Институти физикаю техникаи ба номи С. У. Умарови АМИТ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
Сатри 147:
* Муқоисаи элементҳои маълуми офтобии наносохторӣ дар асоси карбиди кремний гузаронида шуда, як қатор хусусиятҳои ҷараёни зол-гел барои синтез кардани нанохокаи карбиди кремний таҳқиқ шуданд. Дар ин замина, технологияи самаранок ва камхарҷ барои истеҳсоли нанохокаи карбидҳои кремний бо усули зол-гел таҳия карда шуд. Таҳқиқоти намунаҳои нанохокавии карбидҳои кремний дар дар раванди истеҳсол, инчунин пас аз бозпухт дар ҳарорати гуногун бо мақсади ба даст овардани нанокристаллҳои андозаҳои гуногун ва муайян кардани андозаи оптималии онҳо, гузаронида шуд. Хусусиятҳои физикии намунаҳои гирифташуда бо истифода аз методҳо ва усулҳои муосир (сканер ва микроскопияи электрикии қуввагӣ, таҳлили рентгенофазавӣ ва спектроскопияи инфрасурхи Фурйе) омӯхта шуданд.
Таҳлили принсипҳои физикӣ оид ба таъсиси элементҳои офтобии наносохтордошта ва принсипҳои кори онҳо гузаронида шуд. Ҳуҷайраҳои офтобии ҳассосшуда бидуни диффузерҳои нур ва инчунин бо диффузерҳои наносохтор дар асоси диоксиди титан ва диоксиди титан/карбиди кремний сохта шудаанд ва самаранокии онҳо баҳодиҳӣ карда шуд.<br>
*== Дастовардҳо дар соҳаи физикаи фаросардӣ ==
Дар тибби тоҷик дастовардҳои нав дар баробари усулҳои анъанавӣ васеъ истифода шуданд. Дар ин самт лабораторияи криофизикаи Институти физикаю техникии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз с.2020 – лабораторияи физикаи фаросардӣ ва фавқулноқилият) саҳми назаррас гузоштааст:<br>
* криотерапия бо истифодаи нитрогени моеъ;
Сатри 154:
Криотерапия бо истифодаи нитрогени моеъ дар мамлакати мо бо он сабаб имконпазир гардид, ки соли 2014 истгоҳи нитрогении моеъи ИФТ АИ ҶТ барқарор карда шуд. Тавре ки ба ҳамагон маълум аст, нитрогени моеъ дар соҳаҳои гуногуни тиб васеъ истифода бурда мешавад: гинекология, гастроэнтерология, косметология, онкология. Он инчунин дар соҳаи кишоварзӣ барои бордоркунии сунъии чорвои калони шохдор бо маводи чорводорӣ истифода мешавад. Дар институт азоти моеъ истеҳсол мекунанд, ки он на танҳо дар таҳқиқоти илмии Академияи илмҳо, лабораторияҳои илмии муассисаҳои таҳсилоти олӣ, вазоратҳо, идораҳо, инчунин дар соҳаи саноатии ҷумҳурӣ васеъ истифода мешавад.<br>
Дар ИФТ АИ ҶТ дар якҷоягӣ бо Пажӯҳишгоҳи илмӣ-таҳқиқотии гастроэнтерологии Вазорати тандурустии Тоҷикистон дастгоҳе ихтироъ карда шудааст, ки бо истифода аз нитрогени моеъ барои нест кардани ҳуҷайраҳои ноаён дар ҷояш истифода мешавад. Танҳо дар соли 2016, зиёда аз 50 нафар беморони сил ва сиррози ҷигар, дигар бемориҳо бо истифодаи технологияи нав ҷарроҳӣ карда шуданд (аз ҷониби ҷарроҳ, д.и.т., профессор С.Ахмедов). То имрӯз, зиёда аз 230 амалиёти муваффақи криохирургӣ анҷом дода шудааст. Қабл аз ин, ин технология дар маркази онкологии Маскав истифода мешуд ва он дар Нидерландия, Италия ва Ҷопон низ истифода мекунанд. Барои Тоҷикистон ин табобат дастрас набуд.<br>
== Физикаи атмосфера ==
