Таърих: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) |
||
Сатри 4:
'''Таърих''' - илмест дар бораи воқеа вуқуро дар бар мегирад,
== '''[[
==Солномаи тарихи точикон==
Ҳазорсолаи IV - II то милод - Саразм шаҳраки бостониест, ки назди ш. Панҷакент вокеъ аст. Мавҷудияти Саразм ба давраи энеолит ва биринҷӣ мутобиќ карда мешавад.
Ҳазорсолаи II - I то милод - Қадимтарин давлатњои ғуломдории Осиёи Марказӣ: Пешдодиён, Каёниён, Бохтари қадим, Суғд, Хоразми бузург.
Солҳои 550 – 330 то милод ҳукумронии шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо, ки дар ҳайъати он Бохтар, Суғд, Хоразм ва сарзамини қабилаҳои сакои дохил мешуданд. Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо - аввалин империяи эронинажод дар тамаддуни олам аст.
Соли 522 то милод - шўриши мардуми Марғиён бо сарварии Фрада зидди Дорои I Ҳахоманишӣ.
Солҳои 329 - 327 то милод - забткориҳои Искандари Маќдунӣ (юнону маќдуниён) дар Осиёи Миёна.
Солҳои 329 - 328 то милод - шўриши озодихоҳии мардуми Суғд бо сарварии Спитамен, ба муқобили Искандари Маќдунӣ. Дар ҷумњурии мо ба шарафи Спитамен ордени давлатӣ ва номи яке аз ноҳияҳо гузошта шудааст.
Солҳои 250 то милод – соли 224 милодӣ - солҳои мавҷудияти Давлати Порт(Парфия). Шоҳаншоҳии форсизабони сулолаи Ашкониён, ки бо империяи Рум ва Чин робитаҳои мутаќобилаи дипломатӣ дошта буд.
Охири асри II-и то милод - асри IV милодї - Шоҳаншоҳии форсизабони Кушониён. Дар давраи ҳукумронии Канишка (охири асри I – ибтидои асри II) за-бони бохтарї (эронии шарќї) ба забони давлатии кушониён табдил ёфтааст.
Асри II-и то милод - ташаккули Роњи бузурги абрешим, ки њамчун василаи пайвасткунандаи кишварњои Шарќу ѓарб хизмат мекард. Ба воситаи ин роњи корвонгузар, ки аз Чин ба воситаи Осиёи Марказї то ба Рум тӯл мекашид хариду фуруши тичоратї ва робитаҳои мутаќобилаи фархангї ба амал мео-мад.
224 – 651 - солҳои мавҷудияти Давлати Сосониён. Шоҳаншоҳии форсизабони сулолаи Олї Сосон. Дар замони давлатдори Сосониён дини задуштї ба дараљаи дини давлатї расид, китоби «Авасто» љамъ оварда шуд, идњои Наврӯз ва Меҳргон љашнҳои умумихалќї гардиданд.
Солҳои 80-90 асри IV – асри VI - солҳои мавҷудияти давлати форсизабони Ҳайтолиён.
570 - 632 - солњои зиндагии пайѓамбар Муҳаммад (с.а.с) - асосгузори дини ислом ва давлати ягонаи араб - Хилофати араб.
705 – 737 - солҳои аз тарафи арабҳо забт намудани Мовароуннаҳр.
720 – 783 - солҳои ҳаракати халќї-озодихоҳӣ, ба муќобили забткорони араб бо сарварии Диваштич(720-722), Абўмуслим(747-750), Сумбоди Муг(755) Муќаннаъ(776-783).
асри YIII – паҳншавии дини ислом дар Осиёи Миёна.
819 – 999 - солҳои ҳукумронии сулола ва ё Давлати Сомониён - аввалин давлати соҳибистиќлоли миллии тољикон. Соли 1999 дар ҷумҳурӣ бузургдошти 1100-солагии Давлати Сомониён љашн гирифта шудааст.
