Фозил Солиев: Тафовут байни таҳрирҳо

То ин вақт композиторФ.Солиев ҳамчун муаллификомпозитори як қатор асарҳо маъруф гардида буд. Дар онҳо шавқу рағбати композитори ҷавон ба сароғози хушоҳангӣ, бахусус вокалӣ, зоҳир мегардад. Инҳо сурудҳои «Мепарварам» (шеъри А. Шукӯҳӣ), «Меҳнат ва муҳаббат» (шеъри М.Аминзода), «Бихандад лола» (шеъри Рӯдакӣ) ва дигарон, ки ба таври васеъ паҳн гардида буданд, мебошанд. Эҷодиёти сурудии Ф.Солиев туфайли истеъдоди барҷастаи оҳангофарии ӯ, қаробати мусиқии ӯ ба манбаҳои халқӣ, таъсирнокии замзамаҳояш маъруфият пайдо кардаанд. Солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ Ф.Солиев як қатор сурудҳо аз ҷумла, суруди «Қалъаи оҳанин» (шеъри М. Аминзода)ро, ки ба шаҳри қаҳрамон – Сталинград бахшида шуда буд, эҷод мекунад. Бисёр сурудҳои ӯ дар фронтҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ, дар он ҷойҳое, ки Ф. Солиев дар ҳайати бригадаҳои консертии фронтии тоҷик сафар намуда буд, садо додаанд.

Ф. СолиевиСолиев нисбат ба эҷодиёти хеш басо серталаб, соли 1946 барои таҳсил ба шӯъбаи миллии Консерваторияи давлатии Москва дохил гардида, дониши худро оид ба композитсия такмил медиҳад. Муоширати эҷодӣ бо ҳунармандони маъруфи шӯравӣ барои композитор уфуқҳои нави эҷодиро боз намуд. Он бар эҷоди якчанд асарҳои калонҳаҷми симфонӣ, ки ба таври устувор дар репертуари консертӣ ҷой гирифтанд, зоҳир гардид. Муҳимтарини онҳо аввалин Рапсодияи тоҷикӣ, асаре, ки соли 1946 эҷод шуда, то ҳанӯз дар толорҳои консертӣ бомуваффақият иҷро карда мешавад, маҳсуб меёбад. Рапсодия бо мантиқи шакл, хушоҳангии забон, тазоди барҷастаи манзараҳо, оркестровкаи олиҷаноб фарқ мекунад. Муаллиф дар асоси ин асар оҳангҳои рақсии тоҷикиро гузоштааст, ки

Ҳамаи онҳо аз нигоҳи забони мусиқии худ ниҳоят пуртаъсиру ба таври возеҳ миллӣ мебошанд, ки ин бешубҳа комёбии онҳоро таъмин менамояд. Як қатор асарҳоро Ф.Солиев дар ҳаммуаллифӣ бо Я.Сабзанов, М.Цветаев ва Ю.Тер-Осипов навиштааст. Майли ӯ ба театр, ки солҳои ҷавонии худро композитор ба он бахшида буд, аз бисёр ҷиҳат доираи шавқу завқи ӯро дар овони камолоти эҷодӣ муайян намуд. Ф.Солиев барои бисёр намоишномаҳои [[Театри давлатии академӣ-драмавии ба номи Абулқосим Лоҳутӣ]] мусиқӣ эҷод намудааст. Мусиқии ӯ ба намоишномаҳои «Тӯй», «Ҳаёт ва ишқ», «Орзу» ва боз бисёриҳо хеле машҳур гардиданд. Ҳамчун композитор вай ҳамроҳи коргардон, рассом, ҳунарпешагон «баробар» дар эҷоди намоишнома ширкат меварзид. Аз ин рӯ, мусиқии ӯ дар намоишнома хеле табиӣ ва боэътибор мебаромад. Ба хусусияти хоси истеъдоди Ф. Солиев, ки барои эҷоди мусиқии театрӣ басо муҳим аст, метавон тафаккури равшану образнокии мусиқӣ, истеъдоди таҷассумгарии ӯро мансуб донист. Мусиқии театрии Ф. Солиев аз доираи васоити ёрирасони ифодаи намоишнома берун рафта, дар бисёр ҳолатҳо аҳамияти мустақил пайдо мекунад. Бисёр сурудҳои якка, сурудҳо ва дигар порчаҳо аз мусиқии театрии ӯ дар консертҳо ҳамчун асари асил садо медиҳанд.