Нишопур: Тафовут байни таҳрирҳо

'''Нишопур''' ( {{Lang-fa|نیشابور}} ‎‎ ''Нейшабур)'' — шаҳр дар [[Эрон]], дуввумин шаҳри калонтарин дар ''музофоти'' шимолу шарқии Эрон [[Устони Хуросони Разавӣ|Хуросони Разавӣ]] . Аҳолӣ - 276 089 нафар (2011). Дар қисмати шимолу шарқии кишвар, 670 км шарқи [[Теҳрон|Теҳрон,]], дар шоҳроҳи А-83 ҷойгир аст. Зодгоҳи [[Умари Хайём]] .

Шояд шаҳрро [[Шоҳаншоҳ]] [[Шопури I]] дар миёнаи [[Садаи III|асри III таъсис дода]] аст, Шопури II дар асри оянда аз нав барқарор кардааст. Он дар ибтидо Абаршеҳр (дар маъхазҳои арабӣ - Абрашеҳр) ном дошт, ба монанди минтақае, ки марказаш буд. Номи ҳозира, эҳтимолан, аз ''нев-шапур'' форсӣ - "[шаҳри] нави Шопур" омадааст. Аз асрисадаи 5V Нишопур ҷойгоҳи усқуфи несториании Форс буд. Шаҳр барои [[Маздаясно|зардуштиён]] низ муҳим буд, зеро яке аз макони оташсӯзиҳои бузурги муқаддас Адур-Бурзен-Миҳр дар кӯҳҳои наздик ҷойгир буд.

Таҳти нахустин ҳокимони араб [[Марв]] шаҳри асосии [[ Хуросон]] буд ва Нишопур пас аз интиқол ёфтани пойтахт аз ҷониби [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] (солҳои 830-844) аҳамият пайдо кард ва он то ҳуҷуми муғулҳо мақомашро нигоҳ дошта буд . [[Саффориён]], ки [[Тоҳириён|Тоҳириёнро]]ро дар соли 873 сарнагун карданд, [[Тоҳириён|Нишопурро]] пойтахти расмии худ карданд. Дар замони [[Давлати Сомониён|Сомониён]] (солҳои 900-999), ки пойтахти он [[Бухоро|Бухоро ]] буд, Нишопур ҷойгоҳи ҳокимони Хуросон - шаҳрвандӣ (амид) ва ҳарбӣ ([[сипаҳсолор]]) буд.

Дар асри X Нишопур калонтарин ва яке аз шаҳрҳои аз ҷиҳати иқтисодӣ тараққикарда буд. Он тақрибан 40 км. мураббаъро ишғол мекард. Тибқи иттилои Шамсуддин аль-Мукаддаси, дар шаҳр 44 маҳалла мавҷуд буд, ки баъзеи онҳо баробари нисфи [[Шероз|Шероз буданд]] . Дар Нишопур нисбат ба [[Бағдод]] бештар аҳолӣ буд ва дар он ҷо чандсад ҳазор нафар сокинон маскун буданд. Он бозор ва анбори асосии молҳои [[Гургон]], [[Кирмон]], Рай, [[Синд]], [[Устони Форс|Форс]] ва [[Хоразм|Хоразм ]] буд. Тиҷорати калон дар бозори калон ( ''мураббаат ал-кабира'' ) дар қисми шарқи масҷиди ҷомеъ ва дар бозори хурд ( ''мураббаат ал-сагира'' ) дар ғарби он сурат мегирифт. Нишопур бо матоъҳои абрешимӣ ва пахтагӣ, ки онро ҳатто берун аз кишварҳои исломӣ содир карда мекард, шӯҳрат дошт. Дар шаҳр бонуфузтарин корпоратсияҳои ҳунармандии кулолӣ ва ресмонресӣ, абрешими хом ва савдогарони матоъҳои абрешим буданд. Бо вуҷуди ин, ба гуфтаи мушоҳидаи Ал-Мукаддасӣ, ''"кӯчаҳо ифлос, хонҳо (корвонсаройҳо) бетартиб, ҳаммомҳо нопок, дӯконҳо бад ва деворҳо каҷукилеб [...] Дар бозор сабзавоти камшумор барои хӯрок ва ҳезум буд, даромади ночиз ва нархҳо баланд буданд'' ''"''