Фирори мағзҳо: Тафовут байни таҳрирҳо

Вожаи «Brain» ба маънии мағз, мутафаккиру нухба ва «Drain» ба маънии хушкондан, холӣ кардан, таҳлил бурдан ва заҳкашӣ кардан аст. Ҳамон тавр, ки заҳкашӣ ба хориҷ кардани обҳои кишоварзӣ итлоқ мешавад, фирори мағзҳо низ боиси берун рафтани мағзҳо ё нухбагон аз як сарзамин мешавад. Вожа фирори мағзҳо афзун бар муҳоҷирати нухбагон ва мутахассисони тадоъигар навъе иҷбор низ ҳаст. Drain ба маънои хушк шудани замин, нишонаи ҳолате аз ҷабри табиъӣ аст, ки муҳоҷиратро барои бақо ва зиндагӣ ногузир месозад<ref name=":0">Вуқуфӣ, Ҳасан. Фирори мағзҳо «Барраси муҳоҷирати нухбагон аз завоёи гуногун», Теҳрон, Зуҳд, 1380, С. 2727—28.</ref>.

ИстилоҳИстилоҳи «фирори мағзҳо» марбут ба давраи пас аз Ҷанг ҷаҳониҷаҳонии дувум аст. Замоне ки шикофи тозае миёни кишварҳои пешрафта ва дар ҳоли гузор падид омад ва баҳрабардорӣ аз имконот ваимконоту манобеъ дар кишварҳои тавсеъаёфта матраҳ гардид<ref>Адами таваҷҷуҳи сиёсатгузорон ба манобеъи инсонии радаи боло ва мутахассис</ref>. Дар он замон кишварҳои дар ҳоли тавсеъа ба теъдоди васеъе аз аносири мутахассис даст ёфтанд ва дар айни ҳол ба ин нируҳонирӯҳо низ ниёзманд буданд, вале бино ба далелҳое ононро ба нафъи кишварҳои тавсеъаёфта аз даст медоданд. Фирори мағзҳо ба таври ҷиддӣ танҳо пас аз даҳаи 40 садаи 201940 дар кишварҳои тавсеъаёфта мушоҳида шуд<ref>Буҳрони системи омӯзишӣ, адами имконоти таҳсили лозим барои рушд, шукуфоӣ ва ба коргирии истеъдодҳои дурахшон</ref>.