Абдуллоҳ ибни Тоҳир: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
хNo edit summary
х таҳрир
Сатри 1:
{{Зиндагинома
|Номи тоҷикӣ=Абдуллоҳи Тоҳир
|Номи аслӣ=Абдуллоҳи Тоҳир
|Акс=Noimage.svg
|Зодрӯз=
|Зодгоҳ= [[Хуросон]]
|Даргузашт= [[соли 844]]
|Вазифа= амири [[Хуросон]]
}}
'''Абдуллоҳи Тоҳир''' - амири [[Хуросон]] ([[830]]-[[844]]), хирадмандтарин намояндаи [[Тоҳириён]]
 
== Идораи Хуросон ==
Халифа Маъмун писари дигари Тоҳир Абдуллоҳро, ки дар ҷабҳаҳои дигардигари ихилофатхилофат бо шўришиён шӯришиён мубориза мебурд, барои сомон бахшидани авзои ноороми Хуросон бар ин вилоятамиртаъинвилоят амир таъин кард. Абдуллоҳи Тоҳир ([[830]]-[[844]]) хирадманд таринхирадмандтарин намояндаи [[Тоҳириён]] маҳсуб мешавад. Халифа МўътасимМӯътасим барои костани нуфузи [[Тоҳириён]] мухолифонионҳоромухолифони онҳоро ба шўриштаҳрикмекардшӯриш таҳрик мекард. АбдуллоҳиАбдуллоҳ Тоҳир ба умури кишоварзӣ аҳамияти зиёд медодвамедод ва дар ин самтислоҳотсамт ислоҳот низ гузаронид. Ў барои ҳимояи кишоварзон кормандони хироҷро вазифадор кард, ки ба ситаму бедод хотима диҳанд. Дар он замон ба навиштаимуаррихитоҷикГардезӣмиёникишоварзонбароикорезҳохусуматҳосуратмегирифтнавиштаи муаррихи тоҷик Гардезӣ миёни кишоварзон барои корезҳо хусуматҳо сурат мегирифт, босупоришиАбдуллоҳиТоҳирфақеҳонкитобетаълифкардандбо супориши Абдуллоҳи Тоҳир фаќеҳон китобе таълиф карданд, кибароиҳаллики барои ҳалли ин гунамушкилҳогуна мушкилҳо дар асрҳоиминбаъдаҳамхидматасрҳои минбаъда ҳам хидмат кард. Аммо ин маъноионронадорадмаънои онро надорад, ки дар давраиҳукуматидавраи ҳукумати ў ҳеҷнорозиенабудвашўришҳоизиёде[[Абдуллоҳи Тоҳир]] ҳеҷ норозие набуд ва шўришҳои зиёде, кизеришиорҳоимазҳабӣки зери шиорҳои мазҳабӣ дар СиистонрухмедодСиистон рух медод, ҳикоят аз мављудбуданиситамгарївабедодӣастмавҷуд будани ситамгарӣ ва бедодӣ аст. БовуҷудиБо вуҷуди ин, дар идораиХуросонидораи Хуросон аз пешгузаштагонҳеҷкасмислипешгузаштагон ўҳеҷ муваффақнабудкас мисли ӯ муваффақ набуд, зеро мулкрокомиланмустаќилонаидорамекардвапойтахтромулкро комилан мустақилона идора мекард ва пойтахтро низ баНишопуровардба [[Нишопур]] овард.
 
== «Ҳакими Оли Тоҳир» ==
Абдуллоҳи Тоҳир ба илму адаб алоқаи зиёд дошт, зеро дар Баѓдод [[Бағдод]] таҳти назорати халифаи донишманд Маъмун тарбият гирифта буд. Худи Маъмун ба [[Абдуллоҳи Тоҳир]] мегуфт, ки «дар ту ҳеҷайбенестҳеҷ айбе нест, ҷуз он ки ба шеървааҳлишеър ва аҳли он алоқаиалоќаи бисёр дорӣ». Намунаи дигари илмдўстивуилмдӯстиву маърифатпарварии Абдуллоҳ он буд, кидастурдодки дастур дод, кўдаконикӯдакони ятиму бепарастор низ аз мактаб дур намонанд ва саъй мекард, то таълиму тарбияти тарбият ииҷборироиљбориро ба роҳ монад. Барои он давра ин тадбири некандешона як гоми бузург буд. ЎӮ нисбат ба бародарзодааш Мансур ибни Талҳа, киҳокимиМарвки ҳокими [[Марв]], ОмўлОмӯл ва Хоразм буд муҳаббати бепоён дошта, ўроӯро «ҳакими Оли Тоҳир» меномид ва бо ўӯ мефахрид. Набояд фаромўш кард, ки фарқифарќи Абдуллоҳи ТоҳирАбдуллоҳ аз падараш он буд, ки ў дар муҳити арабӣ таҳсил карда, нисбат ба суннатҳои адабиву фарњангиифарҳангии то исломисломӣ ва забони форсїфорсӣ (тоҷикӣ) бегона буд.Абдуллоҳи ТоҳирАбдуллоҳ дар шаҳри [[Нишопур]] китобхонаи бузурге таъсис дод, ки донишмандон ва дигар хоҳишмандон аз он истифода мекарданд. ОлимонизиёдеОлимони зиёде аз тарафиТоҳириёнтарафи [[Тоҳириён]] ба Нишопурдаъватшуда[[Нишопур]] даъват шуда, дар ин шаҳрмезистандвашаҳр мезистанд ва аз ёрии амирони тоҳирӣ бархурдор мегаштанд. Ба дарбори хилофати Баѓдод[[Бағдод]] пайравӣкардапайравӣ карда, амирони тоҳирӣ дар [[Нишопур]] базмҳои шеъру мусиќӣмусиқӣ доир менамуданд, ки беҳтарин шоироншоирону аҳли уаҳлисанъатсанъат дар он иштирокмекардандиштирок мекарданд. АммошеъриарабїАммо шеъри арабӣ дар ин базмҳобештарбазмҳо бештар садо медод. Дар ин давра теъдоди ѓуломонитуркғуломони турк дар [[Хуросон]] ва [[Мовароуннаҳр]] меафзояд ва тиҷорати ѓуломонғуломон яке аз манбаҳоихубидаромадманбаҳои хуби даромад дар саросариқаламравихилофатсаросари қаламрави хилофат буд. <ref>Ҳотамов Н.Б., ДовудиДовудӣ Д., Муллоҷонов С., Исоматов М. Таърихи халқи тоҷик (Китоби дарсидарсӣ). – Душанбе,2011. –с. 96.</ref>
 
{{bio-stub}}
 
 
== Пайнавиштҳо ==
Line 20 ⟶ 19:
== Пайвандҳои беруна==
*[http://www.tarih.tj/ ТаърихиТоҷикистон]
[[ Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]]