Ҷӯрахон Обидпур: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х Template: Шахсият → Мусиқидон@FBT002A
навсозӣ
Сатри 8:
|ном ҳангоми таваллуд =
|номи пурра =
|санаи таваллуд = [[соли 1949]]20.03.1940
|зодгоҳ = деҳаи Бедаки [[ноҳияи Мӯъминобод]]
|санаи марг =
|маҳалли марг =
|солҳои фаъолият =
|кишвар =
|касб = оҳангсоз (композитор)
|навъи садо =
|асбоб =
Сатри 28:
}}
'''Ҷӯрахон Обидпур (Обидов)''' – навозанда (рубоб), оҳангсози суннатӣ, Ходимипрофессор хизматнишондодаи(2001), узви санъатиИттифоқи композиторони Тоҷикистон (1998). Арбоби ҳунари Тоҷикистон (1991), профессорАълочии фарҳанги Тоҷикистон (20012000), Аълочии ғолибимаорифи Тоҷикистон Озмуни (2010), «Муаллими беҳтарини сол» (1999, 2000).<ref>Обидпур Ҷ. Луғатномаи тафсирии мусиқӣ / зери назари Б.Қобилова. – Душанбе: Аржанг, 2019. узви ИттифоқиС. композиторони268-272. Тоҷикистон (1998)480 с. ISBN 978-999-47-43-90-2</ref>
== ҲолномаЗиндагинома ==
Ҷӯрахон Обидпур [[соли 1949]] дар деҳаи Бедаки [[ноҳияи Мӯъминобод]]и вилояти Хатлон таваллуд шудааст. Соли 1960 Омӯзишгоҳи мусиқии Душанбе (ҳоло [[Коллеҷи санъати ба номи А.Бобоқулов]])-ро хатм намудааст.
СолиС. 1960 1965омӯзишгоҳи мусиқии факултаиш. Сталинобод созҳои(ҳоз. коллеҷи халқиисанъати ба Консерваторияиноми А. давлатииБобоқулови ш. ТошкандДушанбе) ва ба1965 фак-таи номисозҳои халқии М.Консерваторияи Ашрафиродавлатии ш. Тошкандро бо ихтисосҳои ихтисосирубоби қошғарӣ рубоб(устодаш С. Зокиров, С. Тахалов) ва дирижёри оркестри созҳои халқӣ (устодаш Ф. Назаров) хатм намудааст. Ҳамчунин дар Академияи мусиқии ба итмомноми расондаастГнесинҳои ш. ДарМосква вазифаҳои(1974), Консерваторияи давлатии Киев ба номи П. И. Чайковский (1989) бозомӯзӣ намудааст. С.-ҳои 1965-69 муовини сардори раёсатишуъбаи кадрҳо ва муассисаҳои таълимӣ, муовини сардори раёсатиРаёсати санъати Вазорати маданияти ТоҷикистонРСС (1965Тоҷ., С.-ҳои 1969),-70 дирижёри оркестри созҳои халқии назди Кумитаи давлатии телевизион ва радио (1969 –, 1970),-72 директори Омӯзишгоҳиомӯзишгоҳи мусиқии ш. Душанбе (1970ҳоз. коллеҷи 1972санъати ба номи А. Бобоқулов),. мудириС.-ҳои 1972-73 омӯзгори калони кафедраи созҳои оркестрӣ ва созҳои халқии [[ДонишкадаиИнститути давлатии санъатипедагогӣ Тоҷикистонба номи Т. Шевченко (ҳоз. ДДОТ ба номи МС. Турсунзода]]Айнӣ), 1973-2003 омӯзгори калон (1989аз с. 1986 1995дотсент, аз с. 2001 профессор; С.-ҳои 1989-94 ва 2000-2003 мудири 2005кафедра) корДонишкадаи кардаастдавлатии санъати ба номи М. СолҳоиТурсунзода, 2003-2005 мудири 2005кафедраи созҳои профессорихалқии Консерваторияи миллии Тоҷикистон, 2005-2009 профессори кафедраи ансамбли мусиқии мардумии ДДСТ ба номи ТМ.Сатторов Турсунзода. Аз с. 2009 мудири шуъба ва аз с. 2016 ходими пешбари шуъбаи муассисаҳои таълимии ПИТФИ фаъолият дорад. Аз соли 2000 нафақагири шахсӣ мебошад.
