Тоҷикон: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
No edit summary
Барчасбҳо: вироишгари дидорӣ вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
No edit summary
Барчасбҳо: вироишгари дидорӣ вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
Сатри 85:
Аз рӯи нуқтаи назари олимони Ғарб, мардуми тоҷик, ягона миллатест, ки насли аслии халқҳои бостонии эрониёни шарқӣ буда, [[суғдиён]], [[хоразмиён]], [[бохтар]]иён ва дигар қабилаҳои шарқии эронӣ ([[турон]]ӣ), ки вуҷуди худро аз ҳазораи якуми пеш аз милод дар таърихи [[Осиёи Миёна]] пай намудаанд, дарбар мегиранд<ref>http://global.britannica.com/EBchecked/topic/581047/Tajikistan/214553/History#ref=ref599015 ENCYCLOPEDIA BRITANNICA{{ref-en}}]</ref>.
 
Забони бостонии тоҷикон, якчанд шева дошт ва шеваҳои асосиаш суғдӣ, хоразмӣ ва бохтарӣ буд ва ба ҳамдигар хешихешӣ дошт, ки ба гурӯҳи забонҳои эронии шарқӣ дохил мешуд. Дар вақти пойдор гардидани дини [[ислом]] ва паҳн шудани [[забони форсӣ]], ки бо муҷоҳидони форс омада буд, ин шеваҳо аз байн мераванд ва забони тоҷикии ҳозира ба мисли забони мардуми форс ба гурӯҳи забонҳои ғарбии эронӣ дохил мешавад<ref name="ENCYCLOPEDIA BRITANNICA">{{ref-en}}</ref>.
 
То ҳол, [[забони яғнобӣ]] (йағнобӣ зивок) вуҷуд дорад, ки яке аз шеваҳои суғдӣ ба шумор меравад ва бисёр калимаҳои суғдӣ дар [[водии Зарафшон]] вақти суханронӣ истифода бурда мешаванд. Инчунин, забонҳои бостонии сакоиҳо дар мардуми [[Бадахшон]] эҳтиёт шудааст, ки забонҳои шуғнонӣ, рушонӣ, ишқошимироишкошимиро дарбар мегирад.
 
Авалин бор номи тоҷиктоҷикро ҳамчун "тожик", олим Маҳмуди Қошғарӣ, ки ҳамасри [[Ибни Сино]] буд, дар китоби худ сабт кардааст ва маънои онро ҳамчун форсзабонон маънододмаънидод кардкардааст. Дар ашъори шоирони порсигуйпорсигӯй ҳам, калимаи тоҷик бисёр вомехурадвомехӯрад. [[Бузург]]ворУстод [[Саъди Шерозӣ|Саъдии Шерозӣ]] дар яке аз шеърҳояш чунин мегуяд:
 
<center>'''شاید که به پادشه بگویند'''</center><center>'''ترک تو بریخت خون تاجیک'''</center>
Сатри 95:
<center><br>'''Шояд ки ба подшоҳ бигуянд:'''</center><center>'''«Турки ту бирехт хуни тоҷик».'''</center>
 
Дигар [[бузург]]ворМавлоно [[Абдураҳмони Ҷомӣ]], дар бораи дӯстии худ бо шоир [[Алишер Навоӣ]] чунин навистаастнигоштааст:
 
<center>''' او که یک ترک بود و من تاجیک، '''</center><center>''' هردو داشتیم خویشی نزدیک.'''</center><center><br> Ӯ, '''''ки як турк буд ва ман тоҷик, '''''</center><center>'' ''' Ҳарду доштимдоштем хушихешии наздик. '''''</center>
 
Лафзи [[тоҷик]] ё "тоҷак" ё "тожик" лафзест қадимӣ, ки ба мардуми [[ориёӣ]] ё [[Эрон]]и кӯҳан ва ё [[Хуросон]]и бузург таалуқ дорад. Нависандаи дигар гӯяд: Тоҷик шакли миёнаи калимаи ориёии тоифае аст. Н. Ханков мегӯяд, ки ин ном аз тариқи тоҷикӣ — дарӣ гирифта шудааст ва изофа мекунад, ки [[Зардушт]] тоҷро монанди салиби муслиминнасоро ҳамчун аломат истифода мекард ва лафзи тоҷик аз калимаи "тоҷ", ки зиннати сар аст, гирифта шудааст. Хенри Фейлд баҳси [[тоҷик]] ( "тожик", "тоҷи", "тоҷик")-ро чунин фушурда месозад:
 
{{аввали иқтибос}}''«Тоҷикон асри ҳозир мардуме ҳастанд, ки бо хушсимоӣ маъруфанд қиёфаи ҷиддӣ абрувони мушаххоси мушкӣ ва чашмони ғизолӣ доранд. Тоҷикон дар воқеъ мардуми машҳуранд, ки на танҳо дар сар то сари Машриқзамин, балки дар тамоми олам сукунат доранд ва то кӯҳҳои [[Тибет]] пахш шудаанд.»''{{охири иқтибос}}
Сатри 107:
[[Садриддин Айнӣ]] маънои калимаи «тоҷик»-ро хеле муфассал ва аз ҷиҳати таърихӣ ва забоншиносӣ – этимологӣ таҳлил мекунад ва исбот менамояд, ки калимаи «тоҷик» аз ''«тоҷ»'' бармеояд.
 
Дурустии ин сӯханросуханро нависанда ва олими эронӣ Алиакбар Деҳхудо тасдиқ мекунад. Асли ин калимаи паҳлавии «ТОҶИК» мансуб ба қабилаи «тоҷ» аст, ки аз қабилаи Эрон буда:
 
Халқи тоҷик дар давоми таърихи чандинҳазорсолаи худ басо фарозу фуруди рузгоррорӯзгорро дидааст. Тоҷикон аз асрҳои миёна инҷониб дар зери ҳокимияти сулолаҳои сершумори турку муғулнажод зиндагӣ кардаанд, вале [[Забони тоҷикӣ|забони тоҷикиро]] гум накардаанд. Хушбахтона халқи баору номуси тоҷик ба оламиён тоҷики тоҷдор будани худро ба фарҳангу маданияти худ исбот кардааст.
 
==Мавқеъи зист==