Content deleted Content added
|
|
|
Аввалин давлати соҳибистиклоли тоҷикон. ДарҲукумронии охирисулолаи асриСомониён IXсолҳои ташкил819-999 шудаастдарбар вамегирад. соли [[999]]Асосгузори азсулола- тарафиСомонхудот [[давлатимебошад, Қарахониён]]ки аз байнсоли бардошта819 шудааст.наберагонаш АсосгузориНуҳ, сулола-Аҳмад, СомонхудотЁқуб ва Илёс дар вилоятҳои Мовароуннаҳр ҳукумрон мешаванд. Номи давлат аз номи сулолаи ҳоким - [[сулолаи Сомониён|Сомониён]] гирифта шудааст.То Сардафтарисоли адабиёти892 форсуамирони тоҷикСомониён зери итоати Хилофати Араб қарор доштанд.Асосгузори давлати сохибистиклоли тоҷикон Исмоил ибни Аҳмади Сомонӣ(892-907) [[Абӯабдуллоҳмебошад. Рӯдакӣ]]Исмоил дараз инитоати замонарабҳо умрбаромада соли 900 кишвари Хуросонро ба сарМовароуннаҳр бурдаастмуттаҳид намудааст.Заминҳои таърихии ориёнажодон ба як давлати муттамарказонидашуда муттаҳид шуданд.Давраи ҳукмронии [[Исмоили Сомонӣ]] ва амир Насри II(892914-907941) айёми гулгулшукуфии давлати Сомониён ба ҳисоб меравад. Сардафтари адабиёти форсу тоҷик Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ, муаллифи "Шоҳнома" Абулкосим Фирдавсӣ, олимони машҳури шарқзамин Абуали ибни Сино, Закариёи Розӣ, Ҷайҳонӣ,Балъамӣ, ва диг. асарҳои хешро дар ҳамин давлат эъҷод кардаанд.Дар ин давра [[илм]]у ҳунар ва [[санъат]] ривоҷу равнақ ёфта, адабиёти хаттии форсӣ-тоҷикӣ ташаккул ёфт. АксариДавлати Сомониён ҳудуди [[Тоҷикистон]], [[Ӯзбакистон]], [[Афғонистон]] ва қисман [[Туркманистон]]у [[Қазоқистон]] ва [[Қирғизистон]]у [[Эрон]]и ҳозираро дар бар мегирифт. Марказаш шаҳри [[Бухоро]] буд.Ташаккули халқи тоҷик ва забони форсии тоҷикӣ дар давраи мавҷудияти давлати Сомониён асри IX - X ба анҷом расидааст.Соли [[999]] бинобар суст гардидани ҳукумати марказӣ ва хиёнати ҳарбиёни турк давлати Сомониён аз ҷчониби [[давлати Қарахониён]]забт карда шудааст.
[[Портал:Таърих]]
|