== Фаъолияти омӯзгорӣ ==
Дар соҳаи композиторӣ Ҷ.Обидпур ҳамчун оҳангсоз ва сароянда амал намудааст. Ба қалами ӯ беш аз 100 суруд, 2 сюита ба шеъри С.Хатлонӣ, 2 фантазия (якҷоя бо К.Тушинок) зиёда аз 50 суруд барои хори бачагона, аз ҷумла «Тоҷикистон», «Ватан» ба шеъри Ҳ.Қурбонова, «Хобам наомад», «Ишқ» ба шеъри Лоик, «Сарвиноз», «Бути тоҷик» ба шеъри А.Қодирӣ, «Мапӯшон рӯйро» ба шеъри С.Фарғонӣ, «Ташна» шеъри Х.Файзулло, хор барои бачаҳо «Паёми мо» ба шеъри Гулназар, «Нури октябр» ва дигарон тааллуқ доранд.
Дар тӯли беш аз 40 соли фаъолияти омӯзгорӣ дар инкишофи санъати навозандагӣ ва тарбияи мутахассисони баландихтисоси созҳои миллӣ (рубобҳои қошғарӣ, бадахшӣ, прима) яке аз омӯзгорони пешбару варзида ба шумор меравад. Ӯ нахустин профессори соҳа мебошад, ки 34 нафар (32 рубобнавоз ва 2 дирижёр) шогирдро тарбия намудааст. Аз ҷумла 22 нафари онҳо соҳиби тахассуси «навозанда дар консертҳо» гардидаанд. 11 нафар шогирдони О. дар озмунҳои байниҷумҳуриявӣ, минтақавӣ ва ҷумҳуриявии навозандагони созҳои халқӣ иштирок варзида, лауреату дипломант гаштаанд: Улмасов Х. (Боку-1986, Ду-шанбе-1986, 1990), Матхолов А. (Теҳрон-1994, Душанбе-2000, «Гран при»), Файзуллоев Ф. (Бишкек-1978), Нормуҳаммадов А. (Душанбе-1986), Каримов Ҷ. (Душанбе-1990), Мирзоева Ш. (Молдова, Кишинёв-2004) ва ғ. О. аз ҷумлаи он санъаткоронест, ки дар ин бахш аввалин дастури таълимии «Дарси рубоб»-ро таълиф намуд, ки он с. 1969 аз чоп баромад. Китоби мазкур муддати 13 сол дастури таълимии ягона барои кулли созҳои халқии тоҷикӣ буд. С. 2000 дар Озмуни III-ми ҷумҳуриявии навозандагони созҳои халқии тоҷикӣ, бахшида ба «Соли байналмилалии фарҳанги сулҳ» О. бори дувум «Муаллими беҳтарини сол» дониста шуда, бо диплом қадр гардид.<ref>Обидпур Ҷ. Луғатномаи тафсирии мусиқӣ / зери назари Б.Қобилова. – Душанбе: Аржанг, 2019. – С. 268-272. – 480 с. ISBN 978-999-47-43-90-2</ref>
Ҷ.Обидпур ба педагогикаи мусиқии Тоҷикистон саҳми бузург гузоштааст. Вай қариб 20 дастури таълимӣ, китоб, барномаҳо, аз ҷумла: «Дарси рубоб» (1969, 1982), «Чаманоро» (1986), «Савтҳои Борбадӣ» (1990), «Этюдҳои хушоҳанг» (1996), «Гулбонги рубоб» (2000), сурудҳо барои хори бачагона «Ману тарона» (2005) коркард намуда, рӯи чоп овардааст, ки аз онҳо тамоми мактабҳои мусиқии ҷумҳурӣ истифода мебаранд.<ref>Мусиқишиносон ва оҳангсозони Тоҷикистон. - Душанбе, 2011. c 127</ref>
== СарчашмаЭҷодиёт ==
=== Мутриб ===
<references>
Обидпур с.-ҳои 1965-90 ҳамчун якканавози сози рубоб фаъолият намудааст. Дар тӯли 25 сол ӯ ба тарғибу ташвиқи асарҳои композиторони тоҷик машғул шуда, дар радифи созҳои машҳур, ба мисли скрипка, виолончел, флейта, кларнет, гобой рубобро ҳамчун сози якканавозӣ дар байни мардум машҳур сохт. Бо номераҳои якканавозӣ ба воситаи телевизион, дар вохӯриҳои композиторон муассисаҳои таълимӣ, заводу фабрикаҳо мунтазам ҳунарнамоӣ мекард. С. 