Ташаккули халќи тољик дар замони давлатдории Сосониён (с. 224 - 651) сар шуда, дар аҳди Сомониён (с. 819 - 999) ба итмом расидааст.
1150 - 1215 – солҳои мавҷудияти Давлати Ѓуршоњон, давлати дуюми соҳибистиќлоли тољикон дар Хуросон.
1219 – 1221 - солҳои аз тарафи муѓулҳо забт намудани Мовароуннаҳру Хуросон.
1245-1381- солҳои мављудияти Давлати Куртҳои Њирот, давлати сеюми тољикон дар Хуросон.
1336-1383 солњои мављудияти Давлати Сарбадорони Сабзавор - давлати чаҳоруми соҳибистиќлоли тољикон дар Хуросон.
1365 – 1366 - солњои шўриши сарбадорони Самарќанд зидди муѓулҳо, таҳти сарварии Мавлонозода.
Солҳои 60-ўми асри XIX – соли 1895 - аз тарафи Русияи подшоњї забт намудани Осиёи Миёна.
Соли 1867 – таъсисёбии Генерал-губернатории Туркистон.
Соли 1875 - ба вуљуд омадани аввалин ташкилоти бонкї дар Осиёи Миёна (шўъбаи Тошкандии бонки Давлатии Русия).
Соли 1880 - оѓози сохтмони роҳи оҳан дар Осиёи Миёна (аз Красноводск)
Нимаи дуюми асри XIX – солҳои ташаккулёбии афкори маорифпарварї дар Осиёи Миёна
Соли 1888 – шўриши деҳќонон бо сарварии Восеъ зидди зулми амири Бухоро дар Балљувон
Охири асри XIX - аввали асри XX- ба вуљуд омадани ҳаракати љадидї дар Осиёи Миёна.
11 марти соли 1912- 2 январи соли 1913 – нашри аввалин рўзномаи форсї тољикї - «Бухорои Шариф» аз љониби љадидони Бухоро. 11 март њамчун «Рўзи матбуот» дар Тољикистон љашн гирифта мешавад.
Соли 1916 - шўриши мардуми Осиёи Миёна ба муќобили сиёсати мустамликавии Русияи подшоҳї.
25 октябри соли 1917 - ѓалабаи Инќилоби сотсиалистии Октябрї ва бунёди Њокимияти Шўравї дар Русия.
Ноябри с. 1917-1918 – солҳои барпо намудани Њокимияти Шўравї дар ќаламрави имрўза Тољикистони Шимолї.
Бањори соли 1919 - барпо намудани Њокимияти Шўравї дар ќаламрави Бадахшон.
2 сентябри соли 1920 - сарнагун намудани ҳукумати амирї дар Бухоро. Ташкилёбии Љумњурии Халкии Шўравии Бухоро.
Феврал – июни соли 1921 - барпо намудани Њокимияти Шўравї дар ќаламрави имрўза Тољикистони Марказї ва Љанубї.
30 декабри соли 1922 - ташкилёбии Иттиҳоди Љумњурињои Шўравии сотсиалистии (ИЉШС - СССР), ки 15 љумњуриҳои миллиро муттаҳид мекард ва моҳи декабри соли 1991 барҳам хўрд.
Солњои 1921-1923 – ављи ҳаракати зиддишўравї дар Тољикистони Марказї ва Љанубї.
14 октябри соли 1924 - ташкилёбии Љумњурии Мухтори Шўравии сотсиалистии Тољикистон.
16 октябри соли 1929- ташкилёбии Љумњурии Шўравии сотсиалистии Тољикистон. Мубаддал гардидани Љумҳурии Мухтори Тољикистон ба љумњурии иттифоќї- ЉШC Тољикистон.
Солњои 1929, 1931, 1937, 1978 – кабули Конститутсияњо дар ЉШC Тољикистон.
Соли 1931- бунёди аввалин донишкадаи олї дар Љумњурии Тољикистон (њозира Донишгоњи омўзгории ба номи С. Айнї)
Солњои 1928-1930 - гузаштан аз њуруфоти форсии тољикї ба хуруфоти лотинї ва солњои 1939-1940 аз њуруфоти лотинї ба кирилї дар Љумҳурии Тољикистон.
