Рӯдакӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х бот ислоҳ карда истодааст, replaced: шахр → шаҳр
Сатри 12:
[[Акс:Rudaki Park, Dushanbe, Tajikistan.JPG|thumbnail|Ҳайкали Устод Рӯдакӣ дар Душанбе]]
'''Абуабдуллоҳ Ҷаъфар ибни Муҳаммад ибни Ҳаким ибни Абдураҳмон ибни Одам Рӯдакӣ''' ({{lang-fa|ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم‌ بن عبدالرحمن‌ بن آدم رودکی}}  [[941]] — [[858]], [[Панҷрӯд]], [[Мовароуннаҳр]]) — нахустин шоъири бузурги порсигӯй ва падари шеъри порсӣ аст.
 
 
== Зиндагинома ==
Line 21 ⟶ 20:
[[Акс:Rudaki stamp.JPG|thumb|right|Рӯдаки ҳамчун шоири ''нобино'', дар ин маркаи [[Эрон]]ӣ тасвир шудааст.]]
 
Таърихи ҳазору сад солаи [[адабиёти тоҷик]] бо номи бунёдгузори он устод Рӯдакӣ сахт вобаста аст. Рӯдакиро муосиронаш ва суханварони баъдина бо унвонҳои ифтихорӣ: Қофиласорои назми форсӣ, Соҳибқирони шоирон, Султони шоирон, Мақаддумушуаро,[[Одамушуаро]] ва ҳамсони инҳо ёд мекунанд. Асосгузор ва сардафтари адабиёт аслан маънои онро надорад ки пеш аз дигарон асар эҷод карда бошад.
 
Устод Рӯдакӣ бо хизматҳои бузургаш ба ин мақоми таърихӣ расидааст. Рӯдакӣ дар таърихи халқи тоҷик аввалин суханваре аст, ки таҷрибаҳо ва муваффақиятҳои гузаштаи худро дар соҳаи адабиёти тоҷик ҷамъбаст кардааст.
Line 29 ⟶ 28:
Ҳунару дастовардҳои устод Рӯдаки ба гӯши [[Сомониён]] [[Наср II Сомонӣ|Наср II ибн Аҳмад]], ки сарвари [[Хуросон]] буд мерасад, ва вай устодро ба дарбораш даъват мекунад. Рӯдаки дӯсти ҳаррӯзаи Наср II мешавад ва боиси ҳурмату эҳтиром мегардад. Устодро асосгузори ''[[девон]]'', ки як намуди маҷмӯаи шеър аз рӯи тартиби алифбо мебошад, ном мегирад.
 
Рӯдакиро даставвал ба дарбори Насри Аввали Сомонӣ, ки солҳои [[864]]-[[892]] ҳокими [[Самарқанд]] буд, мекашад. Ӯ ҳамчунин дар манзилҳои деҳқонон, яъне заминдорони давлатманд ва мулкдор ба сарояндагӣ, навозандагӣ ва шоирӣ машғул мешавад. Рӯдакӣ бо ташаббуси Абулфалзи Балъамӣ, ки аз соли 892 то соли 938 вазир буд, ба [[Бухоро]] бо пойтахти Сомониён даъват шуд. Рӯдакӣ дар он замоне, ки авҷи болоравии худшиносии халқи тоҷик буд, даъвати Балъамиро ба ҷон пазируфт. Иштироки Рӯдакӣ дар ин ҳаракат айни муддао буд. Ӯ бо дарбори [[Исмоили Сомонӣ]] ([[892]]-[[907]]) ва [[Аҳмад ибни Исмоил]] ( [[907]]-[[914]] ) беалоқа набудааст. Рӯдакӣ дар дарбори [[Наср ибни Аҳмад]]и Сомонӣ, яъне Насри 2 (914-993) ба мартабаи азим соҳиб мешавад.
 
Бинобар хамин худи Рӯдакӣ мегӯяд:
Line 94 ⟶ 93:
 
== Эҷодиёт ==
[[Акс: Даромад ба мақбараи А. Рӯдакӣ, ш Панҷакент.jpg|thumbnail|Даромадгоҳ ба мақбараи Устод Рӯдакӣ дар [[Панҷакент]]]]
[[Акс: Мақбараи устод А. Рӯдакӣ, ш Панҷакент.jpg|thumbnail|Мақбараи Устод Рӯдакӣ дар [[Панҷакент]]]]
Рӯдакӣ аз шоирони пуркор ва сермаҳсули дунё буд. Эҷодиёти ӯ аз 8-солагиаш сар шуда, қариб 70 сол давом кард. Бар замми ин, Рӯдакӣ чунон истеъдоди бузург дошт, ки асарҳои калонро дар муддати кӯтоҳ эҷод мекард. Соли 932 ӯ бо хоҳиши дӯсташ Балъамӣ [[Калила ва Димна]]ро дар 12 ҳазор байт ба назм медарорад. Ҳоло аз он қариб сад байт бокист. Баъди ин Синдбодномаро менависад. Соли 933 қасидаи
''Модари май''ро дар чанд рӯз мегӯяд, ки он дар шакли боқимондааш аз 94 байт иборат аст. Соҳиби девони бузург будани Рӯдакӣ аниқ аст. Девони маҷмӯаи ашъори лирикии ин ё он шоир аст, ки мувофиқи жанрҳо ҷобаҷо карда мешавад. ''Калила ва Димна'' ва ''Синдбоднома''ро боз 5 маснавии дигар доштааст. Ҳамаи ин нишон медихад, ки Рӯдакӣ бе ҳеҷ шакку шубҳа аз шоирони пурмаҳсул будааст. Аз ин ҷиҳат Муҳаммад Авфӣ ашъори ӯро сад дафтар, яъне сад ҷилд мегӯяд. Шоири асри XI Рашидии Самарқандӣ сездаҳ рах сад ҳазор байт будани шеъри Рудакиро хабар медихад:
Line 133 ⟶ 132:
:Басо, ки маст дар ин хона будаму шодам,
:Чунон ки чохи ман афзун буд аз амиру мулук.
:Кунун хамонаму хона хамону шахршаҳр хамон,
:Маро нагуй, ки аз чи шудаст шоди сук?
 
Line 148 ⟶ 147:
*[http://rudaki.freenet.tj/ Ҳаёт ва фаъолияти Абуабдулло Рӯдакӣ]
*[http://rudaki.tk/tj/ Абуабдулло Рӯдакӣ]
 
{{poet-stub}}
{{Шоирони порсигӯй}}
 
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Онҳое ки соли 858 таваллуд шудаанд]]
Сатри 160:
[[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯй]]
 
 
{{poet-stub}}
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Рӯдакӣ"