1975 (18 апрел) консерти якканавозии О. дар як шуъба (45-50 дақ.), ки дар толори консертии ДДСТ ба номи М. Турсунзода баргузор гардид, нахустин консерт дар таърихи навозандагии созҳои миллии ҷумҳурӣ маҳсуб меёбад. Ӯ аввалин иҷрокунандаи кулли асарҳои тозаэҷоди композиторони тоҷик барои рубоб мебошад. Аз ҷумла «Фалак» ва «Насими кӯҳсор»-и А. Одинаев, «Рақси помирӣ»-и Ф. Баҳор, «Фантазия» ва «Савти рубоб»-и Х. Абдуллоев, фантазияҳои «Гулсуман» ва «Нози Дилбар»-и Ҷ. Обидпур ва ғ. Обидпур 17 асари композиторони гуногунро бо ҳамовозии оркестри созҳои халқӣ ва фортепиано дар фонди тиллоии радиои тоҷик сабт намудааст. Репертуари консертии О.-ро зиёда аз 60 асари гуногунмазмуни композиторони тоҷик, классики русу Ғарб ва муосири ИДМ дар бар мегирифт.<ref>Обидпур Ҷ. Луғатномаи тафсирии мусиқӣ / зери назари Б.Қобилова. – Душанбе: Аржанг, 2019. – С. 268-272. – 480 с. ISBN 978-999-47-43-90-2</ref>
=== Дирижёрӣ ===
Обидпур дар баробари ромишгар буданаш, инчунин дирижёри бо-маҳорат низ мебошад. Ӯ С.-ҳои 1969-70 вазифаи дирижёри ор-кестри созҳои халқии назди Кумитаи телевизион ва радиошунавониро ба уҳда дошт. Дар ин муддат О. 26 суруду пиесаҳои композиторони мухталифро бо оркестри созҳои халқӣ дирижёрӣ намуда, дар фонди радиои тоҷик сабт кардааст. Ҳамчунин дар ин самт ӯ беш аз 100 асари гуногунҳаҷмро барои ин оркестр таҳия (инструментовка) ва табдил додааст. С.-ҳои 1975-85 Обидпур бо ташабуси худ оркестри созҳои халқии донишҷӯёни фак-таи мусиқӣ-омӯзгории До-нишкадаи санъатро ташкил карда, дирижёрӣ ва роҳбарии онро муддати 10 сол ба уҳда дошт. Дар бораи санъати дирижёрии Обидпур Ҳунарпешаи халқии СССР, проф. [[Ҳанифа Мавлонова]] чунин қайд намудааст: {{аввали иқтибос}}«Ҷӯрахон Обидпур истеъдоди фавқулодаи дирижёрӣ дошта, дар назди пулти дирижёрӣ дар обурангдиҳӣ ва итоат кардани оркестр ба овоз ва нафасгирии овозхонӣ ҳамто надорад, ки ин сифатҳо на дар ҳамаи дирижёрҳо мавҷуд аст. Барои ҳамин ман якчанд бор бо роҳбарии ӯ дар оркестри номбурда сурудҳои гуногунрангро иҷро кардам» {{охири иқтибос|сарчашма=[[Ҳанифа Мавлонова]] }}<ref>Ҳалимов Н. Соҳибҳунар. – Душанбе: Эр-граф, 2010. - С. 48</ref>
=== Оҳангсозӣ ===
Паҳлуи дигари фаъолияти эҷодии Обидпур оҳангсозӣ аст. Ӯ дар ин бахш худомӯз буда, зиёда аз 100 суруд эҷод намудааст: бо ҳамовозии ансамбли созҳои миллӣ ки мавзӯи бештари онҳо ишқ мебошад («Кош медидам туро», «Парвози дил», «Диламро машкан», «Эй дил», «Мапӯшон рӯйро», «Ишқ», «Хобам наомад», «Сарвиноз», «Медонам», «Оташи ишқ», «Ашки дил» ва ғ.), сурудҳои эстрадӣ («Тоҷикистон», «Ватан», «Бути тоҷик», «Ташна», «Гул», «Бе ёр, чунӣ?», «Гуҳари ишқ», «Дил куҷо буд» ва ғ.), сурудҳо бо ҳамовозии оркестри созҳои халқӣ («Дил», «Ҷудо дил», «Дило, аз ишқ лабрезӣ», «Сияҳчашмак» ва ғ.). Ду сюитаи овозию рақсӣ ба шеърҳои [[Салими Хатлонӣ]]. Асарҳои созӣ (фантазияҳои «Гулсуман» барои рубоб бо