Шамсиддини Шоҳин: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х →Эҷодиёти шоир: бот ислоҳ карда истодааст, replaced: рохи → роҳи (2) |
х бот кор карда истодааст., replaced: хои → ҳои (25), халк → халқ, мохи → моҳи, хамрох → ҳамроҳ |
||
Сатри 13:
== Тарҷумаи ҳол ==
Падари ӯ Мулло Амон аслан аз [[Кӯлоб]] буд. Шоҳин ҳанӯз дар кӯдакӣ кобилияти балаyди илмомузӣ ва шавқу ҳаваси зотие ба назм дошт.
Шамсиддин махдуми Шохин соли 1859 дар Бухоро дар оилаи муллои камбагал таваллуд шудааст. Падари у Муллоамон аслан аз Хатлонзамин ( Кулоби хозира ) будааст ва дар вакти чавони барои тахсили илм тарки ватан гуфта, дар Самарканд машгули илмомузи гашта, баъд ба Бухоро рафта, дар хамон чо мадрасаро тамом кардааст. Баъд аз хатми мадраса аз Бухоро хонадор шуд ва чанд вакт дар яке аз
Шохин хануз аз бачаги дар хондану навиштан кобилияти фавкулодда дошт. Чунон ки худаш дертар хикоят мекунад, дар хамин мактаб, тахминан дар хашт – нухсолагиаш ба шеър гуфтан шуруъ намудааст.
Баъд аз хатми мактаб падари Шохин хати хонову зебои писарашро дида, уро ба хизмати мирзоӣ шогирд мемонад ва Шохин дар ду-се сол тарзи хатнависи ва иншоро хуб ёд мегирад. Тахминан дар чордах-понздахсолаги Шохин барои тахсили илм ба мадраса дохил мешавад.
Дар мадраса дар пеши устодон ва хамсабаконашон истеъдод ва кобилияти баланде зохир мекунад. Аммо аз чихати модди дар ин солхо зиндагии у хеле сахт буд. Падараш пир шуда, дар таъмини оила ва хонондани писараш хеле мушкилихо мекашид. Аммо баъзе олимон ва сохибмансабони ин замон истеъдоди фавкулоддаи шоир ва кобилияти илмомузии уро дида, ба у баъзан ёрии модди мерасониданд. Худи Шохин бошад,
Баъд аз хатми мадраса Шохин кори ба худ муносибро ёфта натавониста, чанд вакт дар масчидхо имомати мекард. Аммо ин касб, ки мисли гадо дар тую тамошо гаштан буд, ба таъби Шохин мувофик наомад..
Тахминан дар соли 1885 парвоначии дарбори амир (парвоначи мисли сардори идораи коргузори буд) Абдулкодир ном касе Шохинро ба хизмати мирзои мегирад. Парвоначи истеъдод ва илму фазли Шохинро дида, уро хеле эхтиром кард ва дар иваз уро аз чихати модди таъмин намуд. Дар ин солхо Шохин оилаи худро, ки бепарастор монда буд, низ нигохубини мекард.
Шохин, гайр аз он ки вазифаи мирзоиро адо мекард, шеърхо менавишт ва бо хохиши парвоначи дар мадхи амир Абдулахад баъзе касидахо низ мегуфт. Парвоначи ба ин восита мехост, ки Шохин дар пеши амир эътибор пайдо кунад ва таъмини маишаташ боз хам бехтар гардад.
Дар айни муддат Шохин дар дарбор ва хатто гоибона дар назди амир обрую эътибор пайдо кард. Шахсони камсавод ва чохил, ки дар дарбор бисёр буданд, ба эътибору нуфуз пайдо кардани Шохин хасад мебурданд ва мехостанд, ки коре кунанду уро ба амир наздик шудан намонанд. Дар ин миён парвоначи аз тарафи амир хокими Шеробод таъин гардид ва аз Бухоро рафт. Душманони Шохин уро танхо дида, дар атрофи вай фитнаву суханчини сар карданд. Шохин дар хамин вакт бо хуби дид, ки доираи дарбори амир то чи андоза разолатпарвар аст ва дар атрофи амир чи гуна касони чохил ва пургараз чамъ омада, ба мансабу
Парвоначи Абдулкодир, ки Шохинро мисли фарзанд дуст дошта буд, ба вай духтарашро никох карда медихад, то мардум ба хокими Шеробод домод будани Шохинро фахмида, аз вай дасти душманиву адоват кашанд. Дар вокеъ хам ин никох Шохинро то андозае аз хучуми ракибонаш эмин дошт. Аз тарафи дигар, амир Абдулахад, ки худро хеле шеърфахму шеърдуст нишон медод, Шохинро ба
Ин вокеаи мудхиш чашми Шохинро ба аслу
Шохин дар ин маснави хост, ки ба амир ба воситаи панду насихат тарики адлу инсоф ва роҳҳои бехтарини хукуматдориро нишон дихад, аммо ин часорати як нафар шоири чавон, ки ба амир панд омухтани шуда буд, ба хукмрони замон маъкул наафтод. Амир Абдулахад дар газаб шуда, аз Шохин интиком гирифтани шуд. Амир Шохинро мачбур мекард, ки дар хакки у мадхияву касидахо нависад,
Аз хамин вакт сар карда, (яъне
Шохин дар ин вакт бо «Наводирулвакоеъ»-и Ахмади Дониш шинос шуд ва тамоми
Шохин дар ин солхо рисолаи «Бадоеуссаноеъ»-ро эчод мекунад. Дар ин рисола бо кинояву
:Ду-се руз чуи эхсон шудам,
Сатри 42:
==Солҳои охир==
Дар
==Эҷодиёти шоир==
Омузиши эчодиёти Шамсиддини Шохин барои муайян кардани харакати адабию афкори пешкадамонаи охири асри XIX, ки сарвари бузурги он Ахмади Дониш аст, ахамияти хеле калон дорад. Шохин дар адабиети бадеи давомдихандаи хубтарин
Аз ин нуктаи назар эчодиёти Шохинро аз руи хусусияти инкишофи он ба 3 давра чудо кардан мумкин аст:
1.Давраи омухтан аз адабиёти классики ва дар тахти таъсири он асархо эчод намудан, бо ибораи дигар - таклид ба адабиёти классики. Махсули адабии ин давраи эчодиёти Шохин достони «Лайлию Мачнун» мебошад.
2.Мувофики идеяи пешин, барои пеш бурдани
3.Шинохтани тинати амирон ва амалдорони давлати амири, аз ёрии онхо ноумед шудан, шиносои бо асархо ва афкори танкиди ва маорифпарварии Ахмади Дониш, ба таври катъи ба мавкеи танкиди аморат гузаштан. Осори барчастаи ин давра «Бадоеуссаноеъ» аст.
|