|
== Зиндагинома ==
МухаммаднакибМухаммаднақиб - шоир ва яке аз суханварони гавхарчини адабиёти тоҷик буда, 26-уми марти соли 1865 дар яке аз оилаҳои давлатманди дехаи Зосуни Фалгар ( хозира нохияи Айни) чашм ба олами хасти кушодааст.
Айёми кудакиву наврасии Накибхон дар зодгохаш гузаштааст. Накибхон бо нияти дарёфти камолоти бештари илмиву адаби бо кумаки падари маърифатпарвараш чодаиҷодаи Самарканду Бухороро пеш гирифта, дар яке аз хучраҳои мадрасаи Тиллокории Регистони Самарканд маскан мегирад ва ба тахсили улум шугл меварзад. Дар рафти тахсил Накибхон бо як гурӯҳ устодони донишманд ошнои пайдо карда, ба халкаи зиёиёни онрӯзаи Самарканд ворид мешавад ва бо дасту дили гарм шеъру шоириро пеша мекунад.
Баъди хатми мадраса Накибхон муддате дар Бухоро кор карда, аз уламову удабои маъруфи онрӯзаи Бухоро маълумоти лозима гирифта, сипас ба зодгохаш бармегардад.
Накибхон ба Истам ном духтаре аз дехаи Куруд хонадор мешавад ва дар натичаи нух соли хамзисти, сохиби писаре мешаванд. Аммо бадбахтона, душманони Туграл ин писарчаро нобуд сохта, модарашро безуриёт мегардонанд. Дар хусуси таваллуду вафоти писараш худи Туграл чунин гуфтааст:
:Монд хасрат ба дилу кард аз ин дор сафар.
Бино ба маълумоти сарчашмахо ТугралТуграли Аҳрорӣ нозукиҳои забони хазорсолаи модарии худ – форсии тоҷикиро ба дарачаи воло медониставу эхсос мекардааст ва дар сарфу нахви лугати араби низ устоди комил будааст, ки андешаву маколу оёти арабии иктибоси ва эчоди калами худаш гувохи онанд. ТугралТуграли Аҳрорӣ дар шатранчбози махорати тамоме дошта, сохиби хатти зебову хонои настаълик хам будааст. Зиёда аз ин, у касби дехкониву хунари бинокори, урфу одати халку забони зинда, маишати мардуму рӯзгори шахру дехотро ба хуби медонистааст. Ва ин хама заковати илмиву фазолати инсони ва махорати адабии Тугралро хамзамононаш чиддан эътироф кардаанд, ки суханони зерини шоири хамдаври у Чавдат далели чунин даъвост:
:Яктои асри мо буд он шоири ягона,
:Коил шуда ба илмаш хар олиму мударрис.
ТугралТуграли Аҳрорӣ марди хоксору факирпарваре буда, хирси молу пул дар у мушохида намешудааст:
:Чунон сомони доман кардаам кунчи каноатро,
:Ки андар дил намебошад таманнои зару симам.
Рафокату хамсухбати дар мадрасаҳои Самарканду Бухоро бо муллобачаҳои нодору камбагал ва омаду рафти беохири мардуми факиру бечора ба хонаи ТугралТуграли Аҳрорӣ дар Зосун гувохи зиндаи хайрхохиву бечорапарвариву авомдустии шоир мебошанд. ҳамчунин, дар миёни мардуми камбагали Фалгару Панчакент, Истаравшану Мастчох ва Самарканду Бухоро ёру дустони зиёде дошта, хаммахфили як идда хунармандону зиёиён ва хамсухбати як даста суханварону хофизони пешкадами давр будааст. Аз чумла, шоир дар маснавии «Дар хусуси табъи девон»-аш Ахмади Васли, Масеҳои Тамхид, Ахмади Равнак, Исхокбеки Ваххоч, Курби, Хасрати, Гулхани, Лутфи, Мухаммадкулии Тарчумон, Ашрафи Туччор ва дигаронро ном мебарад, ки нисбаташ хусни таваччуху эхтиром доштаанд ва дар чопи девонаш мадад кардаанд.
ТугралТуграли Аҳрорӣ дар байни солҳои 1918-1919 хамрохи аскарони сурхи шурави дар чандин задухурдҳои хунини алайҳи босмачиёну аксулинкилобони болооби Зарафшон бевосита иштирок намуда, борҳо штаби дастаҳои ихтиёриву аскаронро дар хавлии худ чой медихад ва хамрохашон дехаҳои Томин, Фатмев, Гузари Бод, Рарз ва Похутро аз чанги душманони синфи озод мекунад. У дар рафти яке аз чунин мухорибахо барои озодии дехаи Вешаб аз тарафи душманону бадхохонаш ба тухмати нохаки аксуламал гирифтор ва 28-уми июни соли 1919 дар поёни дехаи Зоосун дар назди дарёи Зарафшон аз тарафи аскарони Совети ба катл расонида мешавад.
Айни замон мактаби миёнаи №8 нохияи Айни, ки дар дехаи Зоосун вучуд дорад ба номи Накибхон Туграл гузошта шудааст. Бо ташаббус ва рохбарии яке аз фарзандони ба ору номуси миллат, Халим Ёров оромгох, осорхона ва нимпайкараи Накибхон Туграл дар дехаи Зоосун сохта шудааст.
| 