Ворух: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х →‎Масохат ва тарзи ҷойгиршави махал: бот ислоҳ карда истодааст, replaced: рохи → роҳи
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х бот кор карда истодааст., replaced: шарк → шарқ, гарб → ғарб, хои → ҳои (19), мохи → моҳи (8)
Сатри 2:
 
==Таърих ==
Марҳилаи аввали пайдоиши ҳаётро дар Ворух ба пайдоиши чомиаи ибтидой алоқаманд ҳисоб мекунанд. Ин давра ба давраи мустерй ё худ палеолити миёна, ки ибтидояш 100 000-сол ва интиҳояш 43 000-сол аст, рост меояд. Нишонаҳои ин давраро олими рус В. Ранов дар Хочаи Ғор пайдо намуда Ворухро ба харитаи асри санг дохил намудааст.а гуфтахоигуфтаҳои олимон Б. Гафуров, Б.А.Литвинский, Бартольд ва дигар манбаҳои таърихии пайдоиш ва маскуншавии маҳаллоти [[Осиёи Миёна]] назар андозем мебинем, ки мусалламан ворухиён ин халқҳои шарқиэронии аз қадимулайём муқими Осиёи Миёна ҳайтолиён, саккоихо,суғдиҳо буда, дар маскуншавии бузурги халқҳои чануби Осиё дар оғози аҳди таърих ҳиссаи сазовор гузоштаанд.
 
===МаконхоиМаконҳои таърихи ===
* Мазори Чимиргон-бобо
Сатри 19:
 
== Масохат ва тарзи ҷойгиршави махал==
Дар асри Х1Х масохати [[Ҷамоати Ворух]]. 400 га буда, дар марказ дар сари роҳи калон растаи дуконхоидуконҳои фуруши молхоимолҳои истехсоли хоричиву махалли чой доштанд ва рузи сешанбе бозор баргузор мегардид. Савдо мубодилави буда, махсулоти косибиву кишоварзи ба чарму пашм иваз карда мешуданд. Дар кисмати дигари Ворух рузи чоршанбе бозори мол барпо мегардид.
Кисмати гарбииғарбии Ворух, Майдон бо боготи зардолу имтиёз дорад. Кисмати шаркишарқи Тидон ном дошта, аз 12 махаллаи ахолинишин иборат буд. Хар махалла масчиди худро дорад.
 
== Иклим ==
 
Иклими Ворух континети буда,гармии миёнаи хаво дар фасли тобистон то 25-27 °C мерасад.Зимистон бошад,хунукии хаво то -10-15 °C мерасад.Аз сабаби ҷойгиршавии Ворух дар байни куххо шамол кам мевазад.Дар фасли зимистон кисман дарёчаи Ворух ях баста,то андозае хавзаи обаш кам мегардад.Зимистон аз мохимоҳи нояюбрь то мохимоҳи март тул мекашад.Чашни Навруз,яъне саршавии бахорро инъкос мекунад.Дар охирхоиохирҳои мохимоҳи март сабзахо дамида ва гунчаи дарахтон ба шугуфтан медарояд,ки ин нишонаи бахор аст.Бахор се мох тул мекашад.Аз мохимоҳи март то охири мохимоҳи май.Фасли тобистон хам се мох тул мекашад.Аз мохимоҳи июнь то август.Фасли тирамох бошад аз мохимоҳи сентябр то охири ноябр.
 
== Аҳолӣ ==
 
Соли 1871 250 ахоли, 1907 680 ахоли ва кариб 3400 нафар, 1920 901 ахоли ва зиёда аз 4700 нафар , 1926 1017 ахоли ва 4867, 1939 5431 нафар, 1970 9269 нафар, 1979 11988 нафар, 1991 17194 нафар, 2003 24316 нафар ба rайд гирифта шудаанд. Точикон, аксарият кишоварзони хочагии «Ворух», дар парваришу истехсоли сабзавот, хусусан картошка, мевахоимеваҳои хушку тар, аз чумла себу нок, пилла киссаи арзанда доранд. Кисме аз ахолии Ворух дар муассисаю ташкилоту корхонахоикорхонаҳои чумхури кор мекунанд.
 
=== Шугли ахолӣ ===
Дар навбати худ Ворухиён дар мавзеъхоимавзеъҳои гуногуни Исфара, Конибодом ва Хучанд макони зисти алохидаи худро ташкил намуданд. Ахолии Ворух ба галлакори, шоликори ва богдори машгул буданд. Дар Ворухи тоинкилоби бофандагони матои, когаз, ранггарон, дукончиён, оҳангарон, чармгарон, музадузону кафшгару чоругсоз, мисгар, дуредгарон, устохоиустоҳои деворзан, гачкор, сангтарош, кулол, танургар, равганкаш, дузанда, кассоб, осиёбон, халвогар, нонвой, ошпаз, баккол, пахтачаллобон, сохибони обчувоз кору зиндаги мекарданд. [[Ҷамоати Ворух]] 23.08.1919 ташкил шудааст. Марказаш дехаи Ворух аст ва ду дехаро дарбар мегирад: Ворух ва шахраки Точикон.
 
==Табиат ==
Табиати Ворух нотакрор аст.КуххоиКухҳои сар ба фалак кашида,богхоибогҳои мевазор,дарёчаву чуйчахоичуйчаҳои пурчушу хуруш,обхоиобҳои муссафои чашмасорон,овози парандахоипарандаҳои хушсадо табиати Ворухро боз хам гуворо мегардонад.Махз гуногун рангии табиати Ворух диккати хар бинандаро чалб менамояд.Махсусан макони истироҳативу фарогатии Беди кач дар саросари Чумхури маълуму машхур аст.Кас аз садои форами оби чуйбор роҳат кардаву аз накхати буи гулу сабза роҳат мекунад.
 
== Сайёхат ==
Дар замони шурави кухнавардон,геологхо аз тамоми гушаи [[СССР]] ба Ворух меомаданд.Ворух бо таърихи то ба охир нокушодаи худ машъур хаст.Хавои тоза,куххоикухҳои сар ба фалак кашида ва табиати зебо тамоми сайёхонро ба худ чалб менамояд.
 
== Маориф ва фарханг ==
Дар Ворух гимназияи №2, мактаби касбии №5, мактабхоимактабҳои тахсилоти хамагонии №21, 22, 23, 45, 50, 53, 59, 60, 62, мактаби варзиши, кудакистон, китобхона, касри маданият, 4 бунгохи тибби, 2 дармонгох, беморхонаи дорои 55 кат, шуъбаи алока, гармоба, нуктаи хизмати маиши, бозор, магозахо, нонвойхонахо, чойхонахо, ошхонахо, инчунин мавзеъхоимавзеъҳои истироҳати зиёданд, аз чумла Беди Кач, Пули Офтобруй, Кех, ёдгорихоиёдгориҳои таърихии масчиди Мавлоно Саид, Масчиди Сурх мавчуданд. Масчиди Сурхи деха ба сифати ёдгории таърихи боки мондааст. ЗаминхоиЗаминҳои Ворух аз шохоби дарёи Исфара Кишамбиш ва Каравшин обёри мешаванд.
 
=== Васфи Ворух ===
Сатри 70:
:..Чу аз Беди Качат рохе навиштам,
:Рахи такдири ман то ростон буд.
:Зи пушти куллахоят мохимоҳи шабрав,
:Маро сарномаи як достон буд.
:Ворухи ман.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Ворух"