Ғуриён: Тафовут байни таҳрирҳо

'''Ғуриён''' – сулолаи суннимазҳаби [[тоҷикон]], аз хонадани Шонасбониён, (Сури ибни Муҳаммад сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари [[Ғур]]) мебошад. Давлати Ғуриён - давлати дуюми таърихии [[тоҷикон]] дар [[Хуросон]] буд. Давлати Ғуриён солҳои [[1150]] – [[1215]] арзи ҳастӣ намудааст.

Охири [[асри ХI]] дар Ғур айёми барrароршавиибарқароршавии муносибати феодалӣ буд. Дар нимаи дувуми [[асри ХI]] ва нимаи аввали [[асри ХII]] доираи ҳокимияти маликҳои вилояти Мандеш хеле вусъат пайдо намуда, ба тамоми Ғур паҳн гардид. Дар миёнаҳои [[асри ХII]] давлати феодалии ҒуриҳоҒуриён таъсис ёфт.

Ҳокимони [[Ғур]] баъзе ваrтҳовақтҳо исман ба шинохтани ҳокимияти олии [[Ғазнавиён]] маҷбур шуда бошанд ҳам, вале дар зарфи чандин даҳсолаҳо бар зидди ин сулола мубориза бурдаанд. Ниҳоят, онҳо заиф шудани давлати ғазнавиро фурсати мусоид дарёфта, истиқлолияти худро аз нав ба даст оварданд ва дар аҳди ҳукмронии Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ ба rувваи бузурге соҳиб гардиданд.

Ин буд, ки Баҳромшоҳ (яке аз охирин султонони uазнавb) аз афзудани иrтидорииқтидори ҒуриҳоҒуриён ва шe[ратшӯҳрат ёфтани Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ тарсида, вайро бо роҳи фиреб ба [[Ғазна]] биёвард ва ба ҳабс гирифта, пас аз чанде заҳр дода ҳалок намуд.

Бо вуxудивуҷуди ин, дигарбора тасарруф кардани давлати Ғур ба Баҳромшоҳ муяссар нагардид. Баҳромшоҳи ҒазнавиҒазнавӣ дар чанд муҳорибаи шадиде, ки байни eӯ ва бародарони RутбиддинҚутбиддин ба амал омаданд, якзайл шикаст хӯрд. Асосгузори давлати Ғуриён [[Алоуддин Ҳусейн]] (Ҷаҳонсӯз) соли [[1150]] ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри Ғазнаро[[Ғазна]]ро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби [[Алоуддин Ҳусейн]]- Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст).

Вале муборизаи [[Ғазнавиён]] ва ҒуриҳоҒуриён бо ин ҳама ба итмом нарасид. Дар соли 1186–87 бародарзодаи [[Алоуддин Ҳусейн]] - Ғиёсиддин Муҳаммади ҒурbҒурӣ дар яке аз xанг[оҷангҳо охирин хонадони uазнавb[[Ғазнавиён|ғазнавӣ]], [окимиҲокими Ло[урЛоҳур - Хисравмаликро асир карда, ба пойтахти давлати Ғур - Фирӯзкӯҳ фиристод. Бо ҳамин салтанати [[Ғазнавиён]] тамоман аз миён бардошта шуд. ҒуриҳоҒуриён ҳокимияти [[Ғазнавиён|Ғазнавиёнро]] барҳам дода, ҳукмрони давлати бузурге гардиданд, ки дере нагузашта [удудиҳудуди он дар натиxаи футуҳоти минбаъдаи онҳо хеле вусъат пайдо намуд. Маркази ин давлат ҳамоно [[Ғур]] буд.<ref>Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref>

Султонони Ғур қувваи зиёдеро ташкил мекарданд. Дар ихтиёри онҳо қӯшуни пуршуморе буд, ки дастаҳои низомии қабилаҳоро низ дар бар мегирифт. Uайр аз ин, онҳоро ашрофи феодалии тоҷик дар кӯҳистони [[Бадахшон]] ва ҳавзаи дарёи Аму пуштибонӣ менамуданд. Дар охири [[асри ХII]] маҳалҳои ҷанубии [[Тоҷикистон]]) ва Ӯзбекистони[[Ӯзбекистон]]и кунунй, аз ҷумла, ноҳияи [[Вахш]], [[Чағониён]], [[Шуғнон]] ва [[Вахон]] ба ҳайъати давлати Ғуриҳо дохил карда шуданд.

Солҳои 1152–1206[[1152]]–[[1206]] дурахшонтарин давраи таърихи мамлакати Ғуриҳо ҳисоб мешавад. Пешрафти бузурги иrтисодӣ ва мадании давлати Ғуриҳо низ ба ҳамин давра алоқаманд аст. Лекин азбаски мамлакати Ғуриҳо нисбат ба дигар маҳалҳои [[Осиёи Миёна]] хеле ақибмонда буд, ин пешравй дер давом накард.<ref>Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref>[[Ғуриён|Давлати Ғуриён]] солҳои 1150 – 1215 арзи ҳастӣ намудааст.