Китоб: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х ислоҳ using AWB |
х clean up using AWB |
||
Сатри 5:
::Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст.
Китоб аз васоили муҳимми ахбори оммавӣ,
Китоб маҳсулоти саноати полиграфӣ ва китобчопкунист.
==Таърих==
Таърихи пайдоиши китоб ба
тараққиёти хат,
Дар замонҳои қадим дар рӯйи санг, чӯб, сафол, мису биринҷӣ,
дар [[Мисри Қадим]] ёфт шудаанд,
(асбоби махсуси китобчопкунӣ) ба кор даромад. Асри XI бо ёрии литери (қолибчаҳои) махсус (аз гилу чӯб тайёр карда мешуд) чоп карданро ҷорӣ намуданд. Асри XIV дар Корея бо ёрии литерҳои фулузӣ китобчопкунӣ ҷорӣ шуд,ки барои такмили минбаъдаи интишори китоб ёрӣ
расонд. Китобҳои [[Юнони Қадим]], ки ба асри IX то милод тааллуқ доранд,
интишори китобҳо авҷ гирифта буд,
Аврупо дар китобчопкунӣ аввал аз папирус ба варақҳои яклухт, баъд ба пергамент (пӯст) ва ниҳоят ба коғаз гузашт. [[Авесто]] ҳам аввало дар пергамент (асри 1 то милод) навишта шудааст. Дар Аврупои асримиёнагӣ китобҳо мазмуни динӣ дошта, ба забони лотинӣ чоп мешуданд.
Назар ба баъзе маълумотҳо дар [[Самарқанд]] асри VIII китобҳои коғазӣ ёфт шудаанд.
муқовабандӣ барин касбҳо пайдо мешаванд. Асрҳои миёна дар [[Осиёи Миёна]], аз ҷумла, дар [[Ҳисор]] санъати хаттотӣ хеле инкишоф ёфт. Асарҳои мутафаккирон [[Абӯрайҳони Берунӣ]], [[Форобӣ]], [[Ибни Сино]], [[Саъдӣ]], [[Ҷомӣ]], [[Навоӣ]], [[Улуғбек]] ва дигарон аз тарафи хаттотҳо рӯйнавис карда, аз насл ба насл гузаронида мешуданд.
Санъати хаттотӣ дар Осиёи Миёна дуру дароз давом кард. Ҳатто баъди кашфи асбоби китобчопкунӣ ҳам китобҳо бо роҳи дастнавис зиёд карда мешуданд, ки вақт ва меҳнати зиёдеро талаб менамуд. Аз онҳо оммаи васеъ баҳраманд шуда наметавонист.
Сатри 25:
Охири асри XVIII ва аввали асри XIX дар санъати чопи китоб матбаа, ороишу зинати бадеӣ, ҳамчун соҳаҳои мустақил ривоҷ ёфт. Соли 1798 бо ихтироъ шудани [[литография]] (чопи сангӣ) кори китобчопкунӣ, хусусан бо суратҳо оро додани китоб осон гардид.
Дар Осиёи Миёна китобчопкунӣ баъди ба
Россия ҳамроҳ шудан таъсис ёфт.
мусулмонӣ ва русии маҳаллӣ дар Осиёи Миёна
дар шаҳрҳои Тошканд,
ҳуруфоти арабӣ ва русӣ чоп мешуданд.
Баъди Револютсияи Кабири Сотсиолистии Октябр дар Осиёи Миёна
давраи нави тараққиёти китоб сар шуд.
забонҳои миллӣ нисбат ба соли 1913 2 баробар зиёд китоб
аз чоп баромад. Ноширону матбаачиёни шӯравӣ маҳз
ба чопи китобҳои оммавӣ эътибори калон медоданд.
Аз китоб оммаи васеи меҳнаткаш баҳраманд мешуд.
ба аслиҳаи пурзӯри мафкуравии КПСС ва Ҳукумати
Шӯравӣ табдил ёфт.
баландғоя,
илмии китобҳои советӣ мунтазам баланд шуда, ороиши
бадеӣ ва полиграфии онҳо тадриҷан беҳтар мешуд.
СССР аз ҷиҳати китобчопкунӣ дар ҷаҳон ҷойи
аввалро мегирифт.
бештар аз 3,1 млн номгӯй Китоб,
умумии 53,6 млрд нусха чоп карда шудаанд.
солҳои Ҳокимияти Шӯравӣ Китоб ва брошюраҳо ба 151
забон,
гардидаанд.
