Афина (шаҳр): Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х Робот гурӯҳ илова карда истодааст using AWB
No edit summary
Сатри 1:
{{дигар мазмунҳо|Афина}}
[[Акс:Athens Montage 2.jpg|thumb|'''Афина'''.''Пойтахти Юнон'']][[Акс:Vienna Pallas closeup.jpg|thumb|Афина]]
АФЍНА<span lang="UK">
[[Акс:Vienna Pallas closeup.jpg|thumb|Афина]]
'''Афина'''(Athenai), -калонтарин шаҳр ва пойтахти [[Юнон]]. Маркази асосии иқтисодӣ ва
мадании мамлакат, маркази ном (воҳиди маъмурӣ)-и Аттика. А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> дар нимҷаз. Аттика,
дар соҳили халиҷи Сароникоси Баҳри Эгей ҷой гирифта, якҷо бо шаҳристон ва шаҳри
бандарии Пирей Афинаи Калонро ташкил медиҳад. Аҳолии А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">и Калон 3,7 млн нафар (2011). Аз ҷиҳати зичии аҳолӣ (8160 нафар дар
1 км<sup>2</sup>) дар Аврупо дар ҷойи чаҳорум қарор дорад ва сеяки аҳолии
тамоми Юнон аст. Ба шарафи илоҳаи асосии асотири Юнони Қадим - Афина номгузорӣ
шудааст. Пирейро, ки бандари калонтарини Юнон мебошад, дарвозаи баҳрии Юнон
мегӯянд. Маркази муҳимми нақлиёти байналмилалӣ. Р</span><span lang="TG">оҳи</span><span lang="UK"> о</span><span lang="TG">ҳан</span><span lang="UK"> ва шоҳроҳи
автомобилгард А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">ро
бо Салоники ва аз он ҷо бо Мақдуния, Булғория ва Туркия мепайвандад. А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> ду аэропорти байналмилалӣ,
хатти метро дорад. Аз се ду ҳиссаи истеҳсолоти саноатии мамлакат дар А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> ҷойгир шудааст. Дар А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> металлургия, мошинсозӣ
(аз ҷумла киштисозӣ) рушд ёфтааст. Корхонаҳои бузурги нассоҷӣ, дӯзандагӣ,
хӯрокворӣ, кимиё, нӯшобаҳо, чарму пойафзор, коркарди нафт, кулолӣ, истеҳсоли
матоъҳои пахтагӣ, мӯина дорад. Дар А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> муассисаҳои тиҷоратию молиявии
Юнон ҷой гирифтаанд. А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">
дорои академияи илмҳо, донишгоҳ (1837), донишкадаи политехникӣ, Ҷамъияти
бостоншиносии Юнон (1837), марказҳои илмию бостоншиносӣ ва таърихии давлатҳои
хориҷа, расадхонаи миллии ахтаршиносӣ, китобхонаи миллӣ, театри миллӣ, Маркази
мадании ба номи Мелин Меркури, театри опера ва ғайра; 3 консерватория, 26
осорхона, аз он ҷумла Осорхонаи миллии бостоншиносӣ, Осорхонаи Византия,
Осорхонаи Акропол, Нигористони миллии рассомӣ, Осорхонаи таърихии А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> ва Нигористони бадеии
Бенакӣ мебошад. А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">
қадимтарин шаҳри дунё буда, замони бунёдаш муайян нест. Аз рӯйи ривоятҳо ҷойи
имрӯзаи А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">
ҳанӯз аз а</span><span lang="TG">с</span><span lang="UK">ҳои
16–13 то м</span><span lang="TG">елод</span><span lang="UK">
маскун буд. Дар Юнони Қадим он маркази асосии иқтисодӣ, сиёсӣ ва маданӣ гардид.
Шаҳр дар теппаҳо бино ёфта, дар теппаи баландтарини он – Ликабетос ёдгориҳои
қадимтарини А. – Акропол, Ареопаг, Пникс, Филопаппу (собиқ Мусейон), дар
маркази шаҳр Парфенон – маъбади илоҳа Афина, Пропилейи бошукӯҳ, маъбадҳои Ника
Аптерос ва Эрехтейон, ки ҳама мансуби а</span><span lang="TG">сри</span><span lang="UK"> 5 то м</span><span lang="TG">елод</span><span lang="UK"> мебошанд, маҳфуз
мондаанд. Поинтар қадимтарин театрҳо – Одеон Герод Аттик ва Дионис, майдонҳои
атиқии Агораи Рим ва Агораи Юнон, маъбади Зевси Олимпӣ, Арки Адриан, маъбади
Гефест побарҷост. Дар шаҳр осори бадеии даврони ҳокимияти империяҳои Византия
ва турки усмонӣ низ боқӣ мондаанд. Аз с</span><span lang="TG">оли</span><span lang="UK"> 1466 то м</span><span lang="TG">елод</span><span lang="UK"> А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK"> ба Рим ва аз а</span><span lang="TG">сри</span><span lang="UK"> 4 то с</span><span lang="TG">оли</span><span lang="UK"> 1204 ба Империяи
Византия тобеъ шуд. Солҳои 1204–1458 пойтахти герсогии Афина буд. Соли 1458 А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">ро туркҳо забт карданд. Аз давраи шӯриши миллӣ-озодихоҳии с-ҳои
1821–29 А. маркази маъмурӣ ва маданию сиёсӣ ва аз с. 1834 пойтахти Юнон
аст. А. маркази бузурги туризми байналмилалӣ ва
ҷойи баргузории анҷуману симпозиумҳост. Соли 1896 дар А. Бозиҳои I
олимпӣ баргузор гардида, аввалин варзишгоҳ низ ҳамин ҷо сохта шуд. Бозиҳои
олимпии тобистонии с. 2004 дар А</span><span lang="TG">фина</span><span lang="UK">
баргузор шуданд.</span>
 
{{Пойтахтҳои Аврупо}}