Авесто: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х бот ислоҳ карда истодааст, replaced: шарк → шарқ (2) |
х бот ислоҳ карда истодааст, replaced: хангоми → ҳангоми (3) |
||
Сатри 2:
'''Авесто''' - Авасто, Абасто, қадимтарин асари [[адабиёти форс-тоҷик]], китоби муқаддаси [[зардуштия]] - оини халқҳои эронинажоди кадим.
Авесто - яке аз қадимтарин ёдгориҳои адабиёти бостонии халки точик китоби мукаддаси Авесто мебошад. Аввал он ба тарзи шифохи аз чониби мубадони зардушти аз дахон ба дахон мегузашт. Забони авестои аз қадимтарин ва мухимтарин забонхои кадими эрони ба шумор меравад. Аз сабаби ба ин забон эчод гардидани Авесто онро забони авестои меноманд. Нахустин бор Авесто дар замони Дорои I (522-486 пеш аз милод) тахрир гардида, ба кайди китобат дароварда шуда буд. Аммо аз он тахрир то замони мо осоре намондааст. Бинобар маълумоти китоби пахлавии Шахристонхои Эрон бо фармони шох Виштосп [[Зардушт]] Авесторо дар 12000 пусти гов бо хати тилло навишта, онро дар хазинаи оташкадаи шоханшохи чой дода буд. Он вакт Авесто ба 1200 фрагард, яъне 1200 боб чудо мешуд. [[Искандари Мақдунӣ]] соли 331-и кабл аз мелод
Нихоят, дар охирхои аҳди Хусрави Парвиз (590-628) тахрири тозаи Авесто ба майдон омад, ки он Занд, яъне шарху тафсир номида шуд. Пеш аз ин дар асри IV барои сабти Авесто дар асоси хати ороми хати махсус ихтироъ гардида буд, ки хати авестои номида мешуд. Он 44 харф ва 3 шакли ду харфи чуфтовоз ва монанди хати араби аз рост ба чап навишта мешуд. Ба хамин тарик, Авесто дар тули кариб як хазору дусад сол чандин бор тахрир хурда, суфта гардида, тагйирпазируфта, шакли мавҷудаи ҳозираро гирифтааст.
Сатри 99:
Кабила («вис») аз якчанд гуруххои бизоатманд иборат буд, сардори кабила «виспати» ном дошт. «Вис» на танхо кабила, балки маскани ахли кабила – дехро низ ифода мекард дар аввал, зохиран, ин макони зист аз якчанд хонадон иборат буд. Баъдтар вай батадрич хусусиятхои чамоаи кашоварзиро сохиб шудааст34.
Чавонон
Аксари масъалахои хонаводаро шурои кабила, ки сарварони гуруххои бизоатманд ба он дохил мешуданд, хал мекард. Шуро масъалахои хаёти дохили, истехсоли ва чамъиятии марбут ва анчоми вазоифи дини ва хукуки, гайр аз ин масъалахои муносибат бо кабилахои дигарро хал менамуд.
Сатри 105:
Мувофики матнхои “Авесто” дар чамъияти онзамона тафрикаи ичтимоию молумулки хеле васеъ инкишоф ёфта буд.Дар боло мо ба ғуломон ишорат кардем. Дар қисматҳои муҳталифи “ Авесто” ба катхдоёон ва шахсоне ишора мешавад,ки галаву рамаи фаровониро сохибанд.Чорво боигарии асоси ба хисоб мерафт, вале маълум аст, ки боигарии дороён натанхо чорво, балки замину сарватхои дигар низ буд.
Дар “Авесто” гуруххои “ ичтимои-касби “ ба монанди рухони ,сарбозу дучархасавор, ва (як бор) хунарманд номбар мешаванд. Баъзе олимон акида доранд, Ки таксимоти ичтимои ба давраи умумияти хиндуэрони дахл дорад ва аз ин сабаб кобили таваччух нест ; дигарон бошанд ,ба даври асоснок муътакиданд ,Ки он инъикоскунандаи хакакати (дар замони пайдоиши «Авесто» ва баъдтар ) вучуддоштаи таърихи мебошад,аз ин ру ,
Дар баробари мардуми одди чамъият дорои «родмардон» ва «ашрофон»буд.Яке аз истилохот ба маънии «родмард», «ашрофон» - «азата» («асилзода») аст.Аксари вай сарвари виса (кабила ) ва оилаи худ мебошад. Тахлили тачзияи комили этимология ва эволюцияи калимаи «азата»-ро Г.Бейли анчом додаст.Дар забони форси миёна –пахлави он маънои «озодаи хонадони шох» , «родмард» , «озодасл»-ро дошт.
| |||