Маҷмӯъи маҳсулоти дохилӣ: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) х таҳрир |
|||
Сатри 1:
[[Акс:GDP nominal per capita world map IMF 2008.png|thumb|right|350px|Номинали (арзиши номи коғазҳои қиматноқ, пул, танга ва ғ.) ММД сари ҳар як нафари
'''Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ''' — арзиши бозории мол ва хизматҳое мебошад, ки шаҳрвандони кишвар дар дохил ва берун аз кишвар дар муддати як сол истеҳсол намудаанд. Натиҷаи фаъолияти иқтисоди миллиро мол ва хизматҳое ташкил медиҳанд, ки дар мӯҳлати муайяни
== Маҷмӯи маҳсулоти миллӣ (МММ) ва усулҳои ҳисобкунии он ==
Нишондиҳандаҳое, ки ҳаҷми маҳсулоти миллӣ ва умуман, натиҷаи фаъолияти иқтисоди миллиро нишон медиҳанд, бо тавсияи [[Созмони Миллали Муттаҳид]] (СММ) истифода карда мешаванд ва онҳоро нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ низ меноманд. Яке аз ҳамин гуна нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодӣ
Дар назарияи иқтисод вобаста ба нарх ва шуғл, ки омилҳои асосии афзояндаи МММ ба ҳисоб мераванд, МММ-ро ба шаклҳои гуногун ҷудо мекунанд.
Вобаста ба нарх МММ-и номиналӣ ва ҳақиқиро аз ҳамдигар фарқ мекунанд. МММ-и номиналӣ арзиши
МММ-и ҳақиқӣ арзиши бозории молу хизматҳо бо нархҳои соли базавӣ мебошад.
Муносибати байни МММ-и номиналӣ ва МММ-и ҳақиқӣ зиёдшавии МММ-ро аз ҳисоби нарх нишон медиҳад, ки онро дефлятори МММ меноманд, яъне:
Сатри 26:
'''Мувофиқи усули хароҷотҳо''' МММ бо формулаи зерин ҳисоб карда мешавад:<br />
'''''MMM=C+Jg+G+N'''''
Чӣ тавре ки аз ин формула бармеояд, таркиби МММ аз рӯи
Ба хароҷотҳои истеъмолии шахсӣ (С) хароҷотҳо оид ба харидани
Ба маблағгузориҳои умумӣ (Jg) хароҷотҳое дохил мешаванд, ки барои сохтмон, харидани таҷҳизот, қоғазҳои қиматнок сарф карда шудаанд. Дар мамлакатҳои мутараққӣ маблағгузориҳои умумӣ 16-19 фоизи МММ-ро ташкил медиҳанд.<br />
Ба хароҷотҳои давлатӣ (G) хароҷотҳое дохил мешаванд, ки барои таъмини фаъолияти органҳои гуногуни давлатӣ сарф мешаванд. Масалан: хароҷотҳо барои мудофиа, маориф, тандурустӣ, ҳифзи ҳуқуқ ва ғайра. Пардохтҳои трансферта (субсидияҳо, ёрдампулиҳо ва ғайра) ба хароҷотҳои давлатӣ дохил карда намешаванд.<br />
Сатри 34:
'''Мувофиқи усули даромадҳо''' ҳисоби МММ аз рӯи формулаи зерин сурат мегирад:
'''''МММ = даромад аз меҳнат (музди кор) + даромад аз моликият + фоидаи тақсимнашудаи ширкатҳо + рента + фоизи [[қарз]] + андозҳои ғайримустақим + истеҳлок (амортизатсия) + дивиденд.'''''<br />
[[Даромад]] аз меҳнат шакли асосии даромад ба ҳисоб меравад, ки дар шакли музди кор зоҳир гашта, онро фирмаҳо ва муассисаҳои давлатӣ ба коргаронашон ҳамчун нархи қувваи корӣ медиҳанд. Инчунин ба музди кор мукофотпулиҳо низ дохил карда мешаванд.<br />
Даромад аз [[моликият]] даромади соҳаи (сектори) хусусӣ аз [[сармоя]] мебошад.
Фоидаи ширкатҳо ба самтҳои зерин тақсим карда мешавад: ба буҷаи давлатӣ ҳамчун андоз, ба соҳибони саҳмияҳо ҳамчун дивиденд ва фоидаи тақсимнашаванда, ки барои сармоягузорӣ истифода карда мешавад.<br />
Рента фоидае мебошад, ки аз истифодаи амвол, хусусан аз истифодаи замин гирифта мешавад. Масалан, соҳибони замин барои ба иҷора додани заминашон маблағи муайян мегиранд. Ин маблағҳоро соҳиби замин ҳамчун даромад аз истифодаи амволаш соҳиб мешавад.<br />
| |||