Тоҷикистон: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Сатри 203:
== Адабиёт ==
[[Image: 220px-Rudaki.jpg |thumb|250px|'''Рӯдакӣ-асосгузори адабиёти форсу-точик''']]
Назму насри форсу-тоҷик тули чандин асрҳо тараққи мекард. Давраи нашъу намои адабиёти форсу-тоҷик ба асрҳои миёна рост меояд, вақте, ки дар Осиёи Миёна аввалин давлати тоҷикон ба вуҷуд меояд (874-1005). Маҳс дар ҳамин давра тараққиёти миллати тоҷик ба ҳисоб меравад. Сомониён ба илм ва адабиёт диққати махсус зоҳир мекарданд. Шоирон ва олимони ҳамон давра ба монанди [[Рӯдаки]], [[Абӯали ибн Сино]][[(Авиценна)]], [[Фирдавси]], [[Унсурӣ]], [[Дақиқӣ]] дар даргоҳи шоҳони Сомониён кор ва фаъолият мебурданд. Эрониён ва тоҷикон он вақтҳо як қавмро бо решаҳои бо ҳам пайваст ташкил мекарданд ва адабиёт, санъат, илм ҳам дастраси ҳамагон буд.
[[Рӯдакӣ]] асосгузори адабиёти форсу-тоҷик мебошад.
Истилои арабҳо ба Осиёи Миёна дигаргуниҳои зиёде овард. Маданияти бой ва архитектураи тоисломии тоҷикон нест карда мешуд, китобҳо сузонида мешуданд. Дар Осиёи Миёна дини ислом ҷори шуда забони арабӣ-умуми гардид. Забони нави адабӣ – забони форсу-тоҷик дар асрҳои IX-X ташаккул гардид. Рӯдакӣ – шоири барҷаста, асосгузори адабиёти форсу-тоҷик, аввалин шуда забонро ташаккул дод ва онро дар назми худ истифода бурда, якчанд жанрҳои адабии он замонро ба вукуъ овард. Маҳз аз ҳамон давра сар карда адабиёти форсу-тоҷик ташаккул ёфта дар тамоми олам машҳур гардид.
Дар охири асри X [[Фирдавси]] [[«Шоҳнома»]]-и безаволи худро 'эҷод кард, ки аз ҷихати маъно ва ҳаҷм дар тамоми адабиёти олам ҳамтоё надорад. Асри XI бо ба вукуъ омадани эпосҳои романтики машҳур шудааст. Маҳз дар ҳамин жанр силсилаи достонҳои [[Унсури]], [[Айюки]], [[Гунгури]], [[Умар Хаём]] мебошанд, вале [[«Ҳамса»]]-и [[Низомии Ганчавӣ]] аз ҳама зеботар мебошад, ки асри XII эҷод карда шудааст. Дар асри XIII [[«Бустон»]] ва [[«Гулистон»]]- и [[Саъди]], дар асри XIV достонҳои [[Амир Хусрави Дехлавӣ]] ва [[Хоҷа Кирмонӣ]], [[Камоли Хӯчандӣ]] ва ғазалҳои [[Ҳофизи Шерозӣ]] эчод шудаанд. Асри XV бошад бо назми [[Ҷоми]] машҳур гардидааст.
== Меъморӣ ва санъати тасвирӣ ==
| |||