Юнон: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
No edit summary
Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
Сатри 38:
== Таърих ==
===ФАРҲАНГИ ДАВРОНИ АТИКИИ ЮНОН ВА РИМ===
Дар таърихи башарият бори нахуст ду минтакаиминтақаи маданймаданӣ ба вучудвуҷуд омадааст, ки яке минтакаиминтақаи Шарқ ва дигаре минтакаиминтақаи Аврупо буданд. ФархангиФарҳанги Аврупо таърихи хеле куханкуҳан дошта бошад хамҳам, вале дар байни олимон акидахоеақидаҳое чойҷой доштааст, ки гуё маданияти Ав¬рупоАврупо, фархангфарҳанг ва санъати аврупойаврупоӣ нисбат ба мадани-ятмаданият ва санъати халқҳои МашрикзаминМашриқзамин дертар ба вучудвуҷуд омада бошад. Юнониёну Римиён ба ин гуфтаҳои боло розйрозӣ шуда наметавонанд, онхоонҳо фархангуфарҳангу тамаддуни худро куханкуҳан (атикйатикӣ) мехисобандмеҳисобанд.
Бозёфтҳои археологи ва дастовардҳои фархангиифарҳангии охири хазораиҳазораи IV ва аввали хазораи Ш-иҳазораи пеш аз ми-лодиимилодии Юнону Рим дар ҳақиқат нишон медихадмедиҳад, ки аз хазорсолаиҳазорсолаи IV- и то милод cap карда, санъати бадеии Шарқу Ғарб баробар инкишоф ёфтаанд ва дар холатиҳолати таъсири мутакобилаимутақобилаи хамдигарҳамдигар хусусияти ягонаи эчо-дйэҷодӣ ба вучудвуҷуд омадааст, ки он баъдтар дар санъати ба¬деиибадеии мардуми чазираиҷазираи [[Крит]] бо номи санъати Минойи ташаккул ёфтааст.
Дар китъаиқитъаи Аврупо чазираиҷазираи Крит аз кадимтаринқадимтарин марказҳои тамаддуни инсонйинсонӣ ба хисоб меравад. Фар¬хангуФарҳангу тамаддуни мардуми Юнони кадимқадим аз тарафи олимону бостоншиносон омухтаомӯхта шуда, онро ба се дав-раидавраи тулонйтулонӣ чудоҷудо намудаанд:
* Маданияти давраи Критию МикенйМикенӣ (XVI-XII) то м.
* Маданияти давраи [[Ҳомер]]йӣ (XI-IX) то м.
 
===Маданияти давраи баъди Ҳомерӣ ва эллинӣ ===
Маданияти давраи баъди Гомерӣ ва эллинӣ - асрҳои VIII-V ва IV-I то мелод.
Комёбиҳои фархангӣфарҳангӣ ва тамаддунии харҳар яке аз ин давраходавраҳо бо хусусиятҳои худ аз хамдигарҳамдигар фаркфарқ мекунанд. КадимтаринҚадимтарин ёдгориҳои хаттии ин мардум бори нахуст аз ҷазираи Крит ш. Кносс ёфт шудааст. Дар он оид ба касриқасри шохишоҳи афсонавии ҷазираи Крит - [[Минос]] маълумот меравад, ки он аз биноҳои боҳашамати 2-3 ошёна ибо-ратиборат буда, масоҳаташ ба 16 000 м. кв² баробар буд. Дар [[қасри Минос]] зиёда аз 300 хона чойҷой доштааст. Дар деворҳои касриқасри шох,оншоҳон махсулимаҳсули санъати санъаткорон, рассомон, меъморон, наккошоннаққошон, кулолгарон, заргарйзаргарӣ ва гайрахоғайраҳо бокибоқи мондааст. Бесабаб мардуми юнониёну римиёнро асосгузорони театр ва амфитеатр нагуфтаанд, чунки онхоонҳо аввалин шаклх,оишаклҳои меъмории театру амфитеат ва стадионхоростадионҳоро ба вучудвуҷуд овардаанд.
