Таҳмовар: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
хNo edit summary
ислоҳ, вироишоти сабкӣ
Сатри 26:
|-
|width="30%" align="center" style="background:#cfcfcf;" | <small>Дараҷаи поинтар:</small><br>[[Размсоз]]
|width="35%" align="center" style="background:#bfbfbf;"| [[File:Roundel_of_Tajikistan.svg|50px]]<br>'''''Таҳмовар'''''
|width="30%" align="center" style="background:#afafaf;" | <small>Дараҷаи болотар:</small><br>[[Таҳмдор]]<br><small></small>
|}
 
''Таҳмовар'' дар нерӯҳои мусаллаҳ маъмулан симати фармондеҳи [[таҳм]]ро дорад, ки [[ягони низомӣ|ягоне тактикиест]], ки аз ду ё чанд [[гурӯҳрада]] ташкил шуда ва бахше аз [[вашт]] аст; даста<ref>{{Cite web |url=http://www.mtrd.ir/sites/default/files/journals-files/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%20%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%AA%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%B4%D8%AF%D9%87.pdf |title=''Фарҳанги ҳазор вожаиҳазорвожаи низомӣ''. — Теҳрон: Фарҳангистони забону адаби форсӣ, Дафтари вожагузинии низомии Ситоди кулли Нерӯҳои мусаллаҳи Эрон, 1392. — с. 107 |accessdate=2021-08-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181222163608/http://www.mtrd.ir/sites/default/files/journals-files/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%20%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%AA%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%B4%D8%AF%D9%87.pdf |archivedate=2018-12-22 }}</ref>, взвод<ref name="ВЭ-2">{{книга|автор=Коллектив авторов|часть=Том 2, статья «Взвод»|заглавие=Военная энциклопедия|ответственный=Под ред. [[Грачёв, Павел Сергеевич|П.В. Грачёв]]|место= М.|издательство=[[Воениздат]]|год=1994|страницы=85|страниц=544|тираж=10 000|isbn=5-203-00299-1}}</ref>.
 
== Вожашиносӣ ==
Сатри 42:
 
== Пешина ==
''Таҳмдор'' ҳамчун [[дараҷаи низомӣ|симати низомӣ]] нахустин бор дар [[сипоҳ]]и [[Шоҳаншоҳии Ашконӣ|Ашкониён]] ([[Соли 250 п.м.|250 то милод]] — [[224]]) пайдо шудааст. Чунончи, дар сафолнавиштаҳои [[Ашкониён|ашконӣ]] аз [[даҳаи 40 пеш аз милод|солҳои 40-уми пеш аз милод]], ки аз бойгонии шаҳри бостонии Нисо бозёфт шудаанд, истилоҳи «'''таҳмдор'''» ({{lang-xpr|''tgmdr''}} [''tagm(a)dār'']}}) бозхонӣ шудааст. Пажӯҳишгарон онро рӯбардор аз истилоҳи {{lang-grc|τάγματάρχης ё τάγματάρχος}} «''фармондеҳи тагма''» донистаанд: {{lang-xpr|''tagmadār''}} > {{lang-la|tagma}} «''легион''» (> {{lang-grc|τάγμα}} «''рада''; ''бахше аз [[сипоҳ]]'', ''[[ҳанг]]''») + {{lang-xpr|''-dār''}} «''доранда''; ''фармондеҳ''»<ref>''Лившиц В. А.'' Парфянская ономастика. — СПб.: — Петербургское лингвистическое общество, 2010. — 400 с., ил. — (Азиатика). ISBN 978-5-4318-0006-1. — сс. 13; 223</ref> (< {{lang-peo|''*dār(a)-''}} < эронии бостон: ''*dārai̯a-'' «''доштан; доранда''»).
 
