Фалсафа: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
Сатри 1:
'Фалсафа аз калимаи юнонии “философия” (филео – дӯст медорам ва софия -ҳикмат) гирифта шуда, маънояш дуст доштани ҳикмат мебошад. Аввалин шуда калимаи фалсафаро файласуф ва риёзидони Юнони қадим Пифагор истифода бурдааст.
Фалсафа - восита ва роњњоироҳҳои маърифати олами беруна, муњитмуҳит ва маќомимақоми инсон дар он, илм дар бораи ќонунњоиқонунҳои умумитарин ва робитањоюробитаҳою инкишофи табиат, љамъиятҷамъият ва тафаккур мебошад.
Дар доираи масъалањоимасъалаҳои муњимтаринимуҳимтарини фалсафа - мабдаъ асоси бунёди олам (љавњарҷавҳар), табиати арзишњоиарзишҳои инсонїинсонӣ (моњиятимоҳияти њаётиҳаёти инсонїинсонӣ), хусусияти методологии фалсафа - бунёди ќоидањоиқоидаҳои умумитарини тадќиќотитадқиқоти олам умуман ва љараёнњоюҷараёнҳою њодисањоиҳодисаҳои алоњидаиалоҳидаи ўӯ ќарорқарор мегиранд.
Фалсафа чун тарзи махсуси инъикоси муносибат ба воќеиятвоқеият, аз замони пайдоишаш масъалаи «њастїҳастӣ чист»-ро ба миён гузошта љавобҷавоб мељустмеҷуст. Дар њаминҳамин љараёнҷараён шаклњоишаклҳои таърихии фалсафасозїфалсафасозӣ – материализм ва идеализм ташаккул меёбанд.
МуноќишаиМуноқишаи материалистон ва идеалистон дар атрофи таносуби моддиёту маънавиёт, њастиюҳастию шуур, «маќсаднокиюмақсаднокию» фаъолияти одамон, њавасмандиюҳавасмандию талаботи объективїобъективӣ ва шуурнокїшуурнокӣ шурўъшурӯъ мегирифт. Дар њаминҳамин љараёнҷараён мафњумимафҳуми масъалаи асосии фалсафа њамчунҳамчун муносибати шуур ба њастїҳастї ва рўњрӯҳ ба табиат муайян мегардад. Ин масъала ду тараф дорад: љињатиҷиҳати аввалинаш – материя аввал аст ё шуур? (онтологїонтологӣ), љињатиҷиҳати дуюмаш – маърифатшавандагии олам (гносеологїгносеологӣ). Вобаста ба њаллиҳалли њамин масъала файласуфон ба ду љараёнҷараён људоҷудо мешаванд – материализм ва идеализм.
Материализм моддиёт (материя)-ро аввалину шуурро дуюмин ва оламро маърифатпазир мењисобандмеҳисобанд.
Идеализм шуурро аввалину материяро дуюмин мењисобадмеҳисобад, инчунин маърифатпазирии оламро рад менамояд – ин аќидаақида лоадрия (агностисизм) ном гирифтааст.
Фалсафа чун љањонбинїҷаҳонбинӣ донишњоидонишҳои мушаххаси илмїилмӣ, фарзия ва санадњоросанадҳоро тањлилтаҳлил ва муќоисамуқоиса намуда, онњороонҳоро ба низом медароварад ва манзараи мукаммали оламро таљассумтаҷассум менамояд.
ВазифањоиВазифаҳои фалсафа: - ташрењуташреҳу тавзењитавзеҳи мафњумњоимафҳумҳои кулл, љамъбастиҷамъбасти назарии комёбињоикомёбиҳои таљрибаитаҷрибаи инсон;
-танќидитанқиди њамагунаҳамагуна мавњумотумавҳумоту иштибоњњоеиштибоҳҳое, ки дар роњироҳи маърифати њаќиќиюҳақиқию фаъолияти инсон дучор мешаванд;
-њифзиҳифзи рушди тамоми аносири ќобилиқобили ќабулқабул ва арзиши илмїилмӣ дошта (вазифаи интиќолїинтиқолї);
-дар низоми асосњоиасосҳои илм дар ќаториқатори тасвири илмии олам фалсафа низ асоси илм мебошад. Асоси фалсафии илм идеяњоидеяҳо ва ќоидањоеқоидаҳое мебошанд, ки моњиятимоҳияти њарҳар як илмро ташкил медиҳанд ва тавассути тањлилутаҳлилу љамъбасткунии фалсафїфалсафӣ ба маданият ворид мешаванд;
- маќомимақоми методологии фалсафа дар низоми илмњоилмҳо фарќифарқи назарназария аз метод, - назарияи умумїумумӣ – низоми кулли тарзу воситањоивоситаҳои ба даст овардани дониши илмїилмӣ мебошад. Ф. Бэкон методологгияи фалсафиро тимсоли чароѓечароғе меномад, ки ба роњироҳи торики мусофир равшанїравшанӣ медињадмедиҳад. Худи ўӯ барои сохтани њаминҳамин тавр методе кўшишкӯшиш мекард, ки њамчунҳамчун «органони» (олоти) маърифат њокимииҳокимии инсонро аз болои табиат таъмин намояд.
ЌувваиҚувваи таъсири фалсафа ба илм вобаста ба сатњисатҳи маърифати худи илм ва рушду такомули муњитимуҳити иљтимоиииҷтимоии ўӯ мебошад.
 
== Инҷоро ҳам бингаред ==