Таҳмдор: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Omid Jeyhani (баҳс | ҳисса) х ислоҳ, сарчашмаҳо |
х clean up using AWB |
||
Сатри 6:
| caption2 =
| name = Таҳмдор
| country = {{
| service branch = [[Артиш]]
| abbreviation = {{lang-fa|'''تهمدار'''}}
Сатри 34:
== Вожашиносӣ ==
«''Таҳмдор''» аз як вожа ва як пасванд сохта шудааст: ''[[таҳм]]'' + ''дор''. Мақулаи дастурии ин вожа [[исм]] ва сохтвожаи он ба сурати [исм (''таҳм'') + пайвожа (''-дор'')] аст. Дар сохти ин исм аз фароянди вожасозии таркиб истифода шудааст.
«''Таҳмдор''» вожаест паҳлавӣ ва бо «''*kāra-daranaka-''» дар забони эронии бостон > «ϰαρα-λραγγα» «''фармондеҳи гурӯҳе аз сипоҳиён''» дар забони балхӣ<ref>''Эдельман Д. И.'' Этимологический словарь иранских языков / Институт языкознания РАН. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2011. — Т. 4 (i—k). — 416 с. — 800 экз. — ISBN 5-02-018124-2, ISBN 978-5-02-036478-3. (в пер.). — стр. 389—391.</ref>; «''нигаҳдор''», «''сипаҳдор''» ва «''лашкардор''» ҳамсохт аст, ки дар «''[[Шоҳнома]]''» низ ёд шудаанд. Чунончи, бузургвор [[Фирдавсӣ]] «''нигаҳдор''»-ро чун истилоҳи низомӣ ба кор бурдааст:
Сатри 44:
== Пешина ==
''Таҳмдор'' ҳамчун [[дараҷаи низомӣ|симати низомӣ]] нахустин бор дар [[сипоҳ]]и [[Шоҳаншоҳии Ашконӣ|Ашкониён]] ([[Соли 250 п.м.|250 то милод]] — [[224]]) пайдо шудааст. Чунончи, дар сафолнавиштаҳои [[Ашкониён|ашконӣ]] аз [[даҳаи 40 пеш аз милод|солҳои 40-уми пеш аз милод]], ки аз бойгонии шаҳри бостонии Нисо бозёфт шудаанд, истилоҳи «''
«''Тагма''» ({{lang-grc|«''τάγμα''»}}) дар сипоҳи [[Византия|подшоҳии Руми Шарқӣ]] ягоне номида мешуд, ки 100 — 500 сарбозро дар бар мегирифт<ref>Ҳамакнун ҳам дар Нерӯҳои мусаллаҳи Юнон [[гурдон]] ба забони юнонӣ «''τάγμα''» ва ''саргурд'' ё ''майор'' «''τάγματάρχης''» номида мешаванд.</ref>. Ин истилоҳ дар паи ҷангҳои доманадори Руму Эрон дар замони Ашкониён аз румиён вом гирифта шуда ва дертар бо вожаи паҳлавии «'''''taxm'''''» ‘''нерӯманд'', ''диловар'', ''далер'', ''чобук''’ (аз эронии бостон: ''*taxma-'' > √''*tak-'' ‘''тохтан'', ''давидан''’ < {{lang-pal|''tḥmy''}} [''tahm''] > {{lang-fa|'''تهم'''}} [''таҳм''] ‘''зӯрманд'', ''паҳлавон''’<ref>''Ҳасандӯст, Муҳаммад.'' Фарҳанги решашинохтии забони форсӣ. — Теҳрон: Фарҳангистони забону адаби форсӣ, Нашри осор, 1393. ISBN
Дар сипоҳи [[Давлати Сосониён|Сосониён]] ([[224]] — [[651]]), ки созмони радабандии даҳдаҳиро аз сипоҳи Ашкониён ба ирс бурда буд<ref>[https://www.academia.edu/1264468/К_вопросу_о_парфянском_наследии_в_сасанидском_Иране_военное_дело_On_the_Parthian_Legacy_in_Sasanian_Iran_the_Case_of_Warfare_ ''Никоноров В. П.'' К вопросу о парфянском наследии в сасанидском Иране: военное дело // Центральная Азия от Ахеменидов до Тимуридов: археология, история, этнология, культура. Материалы международной научной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения Александра Марковича Беленицкого (Санкт-Петербург, 2–5 ноября 2004 года) / Отв. ред. В. П. Никоноров. СПб., 2005. С. 156]</ref>, низ яке аз ягонҳо «'''''таҳм'''''» ({{lang-pal|''tḥmy''}}) ном доштааст<ref>[http://www.rahamasha.net/uploads/2/3/2/8/2328777/the_dates_in_the_pahlavg_and_prsg.pdf ''Asha R.'' The Dates in the Pahlavīg and Pārsīg Inscriptions of Durā (Europos)]</ref>. Ҳар '''''таҳме''''' 50 — 100 сарбозро дар бар мегирифта ва аз чанд «'''''рада'''''» ({{lang-pal|'''''radag'''''}}) ташкил мешуда, ки ҳар кадоме 10 сарбоз доштааст<ref>[https://www.academia.edu/35927114/Терминология_организационной_структуры_Армянской_Армии_в_IV_V_вв._The_Terminology_of_the_Organizational_Structure_of_the_Armenian_Army_in_the_4-5th_centuries_А._Айвазян._Армяно-персидская_война_449_451_гг._Кампании_и_сражения._Eреван_Воскан_Ереванци_2016_СПб._Алетейя_2017._С._360-464 ''Айвазян А.'' Терминология организационной структуры Армянской Армии в IV—V вв. // А. Айвазян. Армяно-персидская война 449–451 гг. Кампании и сражения.– Eреван: Воскан Ереванци, 2016; СПб.: Алетейя, 2017. С. 360—464.]</ref>.
Сатри 57:
* [[Дараҷаҳои Нерӯҳои мусаллаҳи Тоҷикистон]]
==
{{эзоҳ}}
{{Дараҷаҳои низомӣ}}
[[Гурӯҳ:Нерӯҳои мусаллаҳ]]
[[Гурӯҳ:Артиш]]
| |||