«''Тагма''» дар сипоҳи [[Византия|подшоҳии Руми Шарқӣ]] ягоне номида мешуд, ки 100—500 сарбозро дар бар мегирифт<ref>Ҳамакнун ҳам дар Нерӯҳои мусаллаҳи Юнон [[гурдон]] ба забони юнонӣ «''τάγμα''» ва ''саргурд'' ё ''майор'' «''τάγματάρχης''» номида мешаванд.</ref>. Ин истилоҳ дар паи ҷангҳои доманадори Руму Эрон дар замони Ашкониён аз румиён вом гирифта шуда ва дертар бо вожаи паҳлавии «{{lang-xpr|''tahmīh'''taxm'''''»}} ‘''нерӯманд'', ''диловар'', ''далер'', ''чобукнерӯ''’ (> эронии бостон: ''*taxma-'' > √''*tak-'' ‘''тохтан'', ''давидан''’<ref>''Ҳасандӯст, Муҳаммад.'' Фарҳанги решашинохтии забони форсӣ. Зери назари Баҳман Саркоротӣ. Теҳрон: Фарҳангистони забону адаби форсӣ, Нашри осор, 1383. ISBN 964-7531-28-1. — с. 75</ref> < {{lang-pal|''tḥmy''}} [''tahm''] > {{lang-fa|'''تهم'''}} [''таҳм''] ‘''зӯрманд'', ''паҳлавон''’<ref>''Фарҳанги забони тоҷикӣ''. Зери таҳрири М. Ш. Шукуров, В. А. Капранов, Р. Ҳошим, Н. А. Маъсумӣ — М., «Советская Энциклопедия», 1969. ҷ. 2, саҳ. 354—355</ref>) инҳамон ва бо «''нерӯ''» мутародиф гаштааст.
 
Дар сипоҳи [[Давлати Сосониён|Сосониён]] ([[224]]—[[651]]), ки созмони радабандии даҳдаҳиро аз сипоҳи Ашкониён ба ирс бурда буд<ref>[https://www.academia.edu/1264468/К_вопросу_о_парфянском_наследии_в_сасанидском_Иране_военное_дело_On_the_Parthian_Legacy_in_Sasanian_Iran_the_Case_of_Warfare_ ''Никоноров В. П.'' К вопросу о парфянском наследии в сасанидском Иране: военное дело // Центральная Азия от Ахеменидов до Тимуридов: археология, история, этнология, культура. Материалы международной научной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения Александра Марковича Беленицкого (Санкт-Петербург, 2-5 ноября 2004 года) / Отв. ред. В. П. Никоноров. СПб., 2005. С. 156]</ref>, низ яке аз ягонҳо «'''''таҳм'''''» ({{lang-pal|''tḥmy''}}) ном доштааст<ref>[http://www.rahamasha.net/uploads/2/3/2/8/2328777/the_dates_in_the_pahlavg_and_prsg.pdf ''Asha R.'' The Dates in the Pahlavīg and Pārsīg Inscriptions of Durā (Europos)]</ref>. Ҳар '''''таҳме''''' 50 — 100 сарбозро дар бар мегирифта ва аз чанд «'''''рада'''''» ({{lang-pal|'''''radag'''''}}) ташкил мешуда, ки ҳар кадоме 10 сарбоз доштааст<ref>[https://www.academia.edu/35927114/Терминология_организационной_структуры_Армянской_Армии_в_IV_V_вв._The_Terminology_of_the_Organizational_Structure_of_the_Armenian_Army_in_the_4-5th_centuries_А._Айвазян._Армяно-персидская_война_449_451_гг._Кампании_и_сражения._Eреван_Воскан_Ереванци_2016_СПб._Алетейя_2017._С._360-464 ''Айвазян А.'' Терминология организационной структуры Армянской Армии в IV—V вв. // А. Айвазян. Армяно-персидская война 449—451 гг. Кампании и сражения.- Eреван: Воскан Ереванци, 2016; СПб.: Алетейя, 2017. С. 360—464.]</ref>.
 
Бино бар ин пешина ва додаҳо, «''таҳм''» ба ҷои «''взвод''» ва «''[[таҳмдор]]''» ба ҷои «''лейтенант''» (аз {{lang-de|Leutenant}} > {{lang-fr|lieutenant}} «''ҷонишин; муъовин''») ва дар пайравӣ аз он вожаҳои «''[[таҳмбон]]''» ва «''таҳмовар''» сохтаву барои ҷойгузинии [[Дараҷаҳои Нерӯҳои мусаллаҳи Тоҷикистон|дараҷаҳои низомии]] «''лейтенанти калон''» ва «''лейтенанти хурд''» ба [[Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон]] пешниҳод шудаанд<ref name="asiaplustj.info"/>.