Шоҳаншоҳии Ҳахоманишӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х →‎Осиёи Миёна ва Эрон дар ахди салтанати Хахоманишихо: бот кор карда истодааст., replaced: шахр → шаҳр (6), хамрох → ҳамроҳ
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х →‎Осиёи Миёна ва Эрон дар ахди салтанати Хахоманишихо: бот: ислоҳ карда истодааст., replaced: мазхаб → мазҳаб (3), подшох → подшоҳ, хамчу → ҳамч...
Сатри 38:
давлати императории [[Искандари Македонӣ|Искандари Макдунӣ]], давлатҳои Портҳо [[Давлати Сосониён|Сосониён]] ва халқҳои [[Осиёи Миёна]] низ давом карданд.
 
Хахоманихо бар хилофи дигар подшохониподшоҳони пешиназамони Шарқи кадим, нисбат ба оину мазхабҳоимазҳабҳои соири халқхо хеле ботахаммул муносибат карда,хатто маъбаду калисоҳои кишварҳои мухталифро дубора баркарор намуданд. Хусусан асосгузори давлати Хахоманиши Куруш дар ин кор шухрати зиёде пайдо карда буд.Дар замони Хахоманишихо барои тичорати байналхалқи шароити
Мусоид фарохам омада буд. Саёхон ва донишмандон метавонистанд ба кишварҳои тобеи давлати Хахоманиши сафар кунанд. Бисёр намояндагони маъруфи маданияти Юнони Қадим (Гекатей, Геродод, Демокрит) он вактхо ба кишварҳои машрикзамин
саёхат намуда, хамватанони худро бо комёбиҳои мадании халқҳои Шарқ шиносониданд.
Сатри 45:
Чунончи, дар чазираи Элефантинаи назди сархади Нубия ва дар шаҳри Мемфиси Миср мисриён, форсхо,
яхудиён, финикихо ва гайра зиста, бо хам дар муомила буданд. Аксар вакт онхо урфу одатҳои динии якдигарро пазируфта, на факат ба худоёни худ,балки ба худоёни дигар хам сачда меоварданд, хатто номҳои худро иваз намуда, номҳои дигаронро кабул мекарданд. Дар Нишопур ва дигар шаҳрҳои Бобул бобулихо, мисрихо, карихо, лидихо,мидихо, яхудихо,хиндуихо,сакоихо,брохтарихо,хоразмихо ва гайра бо хам зиндаги ва кор мекарданд.Дар Шуш, Истахр ва шаҳрҳои дигар садхо ва хазорхо ахли Миср,Бобул, Юнон ва гайра зиндаги ба сар мебурданд.
Ба ин шаҳрхо аз Ҳиндустон сар карда,то Миср намояндагони халқҳои гуногун доимо рафтуо менамуданд.Маданияти модди вамаънавии халқҳои мухталиф ба хам омезиш ёфта, дар замони он тадричан маданияти давлати Хахоманиши, ки бештар аз синтези донишҳои илми, хунару санъат ва акоиди мазхабиимазҳабии бисёр кишвархо иборат гардида буд, ба вучуд омад. Бисёр халқхо, аз чумла халқҳои Осиёи Миёна хам, ба ин маданият сахми худро гузоштаанд.
 
Дар давлати Хахоманишихо, махсусан бохтарихо, хоразмихо, суғдихо, портхо, марвонихо,сакоихо ва дигар халқҳои Осиёи Миёна роли бузурге бозидаанд.
Достони халқии эрони, ки аз фикраҳои бокимондаи ,,Таърихи Форс” ном асари табиби дарбори Ардашери 2 - Ктесий ба мо маълум аст, аслан дар вилояти Осиёи Миёна, бештар дар махалҳои бохтарихова сакоихо офарида шудааст. Баъдтар вай ба тарафҳои Ғарб интишор ёфта, пас аз тагироту иловахо асоси хамосаи Миллии эрониро фарохам овард. Бисёр сюжетҳои ин достон ба ,,Шохнома”-Фирдавси дохил гардидаанд.
Оини [[Зардушт]]и,ки дар Осиёи Миёна ба зухур омада буд, дар замони Хахоманишихо ба [[Эрон]] ва боз дуртар ба тарафҳои ғарб пахн шуда, баъдхо мазхабимазҳаби давлатии эронихо карор гирифт. Хануз дар асри 5 дар шаҳри Мемфиси Миср маъбади худои эрони
Митра вучуд дошт. Дар давраи империяи [[Рим]] парастиши Митра дар бисёр мамлакатхо расм гардида, то чазираҳои [[Британия]] расида буд.
 
Сатри 57:
Ин маълумот,инчунин ахбори муаллифони кадим ва хафриёти бостоншиноси аз дарачаи баланди тараккиёти кори маъдан дар Осиёи Миёна ва таъсири он ба пешрафти кори маъдан дар Эрон шаходат медиханд. Ногуфта намонад, ки лочуварди Осиёи Миёна ва Ҳиндустон, Бобул ва Миср хам мавриди истфода будааст.Вилояти Осиёи Миёна нахустин бор бо хат пас аз дохил шудан ба хайати давлати Хахоманиши ошнои пайдо карданд. Ин системаи хат дар Осиёи Миёна ва Эрон муддати чандин аср, то давраи истилои арбхо мавчудияти худро нигох доштанд.
 
Дар замони Хахоманишихо ба тавассути ривочи касбу хунар ва муносибатҳои пулию моли тараккиёти босуръати шаҳрҳои Осиёи Миёна хамчунҳамчун марказҳои маъмури ва хунарманди шуруъ гардид. Хаминро бояд хотирнишон кард, ки халқҳои Осиёи Миёна дар давраи Хахоманишихо аввалин бор ба пули танга ошно шудаанд. Намунаҳои тангаи тилло ва дигар сиккаҳои системаи пули Хахоманиши аз хоки Осиёи Миёна пайдо карда шуд. Хамин тарика, ба хайати давлати Хахоманиши дохил шудани Осиёи Миёна
барои тараккиёти маданият ва муассисаҳои давлатии хам худи ин сарзмин ва хам хамсояҳои Ғарбии он ахамияти хеле калон дошт.
 
Давлати бузурги Хахоманишихо, хамчунҳамчун яке аз пуриктидортарин империяи чахонии кадим беш аз 200 сол мавчудияти худро нигох дошт. Комёбиҳои сохаи хоҷаги ва анъанаҳои сиёси ва мадании он дар давраҳои баъдина, дар ахди эллинизм ва мавчудияти давлатҳои Портхо ва Сосониён низ хамоно дар таърихи халқҳои Шарқ роли мухим мебозиданд.
 
Баркароршави ва тамоми давраи мавчудияти давлати Хахоманишихобо авч гирифтани муборизаи синфии оммаи халқ бар зидди истисморкунандагон алокаманд гардидааст. Давлати Хахоманишихо хам, мисли тамоми дигар империяхо, бо чангҳои истилогарона