Самти "Физикаи атмосфера" омӯзиши ҳолати атмосфера, параметрҳои ба вазъи иқлим ва қабати озон таъсиррасонанда, инчунин омӯхтани равандҳои ташаккули аэрозолиии атмосфера дар натиҷаи тӯфони чангӣ ва мониторинги ҳолати ифлосшавии техногении атмосфераро дар бар мегирад – миқдори умумии озон дар сутуни амудии атмосфера мунтазам чен карда мешавад. Тафтиши намунаҳои аэрозолиии чанг бо воситаи спектроскопияи фотоакустикӣ дар соҳаи ултрабунафш ва намоёни спектр ва муқоисаи ин натиҷаҳо бо маълумоте, ки тавассути спектроскопияи инфрасурх ва усулҳои инъикоси диффузионӣ ба даст оварда шудаанд, имкон дод, ки мутобиқати табиати аэрозолҳои чангии заминӣ ва чанги марсианӣ мушаххас карда шавад. Натиҷаҳои ин таҳқиқот барои ҳалли мушкилоти пешгӯии иқлим ва обу ҳаво, инчунин муайян кардани нақши аэрозолҳо дар тағирёбии онҳо аҳамияти калон доранд.<br>
ИФТ АМИТ дар тӯли чанд сол бо Пажӯҳишгоҳи Тропосферии ба номи Лейбнитси Олмон (TROPOS) ҳамкорӣ дорад. 26 июни соли 2019, дар Душанбе дар ИФТ АМИТ нуқтаи шашуми ченкунии шабакаи глобалии атмосфера барои омӯзиши иқлим (PollyNet) ба кор даромад. Стансияи нав дар Осиёи Марказӣ аввалин буда, дар ҳудуди минтақаи ҷаҳонии чанг ҷойгир аст ва аз Марокаш то Чин тӯл мекашад.<br>
ИФТ АМИТ инчунин бо Коллеҷи илмҳои атмосфераи Донишгоҳи Ланчжоуи Чин (https://en.lzu.edu.cn/) ҳамкорӣ мекунад. Ёддошти тафоҳум соли 2018 ба имзо расид. Тибқи ин санад, ҳамкорӣ то соли 2025 ба нақша гирифта шудааст. Айни замон корҳо оид ба таъсиси Маркази таҳқиқоти иқлим ва сифати ҳаво дар ИФТ АМИТ идома доранд.<br>
ИФТ АМИТ ҳамчунин бо лабораторияи калидии илмҳои криосфераи Институти шимолу ғарбии экологияи муҳити зист ва захираҳои Академияи илмҳои Чин дар Ланчжоу ҳамкорӣ менамояд. Дар доираи ҳамкорӣ омӯзиши муштараки аэрозол ва карбонҳои элементарӣ ба нақша гирифта шудааст. Қайд кардан бамаврид аст, ки аллакай дар пойгоҳи илмии ИФТ АМИТ ҷамъоварии аэрозол гузаронида шуда истодааст. Насби анализатори нав - АЕ33 аэталометри ин институт дар пойгоҳи таҳқиқотии ИФТ АМИТ бо мақсади омӯзиши карбонҳои элементарӣ дар нақша аст.<br>
Лабораторияи физикаи атмосфераи ИФТ АМИТ бо лабораторияи назарияи иқлими Институти физикаи атмосфераи ба номи С. Обухов АИР, бо Донишгоҳи Авруосиё ба номи Л.Н. Гумилёв (Қазоқистон, Остона) низ ҳамкорӣ дорад. Ҳамчунин лабораторияи бо кафедраи физикаи умумӣ ва равандҳои мавҷии факултети физикаи Донишгоҳи давлатии Москва ба номи М.В.Ломоносов, ш.Москва, Россия ҳамкориҳои зич дорад. Дар доираи лоиҳаҳои Маркази байналмилалии илм ва технологияҳо, лабораторияи физикаи атмосфера бо намояндагони Фаронса, Португалия ва ИМА ҳамкориҳои илмӣ мегузаронад.<br>
Масъалаи ба ҳисоб гирифтани таъсири ғайрихаттии гармии ҳамаи қабатҳои камераи фотоакустӣ (газ- намуна-субстрат) ҳангоми ташаккули сигнали фотоакустӣ дар муҳити конденсионӣ ҳангоми азхудкунии ҳаҷми афканишоти оптикӣ ҳалли худро меёбад. Хусусиятҳои насли дуввуми гармонияи фотоакусти сигнали субстратӣ ҳангоми азхудкунии афканишоти оптикӣ аз тарафи муҳити конденсии гуногуни физикӣ аз ҷиҳати назариявӣ таҳқиқ карда мешаванд. Барои андозагирии мустақими ҳарорати паҳлӯии намунаҳо дар ячейкаҳои кушодаи фотоакустӣ қайдкунаки ҳароратӣ-рақамӣ таҳия шудааст. Ҳисобкуниҳои рақамии масъалаҳои ғайрихаттии термооптикӣ дар асоси қарорҳои бунёдии назариявӣ ба даст овардашуда, гузаронида шуданд; хусусиятҳои татбиқи амалии спектроскопияи оптоакустикии аэрозолӣ ва моддаҳои газмонанд таҳлил карда шуданд.
 
= Ҳамкорӣ бо дигар муассисаҳо =