи сангӣ) кори китобчопкунӣ, хусусан бо суратҳо оро додани китоб осон гардид.
Дар Осиёи Миёна китобчопкунӣ баъди ба
Россия ҳамроҳ шудан таъсис ёфт. Китобҳои мактабҳои
| |||