Абдусалом Деҳотӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х →‎Сарчашма: ислоҳи вожаҳо using AWB
No edit summary
Сатри 1:
{{Адиб
|ном = Абдусалом Деҳотӣ
|номи аслӣ = Абдусалом Деҳотӣ
|тасвир =
|тавсифи тасвир =
|ном ҳангоми таваллуд =
|номи пурра =
|тахаллусҳо =
|таърихи таваллуд = 14.03.1911
|зодгоҳ =
|зодгоҳ = деҳаи [[Боғимайдон]]и {{Зодгоҳ|Самарқанд|ноҳияи Самарқанд}}, [[Ӯзбекистон]] {{парчамбандӣ|ИҶШС}}
|таърихи даргузашт = 31.01.1962
|маҳалли даргузашт = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[ҶШС Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ = {{ПарчамПарчамбандӣ|Тоҷикистон}} [[Тоҷикистон]]
|навъи фаъолият = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон|асри XX}}, [[{{нависанда]]|тоҷик|Тоҷикистон|асри XX}}, дромнавис, луғатшинос
|солҳои фаъолият = 1928—1961
|самт = реализми сотсиалистӣ
|жанр =
|жанр = [[шеър]], [[достон]], [[ҳикоя]], очерк, пйеса, драмаи мусиқави, либреттои опера
|забони осор = [[забони тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳо = {{ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}} {{ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}} {{ордени Нишони Фахрӣ}} {{ордени Нишони Фахрӣ}} <br>ва чанд Ифтихорномаи Фахрии Раёсати Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон
|ҷоизаҳо =
|Lib =
Сатри 23:
}}
 
'''Абдусалом Деҳотӣ'''  ([[14 март]]и [[1911]], д.деҳаи Боғимайдони н.Боғимайдон, [[ноҳияи Самарқанд]] — [[31 январ]],и [[1962]], шаҳри [[Душанбе]]), [[ҶШС Тоҷикистон]]) — [[шоир]], [[нависанда]], дромнавис, луғатшинос, арбоби давлатӣ, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (солиаз [[1934]]).<ref name="ReferenceA">Аслҳо ва наслҳо. — Душанбе,2013, — С.50 — 184 с. ISBN 978-99947-958-2-6</ref>
 
== Зиндагинома ==
'''Абдусалом Деҳотӣ''' [[14 март]],марти [[1911]], дар деҳаи Боғимайдони ноҳияи [[Самарқанд]] ба дунё омадааст. Мактаби миёнаро соли [[1930]] хатм кардааст. Аз соли [[1931]] дар шаҳри [[Самарқанд]], дар рӯзномаи «Ҳақиқати Ӯзбекистон» ва шуъбаи Нашриёти давлатии Тоҷикистон кор мекард. Соли [[1935]] ба [[Сталинобод]] ҳозира ([[Душанбе]]) омада, дар идораи маҷаллаи «Барои адабиёти сотсиалистӣ» кор кардааст.
Дар солҳои [[Ҷанги Бузурги Ватанӣ]] (солҳои [[1941]] — [[1945]]1941—1945) корманди Нашриёти давлатии Тоҷикистон, пас аз ҷанг котиби масъул ва муҳаррири журнали «Шарқи Сурх», муҳаррири маҷаллаи «Тоҷикистон», котиби иҷроияи [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]], мудири шуъбаи адабиёти бадеӣ ва [[сармуҳаррир]]исармуҳаррири Нашриёти давлатии Тоҷикистон буд ва ба сифати яке аз арбобони барҷастаи матбуоту нашриёти тоҷик
шӯҳрат пайдо кард. Солҳои [[1946]]—[[1949]]1946—1949 ходими илмии Институти [[забон]], [[адабиёт]] ва [[таърих]]итаърихи филиали тоҷикистонии АИ СССР буда, бо Н. Н. Ершов «Луғати русӣ — тоҷикӣ» — ро таҳрир намуд ([[1949]]). Дар таҳрири чанд ҷилди тарҷумаи тоҷикии асарҳои В. И. Ленин иштирок дошт. Аз соли [[1959]] то охири умр корманди илмии Институти забон ва адабиёти ба номи Рӯдакии [[Фарҳангистони улуми Тоҷикистон|Академияи илмҳои Тоҷикистон]], яке аз муҳаррирони «[[муҳаррир]]они «Фарҳанги забони тоҷикӣ]]» (ҷ. 1 — 2, М., 1969) буд. Яке аз донишмандони забону адабиёти тоҷик ва аввалин муҳаррири асарҳои илмии [[Садриддин Айнӣ]] буда, дар таҳияи нахустин маҷмӯаи шеърҳои [[Рӯдакӣ]] (с.1940) бо [[Садриддин Айнӣ]] ҳамкорӣ кардааст. «Ҳафт пайкар» ва «Лайливу Маҷнун» — -и Низомӣ, мухтасари «Куллиёт» — -и Саъдӣ, «Латифаҳои тоҷикӣ» — -ро ба чоп ҳозир кардааст.
 