Солњои 1931-1937 – сохтмони канали Вахш ва обёрї намудани заминњои бекорхобидаи Тољикистони Љанубї.
Солњои 1939-1941 – сохтмони каналҳои калони Фаргона ва Њисор, обёрї намудани заминҳои бекорхобидаи Тољикистони Шимолї ва Марказї.
22 июни соли 1941 - 9 майи соли 1945 - солҳои Љанги Бузурги Ватанї ба муќобили фашистони Олмон ва иттифоќчёни он. 54 нафар аз љанговарони Тољикистон ба унвони Ќаҳрамони Иттињоди Шўравї сазовор шудаанд.
Соли 1948 - таъсисёбии Донишгоҳи давлатии Тољикистон, ҳоло Донишгоҳи миллии Тољикистон.
Соли 1951- бунёди Академияи илмњои Љумњурии Тољикистон, ки аввалин президенти он Садриддин Айнї буд.
Соли 1959 - оѓози кори телевизиони Тољикистон дар ш. Душанбе.
Соли 1961 - оѓози сохтумони Нерўгоҳи барќи обии (ГЭС)-и Норак. Соли 1972 - агрегати 1-ўм ва соли 1979 агрегати охирин – 9- ўми НБО - Норак ба кор даромад.
Соли 1975 - оѓози кори заводи арзии (алюминии) тољик дар ш. Турсунзода.
22 июли соли 1989 - ќабул гардидани «Ќонуни забони Љумхурии Тољикистон» дар Иљлосияи Шўрои Олии Љумҳурии Тољикистон ва ба забони тољикї дода шудани маќоми давлатї. 5 октябри соли 2009 Ќонуни нави Љумҳурии Тољикистон «Дар бораи забони давлатии Љумҳурии Тољикистон» ќабул гардид. 5 октябр њамчун «Рўзи забон » дар љумҳурї љашн гирифта мешавад.
9 сентябри соли 1991 - эълон гардидани Истиќлолияти Давлатии Тољикистон дар Иљлосияи Шўрои Олии Љумҳурии Тољикистон. 9 сентябр ҳамчун «Рўзи Истиќлолияти давлатии Тољикистон» дар љумҳури љашн гирифта мешавад.
21 декабри соли 1991- аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустаќид (ИДМ-СНГ) гардидани Љумҳурии Тољикистон.
2 марти соли 1992 - аъзои Созмони Миллали Муттаҳид (СММ - ООН) гардидани Љумҳурии Тољикистон.
5 майи соли 1992 - 27 июни соли 1997 – солҳои љанги шањрвандї дар Љумҳурии Тољикистон. Зарари иќтисодии ин љанг зиёда аз 11 миллиард дол-лари амрикоїро ташкил дод.
16 ноябр - 2 декабри соли 1992 - баргузории иљлосияи XVI Шўрои Олии Љумҳурии Тољикистон дар ш. Хўљанд. Дар он, 19 ноябри соли 1992 Эмомалї Раҳмон раиси Шўрои Олии Љумњурии Тољикистон интихоб гардид.
6 ноябри соли 1994 - дар натиљаи райпурсии умумихалќї Конститутсияи (Сарќонуни) Љумҳурии Тољикистон ќабул гардид. 26 сентябри соли 1999 ва 22 июни соли 2003 ба он таѓийроту иловаҳо ворид карда шуд. 6 ноябри соли 1994 Эмомалї Раҳмон Президенти Љумҳурии Тољикистон интихоб шуд.
27 июни соли 1997 - баъди 8 даври гуфушуниди (солњои 1994-1997) байни тољикон(байни ҳукумати љумҳурї ва тарафи мухолифин), дар ш. Москва, аз љониби Президенти Љумҳурии Тољикистон Эмомалї Раҳмон ва сарвари мухолифини тољик Саид Абдуллои Нурї «Созишномаи умумии истиќрори сулҳ ва ризоияти миллї дар Тољикистон» имзо гардид. 27 июн ҳамчун «Рўзи Вањдати миллї» дар Тољикистон љашн гирифта мешавад.
