Конвенсияи ҳуқуқи кудак

Соли 1989 Созмони Милали Муттањид њуљљати аз њама муњими байналмилалї оид ба њифзи њуќуќњои кўдак – Конвенсия дар бораи њуќуќњои кўдакро ќабул намуд, ки мо онро аллакай чандин маротиба хотиррасон кардем. 2 сентябри соли 1990 њукми амал пайдо кардани Конвенсияи мазкур нуќтаи кулминатсионии њамаи он кўшишњое гардид, ки љомеаи љањонї тўли ќариб 70 сол барои таъмини эътирофи зарурии ниёзњои махсус ва нозукињои махсуси кўдакон ба љо меовард. Инсоният ба ќабули ин њуљљат тадриљан ва бо роњи дуру дароз расид: соли 1924 – ќабули Эъломияи Женевагии њуќуќњои кўдак дар доираи Лигаи миллатњо; соли 1948 – аз љониби Ассамблеяи Генералии СММ тасдиќ гардидани Эъломияи умумии њуќуќи башар; соли 1959 – ќабули Эъломияи њуќуќњои кўдак; соли 1979 – эълон гардидани Соли байналхалќии кўдак. Ѓайр аз ин дар як ќатор созишномањо оид ба њуќуќњои инсон ва њуќуќњои башардўстї меъёрњои мушаххасе дар бораи вазъияти кўдакон тањким бахшида шуданд. Њамзамон бо ин њама баъзе давлатњо зарурати ќабули созишномаи байналмилалии њамаро фарогирандаро дар бораи њуќуќњои кўдак, ки тибќи меъёрњои њуќуќи байналмилалї бояд характери њатмї дошта бошад, изњор менамуданд. Ба тањкими чунин нуќтаи назар хабарњо дар бораи шароитњои вазнини зиндагии кўдакон, ки дар ин хусус фавти хеле зиёд, њифзи нокифояи саломатии кўдакон, дар онњо набудани имкониятњои зарурии гирифтани тањсилоти оддї шањодат медоданд, мусоидат мекарданд. Ѓайр аз ин иттилоот дар хусуси кўдакони дучори зишткорињою истисморгардида дар шакли фоњишагарї ё мењнати хавфнок, дар бораи кўдакони дар 149 мањбасњо нигоњдошташаванда ё кўдакони љабрдидаи низоъњои мусаллањона боиси нигаронињои боз њам бештаре мешуданд. Бо тањияи Конвенсия гурўњи кории таъсисдодаи Комиссияи оид ба њуќуќњои инсони СММ, ки аз ашхоси махсус фиристодаи њукуматњо, њамчунин намояндагони як ќатор маќомот ва муассисањои махсусгардонидашудаи СММ, чун масалан, Созмони байналхалќии мењнат, ЮНИСЕФ, ИКОГ СММ ва созмонњои ѓайрињукуматї иборат буданд, машѓул шуд. Конвенсия нахустин њуљљати байналмилалии њатмии юридикие мебошад, ки доираи ин ќадар васеи њуќуќњои инсон – њуќуќњои шањрвандї, сиёсї, иќтисодї, иљтимої ва фарњангиро фаро гирифтааст. Конвенсия муносибати њамаљониба (том)-ро ба баррасии вазъиятњои кўдакон истифода мекунад, муќаррароти Конвенсия дар бораи њуќуќњои кўдакро, ки њамагї аз 10 принсип иборат буда, таваљљўњро ба зарурати њифзи кўдак дар давраи рушди ў љалб месозад, инкишоф медињад ва мушаххас мегардонад. Конвенсия ба эњтироми шаъну шарафи њамаи одамон асос карда, эътироф мекунад, ки њар кўдак њуќуќњои инсониро соњиб аст: ин њуќуќњо аз њуќуќњои волидон ё ягон одами калон гирифта нашудаанд ва вобастаи онњо нестанд. Ин асоси консепсияи вусъат бахшидани имкониятњои кўдак буда, эътирофи кўдак ба сифати субъекти соњибэњтиром ва узви љомеа ба он маќсад аст, ки аќидањо ва интизорињои мањдудсозандаю табъизї нисбат ба одамони љавон дигаргун гарданд