== Эҷодиёт ==
Сатри 42:
Дар офаридани асарҳои драмавӣ низ маҳорати беҳамто дошта, дар ҳамқаламии М.Турсунзода драмаи мусиқии «Хусрав ва Ширин» (1936), мустақилона либреттои операҳои «Шӯриши Восеъ» (1940) ва «Комде ва Мадан» (1952)-ро навиштааст. Соли 1953 (ҳамроҳи Б.Раҳимзода) мазҳакаи «Қиссаи Таърифхоҷаев»-ро ба қалам овардааст.<ref name="Абдусалом Деҳотӣ"/>
 
Драматургияи Деҳотӣ аз драмаи мусиқавии «Хисраву Ширин» (1936), ки ҳамроҳи [[Мирзо Турсунзода]] дар асоси достони Низомӣ навишта буд, сар шудааст. Драмаи манзуми «Шӯриши Восеъ» (1940), ки низ ҳамроҳи М.Турсунзода навишта шуда буд, асоси либреттои нахустин операи тоҷикӣ қарор ёфтааст (бастакороҳангсоз [[Сергей Баласанян]]). Дар ин дром оҳангҳои фолклорӣ ва иқтибоси фолклор яке аз воситаҳои асосии зоҳир кардани рӯҳи деҳқонони исёнгар ва ба вуҷуд овардани образи пешвои шӯриш мебошад. Дигар драмаи манзуми Деҳотӣ «Комде ва Мадан» (1952, дар асоси як сюжети «Ирфон» — и Бедил) низ либреттои опера шудааст (бастакороҳангсоз [[Зиёдулло Шаҳидӣ]]). «Нур дар кӯҳистон» (1947) драмаи қаҳрамонист дар бораи нахустин муаллимони Ғарм, ки аз дасти босмачиён ҳалок гардида буданд, пйесаи якпардагии «Қиссаи Таърифхӯҷаев» (1953, бо ҳамроҳии [[БоқиБоқӣ Раҳимзода]]) комедияи ҳаҷвӣ мебошад.
Шеърҳои бачагонаи Деҳотӣ асосан аз охири солҳои 40 — ум ба муносибати аз тарафи ӯ тартиб дода шудани китобҳои хониши мактаби ибтидоӣ (синфҳои 1 — 4) ба вуҷуд омадаанд. Содагӣ, равонӣ ва самимияти шеъри ӯ, хусусан, дар ин асарҳо барҷастатар намудор шудааст. Аксари ин шеърҳо ҷилваҳои психологияи кӯдакро нозук ифода намуда, дар адабиёти бачагонаи тозабунёди тоҷик мавқеи муайян ишғол кардаанд. Дар бораи шоирони кӯҳистон, аз ҷумла [[водии Ҳисор]] тадқиқот бурдааст. Тарҷумаи тоҷикии бисёр асарҳои Кирилов, Некрасов, Шевченко, Байрон, Ҷ. Родарӣ ва диг. ба қалами Деҳотӣ тааллуқ дорад.<ref>Донишномаи Ҳисор. — Душанбе: «Ирфон», 2015, — с. 558—560</ref>
 
Сатри 69:
Ба номи ӯ яке аз кӯчаҳои шаҳри [[Душанбе]] ва шаҳри [[Самарқанд]] гузошта шудааст.<ref name="ReferenceA"/>
 
== СарчашмаЭзоҳ ==
{{эзоҳ}}