4 июни соли 1997 - 1 апрели соли 2000 - фаъолияти Комиссияи Оштии Миллї. Дар КОМ 26 нафар (13 нафар аз љониби ҳукумати љумҳурї ва 13 нафар аз мухолифини тољик) аъзо буданд. Комиссия санадњои Созишномаи умумии сулҳ аз 27 июни соли 1997- ро амалї намуд.
6 ноябри соли 1999, 6 ноябри соли 2006 - Интихоби такрории умумихалќии Эмомалї Раҳмон ба сифати Президенти Љумҳурии Тољикистон.
27 феврали соли 2000 – баргузории интихобот ба Маљлиси Намояндагон ва 23 марти соли 2000 - интихобот ба Маљлиси Миллии Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон. Ташкилёбии парламенти касбї дар Љумҳурии Тољикистон.
30 октябри соли 2000 - ба муомилот баромадани пули миллї - «сомонї» дар Љумҳурии Тољикистон.
15 июни соли 2001 – аъзои Созмони Хамкории Шанхай гардидани Љумҳурии Тољикистон.
Солњои 2005 – 2009 – сохтумон ва ба истифода супоридани НБО Сангтуда – 1 бо ҳамроњии Федератсияи Русия.
Солњои 2006 - 2010 – сохтумон ва ба истифода супоридани роҳи автомобилгарди Душанбе – Хўљанд - Чанак (Узбекистон) ва Душанбе – Љирѓатол - Саритош (Ќирѓизистон), тоннелҳои автомобилгарди «Исиќлол» дар аѓбаи Анзоб, Шаршар ва Шањристон, ки ноҳияњои шимоливу љанубии љумҳуриро ба ҳам пайвастанд.
6 январи 2010 – ба фуруш баровардани саҳмияњои НБО Роѓун дар Тољикистон. Идомаи сохтумони НБО Роѓун бо иќтидори 3600 мвт.
Муќаддасоти давлатии Љумҳурии Тољикистон: Нишони давлатї ( аз 28 де-кабри соли 1993 ) ; Парчам ( аз 24 ноябри соли 1992 ) ; Суруди Миллї ( аз 7 сентябри соли 1994 ) ; Конститутсияи (Сарќонуни) Љумҳурии Тољикистон (аз 6 ноябри соли 1994).
ї мутобиќ карда мешавад.
Ҳазорсолаи II - I то милод - Ќадимтарин давлатњои ѓуломдории Осиёи Марказї: Пешдодиён, Каёниён, Бохтари ќадим, Суѓд, Хоразми бузург.
Солҳои 550 – 330 то милод ҳукумронии шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо, ки дар ҳайъати он Бохтар, Суѓд, Хоразм ва сарзамини ќабилаҳои сакои дохил мешуданд. Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо - аввалин империяи эронинажод дар тамаддуни олам аст.
Соли 522 то милод - шўриши мардуми Марѓиён бо сарварии Фрада зидди Дорои I Ҳахоманишї.
Солҳои 329 - 327 то милод - забткориҳои Искандари Маќдунї (юнону маќдуниён) дар Осиёи Миёна.
Солҳои 329 - 328 то милод - шўриши озодихоњии мардуми Суѓд бо сарварии Спитамен, ба муќобили Искандари Маќдунї. Дар љумњурии мо ба шарафи Спитамен ордени давлатї ва номи яке аз ноњияҳо гузошта шудааст.
Солҳои 250 то милод – соли 224 милодї - солҳои мавҷудияти Давлати Порт(Парфия). Шоҳаншоҳии форсизабони сулолаи Ашкониён, ки бо империяи Рум ва Чин робитаҳои мутаќобилаи дипломатї дошта буд.