Театри Дионис дар Афина ([[Аттика]]и қадим) 70 ҳазор ҷой дошта, театри шаҳри Эфес бошад 60 хазорҳазор одам мебурд. Драматургия инкишоф ёфт. Асосгузорони он [[Софокл]], [[Эсхил]], [[Аристофан]] ва дигарон ба эҷоди асарҳои драмавйдрамавӣ пардохтанд. Яке аз аскияю масалгуи Юнони кадимқадим [[Эзоп]] буд, ки у дар махсулимаҳсули эҷодиёташ масалҳои пурмазмунро ба мисли Эзоп гарчанде, ки тамоми умри худ гуломғулом зистааст, вале у озод мурдааст» сабт намудааст, ки ин ибораҳо мазмуни чандин асарҳоро дорад. Аксари олимону файласуфони Юнон зодаи шахришаҳри Милет буданд., ки он маркази илму ҳунар ба хисоб мерафт. ФархангйФарҳанги мардуми он дар зери таъсири маданияти кадимаи Эрону Мисру Бобул инкишоф меёфт.
 
===Худоёни Юнон ===
Мардуми Юнон аз ҷиҳати эътикодҳоиэътиқодҳои динйдинӣ ба бисёрхудогйбисёрхудогӣ руйрӯй меоварданд, ки Худои аввалинашон Худозан буда баъдтар образи Худо Барзаговро офариданд. Пас аз инхоинҳо худоҳои онхоонҳо бо номҳои [[Зевс]], [[Промитей]], [[Посейдон]], [[Гелиос.]], [[Дионис]], [[Аполон.]], [[Афина]], [[Димитрий]] ва гайраҳоғайраҳо парастиш карда мешуданд ба хотири худоҳояшон курбонихоқурбониҳо низ мекарданд. МучассамаҳоиМуҷассамаҳои худохояшонрохудоҳояшонро сохта, дар ибодатгоххоибодатгоҳҳо нигохнигоҳ медоштанд. МучассамаиМуҷассамаи Зевс 58 м баландйбаландӣ дошта, дар муддати 9 сол сохта шуда, дар назди куҳи Олимп гузошта шудааст. Ин мучассамамуҷассама бо бузургию хашамати худ яке аз муъчизаимуъҷизаи ҷаҳон эътироф шудааст.
Мардуми ҷамъияти Эгей низ ба хазинаи адабиёти ҷаҳонйҷаҳонӣ аз худ мероси гаронбахоегаронбаҳое бокибоқи гузоштаанд. Онҳо хануз дар хазораи II- то милод хати худро ихтироъ намуда буданд, ки он аз забони мардуми давраи тогомерии Юнон шаходат медихад. Санъати накшу нигорҳои девории он замон дар санъати атикй ва минбаъд дар санъати монуметалии асрҳои миёнаи Византия, Руси кадим. Булгория, Фаронса ва нихоят дар санъати давраи Эҳё васеъ пахн мегардад.
Аксари он анъанаҳои бинокорй ва шаклҳои меъ¬мории давраи кадим баъдтар дар давраи классики васеъ инкишоф кен меъморию макбараҳои Пелопонес ва Афинаю Спарта ба хисоб меравад.
Бесабаб нест, ки [[Ҳомер]] дар асараш «Илиада» Микенияро «кони тилло» номида, шохи Микена Агаменионро дар байни шохон аз дама пурзуртарин муаррифй намудааст. Агар мо ба тамаддуни давраи гоммерии Юнон назар кунем дар ин давра маданияти Юнон хеле сует шуда буд. Чй хеле ки аз тасвири достонҳои «Ил-лиада» ва «Одиссея»- и Ҳоммер мушохида карда меша-вад, кахрамонони достони [[Ҳоммер]] шоҳон ва ашрофон бо либосҳои оддй тасвир карда шудаанд. Мувофики маълумоту дастовардҳои фарҳангй пас аз давраҳои ҳоммерй дар аерҳои VIII-VI то милод маданияти мардуми Юнон хеле ташаккул ёфта, хатто аз мамлакатҳои Шарқи кадим пеш мегузарад.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Юнон"