68 ҳазор Китобҳои нависандагони 76 миллат ва халқият
бо теъдоди умумии 1 млрд 200 млн нусха чоп карда
шудааст
Вусъат ёфтани базаи полиграфии бо техникаи
ҳозиразамон таҷҳизонидашуда,
кадрҳои баландихтисоси саноати полиграфӣ ба зиёд
гардидани миқдори китобҳои шӯравӣ сабаб шуд.
1930 сар карда институтҳои тадқиқотӣ-илмии полиграфӣ,
техникумҳои махсус,
шуданд. Дар солҳои ҶБВ Китобҳои баландмазмуне, ки Ватани
Шӯравӣ ва ватандӯстиро васф мекарданд, дар роҳи ғалаба нақши бузург
бозиданд.
Дар Тоҷикистон 3 нашриёт,
полиграфии бо техникаи замонавӣ ҷиҳозонидашуда
вуҷуд дошт.
сершумори классикони адабиёти форсу тоҷик, адибону
олимон,
халқ,
хориҷиро бо забони тоҷикӣ аз чоп мебаровард.
Нашриёти «Маориф» бошад,
машғул буд.
илмию оммавӣ чоп мекард. Китобҳо дар нашриёти тоҷик бо
се забон (тоҷикӣ, русӣ ва ӯзбекӣ) нашр мешаванд. Дар
Тоҷикистон ба ороиши бадеии китоб низ аҳамияти бағоят калон
дода мешуд. Дар ин соҳа К. Туренко,
Винокуров, С. Вишнепольский, В. Будный ва дигарон
хизмати шоён кардаанд.
ҷумҳурӣ 590 номгӯй Китобу брошюра бо тиражи умумии
бештар аз 4 млн нусха чоп намуданд.
Тоҷикистони соҳибистиқлол тавассути дастгоҳҳои
навтарин китобҳои зиёди сифатан хуб чоп карда
Сатри 85:
ҳам чида блоки Китобро месозанд, баъд зеҳи блокро бо
воситаи шерозае, ки мағзиҳои онро каптал меноманд,
ба муқова васл мекунанд.
боз як лиҳофае мекашанд,
ва ё супермуқова меноманд, ки он барои муҳофизати
муқова ва беҳтар шудани зоҳири Китоб хизмат мекунад. Китоб
аз варақаи унвон (ё худ титул) оғоз меёбад. Агар титул
дар ду саҳифа ҷой дошта бошад,
меноманд.
медиҳанд, [[авантитул]] ном дорад. Баъзан пеш аз титул
фронтиспис меояд – ин яке аз саҳифаҳои ороиши Китоб
Сатри 97:
ки Китоб дар бораи ӯ навишта шудааст, дода мешавад.
Дар баъзе Китобҳо қисмату фаслҳо бо як саҳифаи
алоҳида ҷудо карда мешавад,
меноманд.
баъзе фаслҳои онро дар болои саҳифа дар як тараф
дарҷ мекунанд, ки номи он колонтитул аст. Рақамҳое,
ки тартиби саҳифаҳоро ифода мекунанд, колонтсифра
ва рақамҳое, ки тартиби дафтари блоки К.-ро нишон
медиҳанд,
ин номи мухтасари шартии Китоб ҳаст,
мегӯянд ва он одатан дар саҳифаи якум (ва баъзан
сеюм)-и ҳар як дафтар гузошта мешавад. Дар охири Китоб
маълумотномаи нашр, тавзеҳот, мундариҷа, ташреҳот,
феҳрист ва ғ.
Иттиҳоди Шӯравӣ ва соҳибистиқлолшавии давлатӣ
нашрияҳои зиёди хусусӣ ба фаъолият пардохтанд.
Нашриётҳои давлатии “Адиб” ба чопи китобҳои
бадеӣ,
илмию оммавӣ, “Маориф ва фарҳанг” китобҳои дарсӣ
машғуланд.
хусусии “Эр-граф”,
карда шудаанд.<ref>Донишномаи Ҳисор -Душанбе: "Ирфон", 2015, - с. 297 - 299</ref>
Президенти ҶТ, Эмомалӣ Раҳмон пайваста дар суханрониҳояш аз китобхониву китобдорӣ ёловар мешавад. Вай аз зиёиёни кишвар даъват кард, ки ҷавонони тоҷикро ба китобхонӣ ва донишандӯзӣ ташвиқ намоянд<ref>Президент дар бораи Наврӯз, китоб ва минбару масҷид http://www.ozodi.org/content/article/24521775.html</ref>.
|