Охири асри II-и то милод - асри IV милодї - Шоҳаншоҳии форсизабони Кушониён. Дар давраи ҳукумронии Канишка (охири асри I – ибтидои асри II) за-бони бохтарї (эронии шарќї) ба забони давлатии кушониён табдил ёфтааст.
Асри II-и то милод - ташаккули Роњи бузурги абрешим, ки њамчун василаи пайвасткунандаи кишварњои Шарќу ѓарб хизмат мекард. Ба воситаи ин роњи корвонгузар, ки аз Чин ба воситаи Осиёи Марказї то ба Рум тӯл мекашид хариду фуруши тичоратї ва робитаҳои мутаќобилаи фархангї ба амал мео-мад.
224 – 651 - солҳои мавҷудияти Давлати Сосониён. Шоҳаншоҳии форсизабони сулолаи Олї Сосон. Дар замони давлатдори Сосониён дини задуштї ба дараљаи дини давлатї расид, китоби «Авасто» љамъ оварда шуд, идњои Наврӯз ва Меҳргон љашнҳои умумихалќї гардиданд.
Солҳои 80-90 асри IV – асри VI - солҳои мавҷудияти давлати форсизабони Ҳайтолиён.
570 - 632 - солњои зиндагии пайѓамбар Муҳаммад (с.а.с) - асосгузори дини ислом ва давлати ягонаи араб - Хилофати араб.
705 – 737 - солҳои аз тарафи арабҳо забт намудани Мовароуннаҳр.
720 – 783 - солҳои ҳаракати халќї-озодихоҳӣ, ба муќобили забткорони араб бо сарварии Диваштич(720-722), Абўмуслим(747-750), Сумбоди Муг(755) Муќаннаъ(776-783).
асри YIII – паҳншавии дини ислом дар Осиёи Миёна.
819 – 999 - солҳои ҳукумронии сулола ва ё Давлати Сомониён - аввалин давлати соҳибистиќлоли миллии тољикон. Соли 1999 дар ҷумҳурӣ бузургдошти 1100-солагии Давлати Сомониён љашн гирифта шудааст.
Ташаккули халќи тољик дар замони давлатдории Сосониён (с. 224 - 651) сар шуда, дар аҳди Сомониён (с. 819 - 999) ба итмом расидааст.
1150 - 1215 – солҳои мавҷудияти Давлати Ѓуршоњон, давлати дуюми соҳибистиќлоли тољикон дар Хуросон.
1219 – 1221 - солҳои аз тарафи муѓулҳо забт намудани Мовароуннаҳру Хуросон.
1245-1381- солҳои мављудияти Давлати Куртҳои Њирот, давлати сеюми тољикон дар Хуросон.
1336-1383 солњои мављудияти Давлати Сарбадорони Сабзавор - давлати чаҳоруми соҳибистиќлоли тољикон дар Хуросон.
1365 – 1366 - солњои шўриши сарбадорони Самарќанд зидди муѓулҳо, таҳти сарварии Мавлонозода.
Солҳои 60-ўми асри XIX – соли 1895 - аз тарафи Русияи подшоњї забт намудани Осиёи Миёна.
Соли 1867 – таъсисёбии Генерал-губернатории Туркистон.
Соли 1875 - ба вуљуд омадани аввалин ташкилоти бонкї дар Осиёи Миёна (шўъбаи Тошкандии бонки Давлатии Русия).
Соли 1880 - оѓози сохтмони роҳи оҳан дар Осиёи Миёна (аз Красноводск)
Нимаи дуюми асри XIX – солҳои ташаккулёбии афкори маорифпарварї дар Осиёи Миёна
Соли 1888 – шўриши деҳќонон бо сарварии Восеъ зидди зулми амири Бухоро дар Балљувон
Охири асри XIX - аввали асри XX- ба вуљуд омадани ҳаракати љадидї дар Осиёи Миёна.
