Бекигарии Қаротегин: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х бознависии садаҳо ба ададҳои румӣ using AWB
навсозӣ
Сатри 1:
{{ВМ
}}
'''Бекигарии Қаротегин ё Вилояти Қаротегин''' ( узб. Qorategin bekligi <span lang="uz">/ Qorategin viloyati</span>) як воҳиди маъмуриест, ки дар дохили [[Аморати Бухоро]] дар қаламрави [[Тоҷикистон]]и ҳозира ҷойгир астбуд. МарказиНомгузории баъдинаи бекигарӣ, маъмурӣноҳияи [[Ғарм|Ғарм (ноҳия Рашти имрӯза) мебошад.]]
 
== Ҷуғрофия ==
 
Капитан Васильев, ки ба ин кишвар ташриф овардааст, низ навиштааст, ки тамоми майдони Қаротегин тақрибан 9,800 метри мураббаъ аст, дар водии Сурхоб ва ҳавзаҳои он аз тақрибан 2000 метри мураббаъаш ҷойгир аст, ки 1/5 аз тамоми масоҳати бекигарӣ аст ва боқимонда майдон, яъне 4/5, онро кӯҳҳо ишғол мекунанд {{Sfn|Искандаров|1962|p=16-17}}. Дар ин бекигарӣ шаҳре арзи вуҷуд надошт {{Sfn|Искандаров|1962|p=23}}.
 
== Таърих ==
Аҳолии Қаротегин, инчунин дар дигар манотиқи кӯҳистон, кайҳо боз бо [[хонии Қӯқанд]] робитаи наздик доранд. Мардуми бумии кӯҳистон аксар вақт барои пул кор кардан ба корҳои мавсимӣ ба [[Қӯқанд]] мераванд {{Sfn|Искандаров|1962|p=35}}.
 
Дар ибтидои асри XIX, хонҳои [[хонии Қӯқанд|Қӯқанд]] бо мақсади васеъ кардани қаламрави худ борҳо ба Қаротегин ва минтақаҳои ҳамсояи он сафарҳо ташкил карданд. Аммо, ин сафарҳо на ҳама вақт муваффақона ба итмом мерасиданд ва кӯтоҳ буданд. Сокинони манотиқи кӯҳистонӣ дар тӯли ҳамлаи қӯшунҳои Қӯқанд ба онҳо фаъолона муқовимат мекарданд {{Sfn|Искандаров|1962|p=40}}.
 
Тобистони соли 1869 Қаротегинро лашкари [[хонии Қӯқанд|Қӯқанд]] ишғол кард. Ин охирин ва ҳамзамон бузургтарин ҳамлаи қӯшунҳои Қӯқанд ба Қаротегин буд {{Sfn|Искандаров|1962|p=40}}. Пеш аз тирамоҳи ҳамон сол дар Қаротегин шӯриш сар зад ва ҳокими [[хонии Қӯқанд|Қӯқанд]] бадарға карда шуд. Қаротегин мустақил гардид, хонҳои [[хонии Қӯқанд|Қӯқанд]] дар ниҳоят онро забт карда наметавонистанд {{Sfn|Искандаров|1962|p=39}}.
 
Бо вуҷуди ҳамаи ин, Қаротегин то солҳои 70-уми асри XIX мавқеи ниммустақилии худро нигоҳ дошт {{Sfn|Искандаров|1962|p=40-41}}.
 
Пас аз ҳамроҳ шудани Бухорои шарқӣ ба [[аморати Бухоро]], Қаротегин ба бекигарӣ табдил ёфт ва ба зудӣ «фармонҳои Бухоро» ворид карда шуданд. Ҳокимони аз тарафи амир таъйиншуда тамоми ҳукумати маъмуриро дар дасти худ гирифтанд.
 
== Аҳолӣ ==
Line 22 ⟶ 21:
Капитан Василйев пас аз он ки Қаротегинро ба аморати Бухоро дар солҳои 80-уми садаи XIX шомил шуданаш, дар бораи шумораи аҳолии Қаротегин гузориш дод, ки он асосан дар водии дарёи Сурхоб, ки қисми асосии ва сераҳолии ин минтақа буд, ҷамъ карда шудааст {{Sfn|Искандаров|1962|p=22}}.
 
Дар Қаротегин ҳамроҳи [[тоҷикон]] [[қирғизҳо]] низ зиндагӣ мекарданд {{Sfn|Искандаров|1962|p=22}}. Мувофиқи гуфтаҳои Василйев, "аз 51 ҳазор нафар. 3 ҳазор - Карақара-Қирғизқирғиз, 48 ҳазор боқимонда - [[тоҷикон]] ” {{Sfn|Искандаров|1962|p=22}}.
 
Ҳангоми муқоисаи ин маълумотҳо дар бораи аҳолии Қаротегин бо маълумоте, ки дар «Ёддошт дар бораи дороии Қаротегин, ки оид ба пурсиш тартиб дода шудааст», ихтилофҳои зиёд пайдо мешаванд. Ҳамин тариқ, масалан, ба гуфтаи генерал [[Абрамов, Александр Константинович|А. Абрамов]], дар [[Абрамов, Александр Константинович|Қаротегин]] зиёда аз 400 деҳа мавҷуд буд ва шумораи аҳолӣ "тақрибан 100,000 марду зан" зиндагӣ мекунад. Мувофиқи гуфтаҳои Б.Искандаров, маблағи мазкур аз ҳад зиёд буда, ба воқеият чандон рост намеояд. Қисми ғарбии қаламрави Қаратегинро тоҷикон, шарқро бошад қирғизҳо ишғол мекарданд. Қисми ғарбии Қаротегин, ки дар соҳилҳои дарёи Оби Гарм ҷойгир аст, асосан ҳамчун лагери тобистона барои чорводории ноҳияи Ҳисор истифода мешуд. {{Sfn|Искандаров|1962|p=22}}
== Ҷуғрофия ==
 
Аҳолии Қаротегин асосан дар водиҳои дарёи Сурхоб, [[Обихингоу (дарё)|Обихингоб]] тамаркуз кардамаскун буданд.
 
== Фарҳанг ==
Шуғли асосии аҳолии Қаротегин кишоварзӣ буд. Асосан тоҷикон бо ин кор машғул буданд. Қирғизҳо инчунин бо кишоварзӣ ва чорводорӣ машғул буданд.
 
== ЭзоҳҳоЭзоҳ ==
{{Эзоҳ|2}}
 
== Адабиёт ==
 
*
 
[[Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Таърихи Ӯзбекистон]]
[[Гурӯҳ:Аморати Бухоро]]
[[Гурӯҳ:Хонигарии Бухоро]]