Иёлоти Муттаҳидаи Амрико: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) х таҳрир |
||
Сатри 1:
{{Кишвар
|common_name=
|
|Номи тоҷикӣ = Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
|Номи аслӣ = United States of America
|
|Шиор = Ба Худо боварӣ дорем
|Номи суруди миллӣ = Суруди миллии Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Сатри 13:
|Соҳибистиқлол аз = 4 июли 1776
|Пойтахт = [[Вашингтон]]
|Шаҳри калонтарин = [[Ню
|Вазифаи сарварон = [[Президент]]
|Сарварон = [[Барак Обама]]
Сатри 34:
}}
[[Акс:Average precipitation in the lower 48 states of the USA.png|right|420px|]]
[[Акс:Flag_of_the_United_States.svg|thumb|Парчами ИМА]]
'''Иёлоти Муттаҳидаи Амрико''' (ИМА) — кишварест дар [[Амрико]]и Шимолӣ. Ин мамлакатро аксари вақт инчунин [[Амрико]] низ меноманд. Сокинони ин кишвар амрикоиҳо мебошанд. Қисми асосии ҳудуди [[ИМА]] дар қитъаи [[Амрикои Шимолӣ]] ҷойгир аст. Кишвар дар [[Шарқ]] бо укёнуси [[Атлантик]], дар [[Ғарб]] бо [[уқёнуси Ором]], дар ҷануб бо [[Мексика]] ва дар [[Шимол]] бо [[Канада]] ҳамсарҳад мебошад.▼
[[Акс:US-GreatSeal-Obverse.svg|thumb|Мухри калони ИМА]]
Пойтахти [[ИМА]] [[Вашингтон]] ҳавзаи [[Колумбия]] мебошад. Шаҳрҳои калонтаринаш: [[Ню Йорк]], [[Лос Анҷелес]], [[Техас]], [[Чикаго]] ва ғайраҳо.▼
▲'''Иёлоти Муттаҳидаи Амрико''' (ИМА) — кишварест дар [[Амрико]]и Шимолӣ. Ин мамлакатро аксари вақт инчунин [[Амрико]] низ меноманд. Сокинони ин кишвар амрикоиҳо мебошанд. Қисми асосии ҳудуди [[ИМА]] дар қитъаи [[Амрикои Шимолӣ]] ҷойгир аст. Кишвар дар [[Шарқ]] бо
▲Пойтахти [[ИМА]] [[Вашингтон]] дар ҳавзаи [[Колумбия]] мебошад. Шаҳрҳои калонтаринаш: [[Ню Йорк]], [[Лос Анҷелес]], [[Техас]], [[Чикаго]] ва
== Чуғрофия ==
=== Мавқеи ҷойгиршавӣ ===
Масоҳати асосии ИМА (бо ном ''иёлотҳои континенталӣ'') дар қитъаи Шимолии Амрико ҷойгир шудааст аз соҳили [[уқёнуси Атлантик]] ба тарафи шарқ ва то ба [[уқёнуси Ором]] дар ғарб тӯл кашидааст. Дар ҷануб бо давлати [[Мексика]] ҳамсарҳад буда, дар шимол бошад бо [[Канада]]. Ба ғайр аз ин ба ИМА боз ду
=== Масохати тобеъшуда ===
Дар зери тобеъи ИМА якчанд
== Таърих ==
=== Рузҳои таърихӣ ===
* [[1620]] — аввалин коллонияи англисҳо дар Амрикои Шимолӣ [[Плимут]]
* [[1626]] — [[Голландия]] Амстердами Навро
* [[1776]], [[4 июл]] — [[Декларатсияи соҳибистиқлоли ИМА]] аз Британияи Кабир қабул гардид.
* [[1812]]—[[1815]] — ҷанги солҳои 1812.