11 марти соли 1912- 2 январи соли 1913 – нашри аввалин рўзномаи форсї тољикї - «Бухорои Шариф» аз љониби љадидони Бухоро. 11 март њамчун «Рўзи матбуот» дар Тоҷикистон љашн гирифта мешавад.
Соли 1916 - шўриши мардуми Осиёи Миёна ба муќобили сиёсати мустамликавии Русияи подшоҳї.
25 октябри соли 1917 - ѓалабаи Инќилоби сотсиалистии Октябрї ва бунёди Њокимияти Шўравї дар Русия.
Ноябри с. 1917-1918 – солҳои барпо намудани Ҳокимияти Шўравї дар ќаламрави имрўза Тоҷикистони Шимолї.
Бањори соли 1919 - барпо намудани Ҳокимияти Шўравї дар ќаламрави Бадахшон.
2 сентябри соли 1920 - сарнагун намудани ҳукумати амирї дар Бухоро. Ташкилёбии Ҷумњурии Халкии Шўравии Бухоро.
Феврал – июни соли 1921 - барпо намудани Њокимияти Шўравї дар ќаламрави имрўза Тоҷикистони Марказї ва Ҷанубї.
30 декабри соли 1922 - ташкилёбии Иттиҳоди Ҷумњуриҳои Шўравии сотсиалистии (ИҶШС - СССР), ки 15 љумњуриҳои миллиро муттаҳид мекард ва моҳи декабри соли 1991 барҳам хўрд.
Солњои 1921-1923 – ављи ҳаракати зиддишўравї дар Тоҷикистони Марказї ва Љанубї.
14 октябри соли 1924 - ташкилёбии Ҷумњурии Мухтори Шўравии сотсиалистии Тоҷикистон.
16 октябри соли 1929- ташкилёбии Ҷумњурии Шўравии сотсиалистии Тоҷикистон. Мубаддал гардидани Ҷумҳурии Мухтори Тоҷикистон ба љумњурии иттифоќї- ҶШC Тоҷикистон.
Солњои 1929, 1931, 1937, 1978 – кабули Конститутсияњо дар ҶШC Тоҷикистон.
Соли 1931- бунёди аввалин донишкадаи олї дар Тоҷикистон (њозира Донишгоњи омўзгории ба номи С. Айнї)
Солњои 1928-1930 - гузаштан аз њуруфоти форсии тољикї ба хуруфоти лотинї ва солњои 1939-1940 аз њуруфоти лотинї ба кирилї дар Љумҳурии Тољикистон.
Солњои 1931-1937 – сохтмони канали Вахш ва обёрї намудани заминњои бекорхобидаи Тоҷикистони Љанубї.
Солњои 1939-1941 – сохтмони каналҳои калони Фаргона ва Њисор, обёрї намудани заминҳои бекорхобидаи Тоҷикистони Шимолї ва Марказї.
22 июни соли 1941 - 9 майи соли 1945 - солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ ба муќобили фашистони Олмон ва иттифоќчёни он. 54 нафар аз љанговарони Тоҷикистон ба унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шўравӣ сазовор шудаанд.
Соли 1948 - таъсисёбии Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон, ҳоло Донишгоҳи миллии Тоҷикистон.
Соли 1951- бунёди Академияи илмњои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аввалин президенти он Садриддин Айнї буд.
Соли 1959 - оѓози кори телевизиони Тоҷикистон дар ш. Душанбе.
Соли 1961 - оѓози сохтумони Нерўгоҳи барќи обии (ГЭС)-и Норак. Соли 1972 - агрегати 1-ўм ва соли 1979 агрегати охирин – 9- ўми НБО - Норак ба кор даромад.
Соли 1975 - оѓози кори заводи арзии (алюминии) тољик дар ш. Турсунзода.
22 июли соли 1989 - ќабул гардидани «Қонуни забони Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар Иљлосияи Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба забони тољикї дода шудани маќоми давлатї. 5 октябри соли 2009 Қонуни нави Ҷумҳурии Тољикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ќабул гардид. 5 октябр њамчун «Рўзи забон» дар ҷумҳурӣ ҷашн гирифта мешавад.