ҳамовозии оркестри созҳои халқӣ, «Нози дилбар» барои рубоб ва фортепиано, ҳарду бо ҳаммуаллифии К. Тушинок), пиесаҳои «Наргис», «Савти Борбад», «Навои Бедак»-ҳар се барои ансамбли рубобнавозон ва якчанд пиесаҳои хурд барои рубоб ва фортепиано ва ғ. 21 этюдҳои хушоҳанг, ки с. 1966 аз тарафи нашриёти «Маориф» бо номи «Этюдҳои хушоҳанг» чоп шуд. Сурудҳои бачагонаи О. дар ин бахш мавқеи босазое доранд. Ӯ зиёда аз 100 суруди бачагона (синни томактабӣ ва мактабӣ) эҷод намудааст, ки ҳама дар шакли китобу маҷмӯа аз чоп барормадаанд: «Ману тарона», (2005), «Боғчаи мо» (2007), «Шодии дил» (2012), китобҳои дарсии «Суруд ва мусиқӣ» (синфи 4 – 2007, 2014, 2018; синфи 1 – 2008, 2015, 2018) ва ғ.<ref>Обидпур Ҷ. Луғатномаи тафсирии мусиқӣ / зери назари Б.Қобилова. – Душанбе: Аржанг, 2019. – С. 268-272. – 480 с. ISBN 978-999-47-43-90-2</ref>
Обидпур ягона композитори муосир аст, ки ба 17 шеъри худаш оҳанг бастааст. Сурудҳои бачагонаи «Бузғола», «Алла», «Барфак», «Фасли баҳор», «Соли нав», «Китоб», «Меҳргон», «Гули лола», «Боғча» ва ғ. аз ҷумлаи онҳоянд. Сурудҳои эҷодкардаи О. аз ҷониби овозхонони шинохтаи ҷумҳурӣ Н. Рауфова, М. Эргашева, Н. Раҳматова, С. Қосимова, Д. Холов, М. Набиева, Т. Муҳиддинов, М. Ҳамроқулова, Б. Маҳмадқулов, А. Мирраҷабов, С. Нуруллоев ва диг. иҷро гардида, дар фонди тиллоии радиои тоҷик сабт шудаанд.
<ref>Мусиқишиносон ва оҳангсозони Тоҷикистон. - Душанбе, 2011. С 127</ref>
== Осор ==
Обидпур муаллифи чандин китобҳои дарсӣ («Дарси рубоб», 1969, 1982, «Мактаби омӯзиши чанг» бо ҳаммуаллифии Ш. Ҳоҷиев, 2010), дастуру маҷмӯаҳо («Чаманоро», 1986, «Савтҳои борбадӣ», 1990, «Этюдҳои хушоҳанг», 1996, «Гулбонги рубоб», 2000, «Савту навои рубоб», 2014 ва ғ.), барномаҳои таълимӣ («Рубоби қошғарӣ» барои мактабҳои олӣ, 1986, «Рубоби қошғарӣ ва бадахшӣ» барои мактабҳои мусиқӣ, 1988, «Рубоби прима» барои мактаби олӣ, 1988) мебошад. Муаллифи зиёда аз 40 мақолаи илмӣ ва илмӣ-оммавӣ аст.
Обидпур ба таълифоти як зумра олимон такя карда, комил набудани вазни арӯзро дар шеъри тоҷикӣ бо далелу бурҳон исбот карда, дар ин бахш се рисолаи мусиқӣ таълиф намудааст: «Шеър оҳанг аст» (2002), «Ритмикаи ашъори устод Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ» (2008) ва «Кашшофӣ» дар шеъри устод Рӯдакӣ» (маҷаллаи «Душанбе», 2016 №7,8). Яъне О. таъкид мекунад, ки «шеър дар пояи ритм (усул)-и мусиқӣ иншо мешавад, чунки тақти мусиқиву шеър якхелаанд».<ref>Обидпур Ҷ. Луғатномаи тафсирии мусиқӣ / зери назари Б.Қобилова. – Душанбе: Аржанг, 2019. – С. 268-272. – 480 с. ISBN 978-999-47-43-90-2</ref>
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
 
[[Гурӯҳ:Оҳангсозони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Олимони Донишкадаи давлатии санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода]]
[[Гурӯҳ:Дар ноҳияи Мӯъминобод таваллудшудагон]]
[[Гурӯҳ:FootBot:FBT002A]]