Рӯзи ҷаҳонии занон: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х робот илова карда истодааст: arz:اليوم العالمى للستات ҳaвз карда истодааст: mr:जागतिक महिला दिन |
х робот илова карда истодааст: ast:Día Internacional de la Muyer; косметические изменения |
||
Сатри 1:
[[
'''Рӯзи байналхалқии занон''' — идест бахшида ба занон, ки дар баъзе
== Таърих ==
Сатри 8:
8-уми марти соли [[1857]] дар [[Ню-Йорк]] коргарзанони фабрикаҳои пойафзол ва дӯзандагӣ гирдиҳамоӣ карданд. Онҳо даъвои кӯтоҳ кардани рӯзи корӣ, беҳтар кардани шароити меҳнат ва маоши ба мардон баробарро талаб карданд. Он вақтҳо занон то 16 соат дар як шабонарӯз меҳнат мекарданд, вале барои корҳояшон музди ночизе мегирифтанд. Мардон баъди намоишҳои эътирозии рӯзи кории худро то 10 соат кам карда буданд. Дар бисёр корхонаҳои [[ИМА]] иттифоқҳои касаба пайдо шуданд. Пас аз 8-уми марти соли 1857 як [[иттифоқи касаба]]и нав созмон дода шуд, ки бори аввал дар таърих занон аъзои он гардиданд. Дар ин рӯз дар аксари кӯчаҳои Ню-Йорк садҳо занон ба намоишҳои эътирозӣ баромаданд ва даъвои соҳибшавӣ ба ҳуқуқи овоз доданро карданд.
=== Аврупо ва Клара Сеткин ===
Таърихи ҷашнгирии Иди занон бо номи [[Клара Сеткин]] алоқаманд аст, ки гурӯҳи инқилобии худро, ки аз занон иборат буд, барои мубориза бар зидди истисморгарон ташкил додааст. Ҳарчанд ки барои ин кор на як рӯз сарф шуда буд, вале аъзои гурӯҳ ба қароре омаданд, ки рӯзеро чун Зодрӯзи "пролетариати занон" ҷашн гиранд.
Соли [[1910]] дар шаҳри [[Копенгаген]]и [[Дания]] дар конфуронси дуввуми занони сотсиалист бо пешниҳоди Клара Сеткин қарори ҷашнгирии рӯзи "муборизаи занон барои ҳуқуқҳояшон" қабул карда шуд. Дар он гуфта мешуд, ки ҳар сол бояд рӯзи занон ҷашн гирифта шавад, ки он бояд "пеш аз ҳама барои ташвиқи ба занон додани ҳуқуқи овоздиҳӣ" хизмат кунад. Ҷашнгирии Иди Бонувон чун даъвате ба муборизаи занон барои [[баробарҳуқуқӣ]], қашшоқӣ, эҳтироми занон ва ҳуқуқ ба меҳнат буд.
Санаи ҷашнгирии рӯзи Байналхалқии занон мувофиқи пешниҳоди узви Кумитаи Марказии ҳизби сотсиал-демократӣ [[Елена Гринберг]] [[19 март]] таъин шуд. Ва бори аввал рӯзи Байналхалқии занон соли [[1911]] дар [[Олмон]], [[Австрия]], [[Дания]] ва [[Швейсария]] маҳз 19-уми март ҷашн гирифта шуд. Соли [[1912]] он дар ҳамон кишварҳо, вале [[12 май]] баргузор гардид. Соли [[1913]] аз мушкилоти ташкилотӣ ихтилофот ба вуҷуд омад: дар Олмон онро [[12 март]], дар Австрия, [[Чехия]], [[Венгрия]], Швейсария, [[Ҳоланд]] - [[9 март]], дар [[Фаронса]] ва [[Русия]] - [[2 март]] ҷашн гирифта буданд. Танҳо соли [[1914]] дар тамоми ҷаҳон рӯзи Байналхалқии занонро дар ҳама ҷой 8-уми март ҷашн гирифтанд, чунки рӯзи ғайрикорӣ-якшанбе буд. Ва баъд аз ин дар ҳамин рӯз қарор гирифт.
=== Ҷашнгирӣ дар ИҶШС ===
Дар Русия рӯзи Байналхалқии занон маротибаи аввал соли 1913 дар Петербург ҷашн гирифта шуд. Аз солҳои аввали [[ИҶШС|ҳокимияти Шӯравӣ]], 8-уми март иди давлатӣ гардид. Дар моҳи [[март]]и соли [[1917]] занон [[ҳуқуқи овоздиҳӣ]] пайдо карданд ва дар [[Сарқонуни соли 1918]] сиёсати
=== Ҷашнгирии рӯзи байналхалқии Занон дар Ғарб ===
Бо ташаббуси созмонҳои [[феминизм|феминистӣ]] аз солҳои [[1960-ум]] Рӯзи байналхалқии занон дар кишварҳои Ғарб ҳам ҷашн гирифта мешавад. Дар ин рӯз занҳои Ғарб дастовардҳои худро дар соҳаи мубориза барои ҳуқуқҳояшон ҷашн мегиранд.
Сатри 24:
Аз соли [[1975]] [[СММ]], аз сабаби Соли байналхалқии Занон буданаш, 8 мартро чун рӯзи байналхалқии Занон эълон дошт.
== Рӯзи ғайрикорӣ ==
Баъд аз бархам хурдани [[Иттиҳоди Шӯравӣ]] 8 март чун иди Бонувон дар Тоҷикистон боқӣ монд.
== Анъанаҳо ==
Сатри 46:
[[ar:اليوم الدولي للمرأة]]
[[arz:اليوم العالمى للستات]]
[[ast:Día Internacional de la Muyer]]
[[az:Beynəlxalq Qadınlar Günü]]
[[bg:Международен ден на жената]]
| |||