9 сентябри соли 1991 - эълон гардидани Истиќлолияти Давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Иљлосияи Шўрои ОлииҶумҳурии Тоҷикистон. 9 сентябр ҳамчун «Рўзи Истиќлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар љумҳури љашн гирифта мешавад.
21 декабри соли 1991- аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустаќид (ИДМ-СНГ) гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон.
2 марти соли 1992 - аъзои Созмони Миллали Муттаҳид (СММ - ООН) гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон.
5 майи соли 1992 - 27 июни соли 1997 – солҳои љанги шањрвандї дар Ҷумҳурии Тоҷикистон. Зарари иќтисодии ин љанг зиёда аз 11 миллиард дол-лари амрикоїро ташкил дод.
16 ноябр - 2 декабри соли 1992 - баргузории иљлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ш. Хўҷанд. Дар он, 19 ноябри соли 1992 Эмомалӣ Раҳмон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардид.
6 ноябри соли 1994 - дар натиҷаи райпурсии умумихалқӣ Конститутсияи (Сарќонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон ќабул гардид. 26 сентябри соли 1999 ва 22 июни соли 2003 ба он таѓийроту иловаҳо ворид карда шуд. 6 ноябри соли 1994 Эмомалї Раҳмон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуд.
27 июни соли 1997 - баъди 8 даври гуфушуниди (солњои 1994-1997) байни тољикон(байни ҳукумати љумҳурї ва тарафи мухолифин), дар ш. Москва, аз љониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалї Раҳмон ва сарвари мухолифини тољик Саид Абдуллои Нурї «Созишномаи умумии истиќрори сулҳ ва ризоияти миллї дар Тоҷикистон» имзо гардид. 27 июн ҳамчун «Рўзи Вањдати миллї» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон љашн гирифта мешавад.
4 июни соли 1997 - 1 апрели соли 2000 - фаъолияти Комиссияи Оштии Миллї. Дар КОМ 26 нафар (13 нафар аз љониби ҳукумати љумҳурї ва 13 нафар аз мухолифини тољик) аъзо буданд. Комиссия санадњои Созишномаи умумии сулҳ аз 27 июни соли 1997- ро амалї намуд.
6 ноябри соли 1999, 6 ноябри соли 2006 - Интихоби такрории умумихалќии Эмомалї Раҳмон ба сифати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон.
27 феврали соли 2000 – баргузории интихобот ба Маљлиси Намояндагон ва 23 марти соли 2000 - интихобот ба Маљлиси Миллии Маљлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ташкилёбии парламенти касбї дар Љумҳурии Тољикистон.
30 октябри соли 2000 - ба муомилот баромадани пули миллї - «сомонї» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон.
15 июни соли 2001 – аъзои Созмони Хамкории Шанхай гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Солњои 2005 – 2009 – сохтумон ва ба истифода супоридани НБО Сангтуда – 1 бо ҳамроњии Федератсияи Русия.
Солњои 2006 - 2010 – сохтумон ва ба истифода супоридани роҳи автомобилгарди Душанбе – Хўљанд - Чанак (Узбекистон) ва Душанбе – Љирѓатол - Саритош (Ќирѓизистон), тоннелҳои автомобилгарди «Исиќлол» дар аѓбаи Анзоб, Шаршар ва Шањристон, ки ноҳияњои шимоливу љанубии љумҳуриро ба ҳам пайвастанд.
6 январи 2010 – ба фуруш баровардани саҳмияњои НБО Роѓун дар Тоҷикистон. Идомаи сохтумони НБО Роѓун бо иќтидори 3600 мвт.
Муқаддасоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон: Нишони давлатӣ ( аз 28 декабри соли 1993 ) ; Парчам ( аз 24 ноябри соли 1992 ) ; Суруди Миллӣ ( аз 7 сентябри соли 1994 ) ; Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз 6 ноябри соли 1994).
== Давраи Авестоӣ ==
| |||