Титан (элемент): Тафовут байни таҳрирҳо
х
илова
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) х илова |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) х илова |
||
Сатри 1:
{{Химические элемент кутти
Титан ба шарафи писарҳои худозан Гей номгузорӣ карда шудааст. Титан металли нуқрагун, сабук, устувор, ёзандаи мураккабгудоз буда, дар ҳарорати 19330С гудохта шуда, дар 35600С меҷўшад.▼
|Номи тоҷикӣ=Титан
Титан аз рўи хусусиятҳои табииаш металли абадӣ буда, аввалин бор табиатшиноси инглис У.Грегорӣ (с.1791) дар маҳаллаи Менакан (Корнуолл) намунаи минералҳои титандорро ҷамъ оварда, онҳоро менакан номид. Кимиёшиноси олмонӣ М.Клапрот (с.1795) ин металлро ба шарафи писарони ривоятии Худои замин – титан ном дод. Титани металлиро олими рус Д.К.Кириллов (с.1875), баъдан свидиҳо Нилсон ва Петерсон (с.1887) ва кимиёшиносони амрикоӣ Хантер (с.1910) ва Ҳолландӣ Ван-Аркелу де-Бур бо шакли тоза истеҳсол намуданд. Титани тоза металлро ба техника роҳ кушод, алалхусус тозагии металл сифати онро муайян мекунад. ▼
|Номи англисӣ= Titanium (Ti)
|Акс=Ti-TableImage.png
|Symbol=Ti
|Number=22
|Mass=47,867(1)
|PeriodGroup=4
}}
▲'''Титан''' ({{lang-la|Titanium}}) - ба шарафи писарҳои худозан Гей номгузорӣ карда шудааст. Титан металли нуқрагун, сабук, устувор, ёзандаи мураккабгудоз буда, дар ҳарорати 19330С гудохта шуда, дар 35600С меҷўшад.
▲Титан аз рўи хусусиятҳои табииаш металли абадӣ буда, аввалин бор табиатшиноси инглис У.Грегорӣ (с.1791) дар маҳаллаи Менакан (Корнуолл) намунаи минералҳои титандорро ҷамъ оварда, онҳоро менакан номид. Кимиёшиноси олмонӣ М.Клапрот (с.1795) ин металлро ба шарафи писарони ривоятии Худои
[[Акс:Ti covered watches.jpg|ring|200px|thumb|Қолиби соат аз Хўлаҳои Титан]]
Хўлаҳои титан аз 3 то 5 маротиба аз хўлаҳои алюминий ва магний устувортар мебошанд. Ду намуди титан дар саноат истифода мешаванд: ба шакли диоксид (56%), чун пигменти титан барои истеҳсоли лак, ранги сафед (белила) ва сири металл ва дар қоғазбарорӣ чун унсури пуркунанда, истеҳсоли пластмасса, маснуоти резинӣ ва ҳамчун металли сабук, устувор ва ба зангзанӣ тобовар дар саноати авиакоинотӣ истифода мешавад. Дар соҳаи истеҳсоли техникаи ҳарбӣ, асбобҳои талаботи ҳамарўза ва молҳои варзишӣ (кўҳнавардӣ, сайёҳӣ, ҷавгонҳо барои бозии голф), қолиби соату телефонҳо ва айнаки чашм ба кор бурда мешавад.
Дар техникаи кайҳонӣ аз хўлаҳои титан кўпҳо барои нигоҳ доштани захираи оксиген ва гидроген дар ҳолати ҳарорати аз ҳад зиёд паст тайёр мекунанд. Солҳои охир титан дар тайёрасозӣ, мушаксозӣ, мошинасозӣ, киштисозӣ, реакторҳои ядроӣ истифода мешавад.
| |||