Роёна: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Omid Jeyhani (баҳс | ҳисса) х вироишоти сабкӣ |
х ислоҳи тире ва нимтире using AWB |
||
Сатри 1:
'''Роёна''' ({{lang-fa|'''رایانه'''}} > {{lang-pal|*rāy-ēn-ag}} > {{lang-peo|*rād-aya-na-ka-}}) ё '''Компютер''' — [[мошини электрони|дастгоҳи электроние]] барои сабт, табдил ва коркарди [[иттилоот]] (додаҳо ва ё [[информатсия]]), тавассути иҷрои пайдарпайии дастурҳои барои он фаҳмо мебошад.
Роёна ё компутар номи умумии ҳама гуна дастгоҳҳои падозиши худкори додаҳо аст. Роёнаҳо бобаста ба шитоби корӣ ва вазифаҳое, ки анҷом медиҳанд, чунин намудҳо доранд:
Сатри 19:
* абарроёна (اَبَررایانه; supercomputer)
* абархурдроёна (اَبَرْخُردْرایانه; supermini computer)
[[Акс:Personal computer, exploded 5.svg|thumb|325px|Қисмҳои компютерҳои IBM PC]]
Line 33 ⟶ 32:
• «*rādz-ta-» (эронии бостон) → «rāst» (порсии миёна), ки вожаи «рост» дар форсии нав аз он аст.
Ин решаи эронии бостон худ аз решаи ҳиндуурупоии «*reĝ-» ба маънои «мураттаб кардан ва назм додан» рӯидааст.
Вожаи «роёна» дар порсии миёна метавониста «*rāy-ēn-ag» ва дар порсии бостон «*rād-aya-na-ka-» буда бошад. Шоёни ёдоварист, ки дар матнҳои порсии миёнаи турфонӣ ва порсии миёнаи зардуштӣ вожае ба гунаи «rāyēnāg» дида мешавад, ки ба маънои «раҳбар, раҳнамо; ҳидоятгар» аст. Ин вожа сифати фоъилии ҳол аз «rāyēnīdan» аст, ки бо пасванди «-āg» сохта шудааст. Агар ин вожа ба форсии нав мерасид, бояд «роёно» мегашт ва маъное камобеш ҳаммонанд бо маънояш дар порсии миёна медошт.
Line 44 ⟶ 43:
Соли 1642 олими фаронсавӣ [[Блез Паскал]] мошини механикии ҳисобкуниро ихтироъ намуд, ки вай ададҳои то ҳашт рақам доштаро ҷамъ мекард. Соли 1694 математики олмонӣ [[Готфрид Вилгелм Лейбнитс]] мошини ихтирокардаи Паскал — ро такмил дода, мошини механикиро сохт, ки вай амали ҷамъ ва зарбро иҷро мекард. Соли 1820 олими фаронсавӣ Чарлз Калмар арифмометрро сохт, ки вай чор амали арифметикиро иҷро мекард. Дар нимаи авали асри 19 математики бузурги англис [[Чарлз Беббиҷ]] лоиҳаи мошини универсалиросохт, ки онро худи ӯ мошини аналитики номид.
Мошини [[Чарлз Беббиҷ]] аз рӯи хусусиятҳо ва қисмҳои пешбинишудааш ба мошинҳои ҳисоббарори муосир хеле шабоҳат дошт. Он ба монанди компютерҳо хотира, қисми коркардабароии маълумот, қисми дохилкунӣ ва хориҷкунии маълумот ва
Ба
Соли 1937 олимони амрикоӣ [[Ҷорҷ Атанасов]] ва [[Клиффорд Бери]] ба сохтани мошини ҳисоббарории электронӣ сар карда, соли 1940 онро сохтанд, ки барои ҳалли масъалаҳои физикию математикӣ пешбинӣ шуда буд. Онҳо пешниҳод карданд, ки барои инъикоси ададҳо аз системаи дуӣ истифода карда шавад.<br>
Мошинаи пуриқтидори [[ЭНИАК]] соли 1945 дар Донишгоҳи Пенсилванияи ИМА таҳти роҳбарии [[П. Эккерт]] ва [[Ҷ. Моучли]] сохта шуд.
Бо ҳамин қарни компютер қадамҳои аввалини худро гузошт.
== Наслҳои компютер ==
Line 70 ⟶ 68:
Бо [[қувва]]и [[барқ]] кор мекунад.
Намудҳои компютер [[Apple]], [[Windows]] ва ғ.
Наввожаҳое ки аз роёна сохта шудаанд:
Line 88 ⟶ 84:
* computer telephony - تلفیق/ یکپارچهسازیِ تلفن و رایانه - якпорчасозии телефуну роёна
* computer telephony integration - تلفیق/ یکپارچهسازیِ تلفن و رایانه - якпорчасозии телефуну роёна
== Нигаред ==
Line 95 ⟶ 90:
{{Қисмҳоикомпютер}}
{{Compu-stub}}
| |||