** [[1814]], [[24 август]] — сухтори шаҳри [[Вашингтон]] аз тарафи қушунҳои бритонӣ.
** 1814, [[24 декабр]] — ба имзо расидани [[шартномаи Гент]].
** [[1815]], [[8 январ]] — шикаст хурдани қушунҳои бритонӣ дар
** 1815, [[17 феврал]] — шартномаи Гент, эълони расмии тамом шудани ҷанг.
* [[1819]], [[21 феврал]] —
* [[1830]] —
* [[1846]]—[[1848]] — ҷанги
* [[1861]]—[[1865]] — [[ҷанги Граждании ИМА]]; нест кардани
* [[1867]] — харидории нимҷазираи [[Аляска]] аз имперотурии [[
* [[1917]] —
* [[1941]]-[[1945]] иштироки ИМА дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон аз ҷониби иттиҳоди давлатҳои зиддифашистӣ.
** [[1941]], [[7 декабр]] — ҳамлаи
** [[1945]], [[6 август]] ва [[8 август]] — ИМА ба шаҳрҳои [[Ҳирошима]] ва [[Нагасаки]] ([[Ҷопон]]) [[бомбаи атомӣ]] мепартояд: дар натиҷа тақрибан 150 ҳаз. наф. одам ҳалок мешаванд.
** [[1945]], [[
* [[1960]], ноябр ғалаба дар интихоботи президенти аз тарафи [[Ҷон
▲* [[1960]], август-октябр — миллигардонидани корхонаҳои шахсии амрикоиӣ дар [[Куба]].
▲* [[1960]], ноябр ғалаба дар интихоботи президенти аз тарафи [[Ҷон Фичералд Кеннеди]] ([[ҳизби демократии ИМА]]).
▲* [[1961]], [[20 январ]] — ба вазифа президент таъин шудани Ҷон Кеннеди.
* [[1961]], [[5 май]] — [[Шепард, Алан]] дар киштии «Меркурий» ба кайҳон парвоз намуд.
* [[1962]], [[3 феврал]] — Ҷон Кеннеди хариду фурушро бо давлати Куба манъ кард.
* [[1962]], руй додани [[бӯҳрони Кариб]].
** [[8 сентябр]]и [[1962]] — яроқҳои советӣ СС-4 ва СС-5, ки ба ИМА хатаровар буд ба Куба бо воситаи киштиҳои советӣ ворид шуданд.
** [[
** [[28 октябр]]и [[1962]] — баъди гуфтушунидҳои дуру дароз сарвари
* [[1963]], май — баромадҳои оммавии аҳолии
▲** [[28 октябр]] — баъди гуфтушунидҳои дуру дароз сарвари Иттифоки Шуравӣ, Н.С. Хрушёв оид ба баровардани яроқҳои советӣ аз Куба эълон намуд.
* [[1963]], [[22 ноябр]] — аз ҷониби террорист кушта шудани президенти ИМА Ҷон Кеннеди .
▲* [[1963]], май — баромадҳои оммавии аҳолии пустсиёҳи Бирмингем (штати [[Алабама]]) бар зидди ҳуқуқвайронкуниҳо ва миллатчигӣ.
* [[
* [[1969]], [[21 июл]] — Кайҳонавард [[Армстронг, Нил Олден]] бори аввал ба рӯи [[Моҳ]] баромад.
* [[1991]] — иштироки ИМА дар [[ҷанг дар халиҷи Форс]].
* [[1992]], [[30 апрел]]— [[2 май]] — исёни сиёҳпустон дар [[Лос-Анджелес]].
* [[1999]] — «интервенсияи гуманитарӣ» бар зидди [[Югославия]].
* [[2001]] — [[ҳамлаи террористии 11 сентябри соли 2001]] ба ИМА
* [[2003]] — иштироки ИМА дар [[ҷанги Ироқ]].
* [[2005]], сентябр — дар натиҷаи [[урагани Катрина]] дамбаҳо пурра вайрон шуданд, бетартибиҳои оммавӣ сар заданд ва шаҳри [[Орлеани навро]] об зер кард.
== Сохти маъмури сиёси ==
=== Тақсимоти маъмурӣ ===
Давлати ИМА аз 50 [[иёлатҳои ИМА|иёлат]] иборат буда, ҳамаи онҳо баробарҳуқуқ мебошанд, ва ҳамчунин [[Вашингтон
Ҳар як
<center>
{| border=3
Сатри 790:
=== Сиёсати хориҷӣ ===
ИМА —
== Иқтисодиёт ==
Сатри 843:
{{Воҳидҳои маъмурии ИМА}}
{{Амрикои Шимолӣ}}
{{NATO}}
|