Юнон: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
No edit summary
Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
AryanBot (баҳс | ҳисса)
х бот кор карда истодааст, replaced: хазор → ҳазор (3)
Сатри 53:
===Худоёни Юнон ===
Мардуми Юнон аз ҷиҳати эътиқодҳои динӣ ба бисёрхудогӣ рӯй меоварданд, ки Худои аввалинашон Худозан буда баъдтар образи Худо Барзаговро офариданд. Пас аз инҳо худоҳои онҳо бо номҳои [[Зевс]], [[Промитей]], [[Посейдон]], [[Гелиос]], [[Дионис]], [[Аполон]], [[Афина]], [[Димитрий]] ва ғайраҳо парастиш карда мешуданд ба хотири худоҳояшон қурбониҳо низ мекарданд. Муҷассамаҳои худоҳояшонро сохта, дар ибодатгоҳҳо нигоҳ медоштанд. Муҷассамаи Зевс 58 м баландӣ дошта, дар муддати 9 сол сохта шуда, дар назди куҳи Олимп гузошта шудааст. Ин муҷассама бо бузургию хашамати худ яке аз муъҷизаи ҷаҳон эътироф шудааст.
Мардуми ҷамъияти Эгей низ ба хазинаи адабиёти ҷаҳонӣ аз худ мероси гаронбаҳое боқи гузоштаанд. Онҳо хануз дар хазораиҳазораи II- то милод хати худро ихтироъ намуда буданд, ки он аз забони мардуми давраи тогомерии Юнон шаходат медихад. Санъати накшу нигорҳои девории он замон дар санъати атикй ва минбаъд дар санъати монуметалии асрҳои миёнаи Византия, Руси кадим. Булгория, Фаронса ва нихоят дар санъати давраи Эҳё васеъ пахн мегардад.
Аксари он анъанаҳои бинокорй ва шаклҳои меъ¬мории давраи кадим баъдтар дар давраи классики васеъ инкишоф кен меъморию макбараҳои Пелопонес ва Афинаю Спарта ба хисоб меравад.
Бесабаб нест, ки [[Ҳомер]] дар асараш «Илиада» Микенияро «кони тилло» номида, шохи Микена Агаменионро дар байни шохон аз дама пурзуртарин муаррифй намудааст. Агар мо ба тамаддуни давраи гоммерии Юнон назар кунем дар ин давра маданияти Юнон хеле сует шуда буд. Чй хеле ки аз тасвири достонҳои «Ил-лиада» ва «Одиссея»- и Ҳоммер мушохида карда меша-вад, кахрамонони достони [[Ҳоммер]] шоҳон ва ашрофон бо либосҳои оддй тасвир карда шудаанд. Мувофики маълумоту дастовардҳои фарҳангй пас аз давраҳои ҳоммерй дар аерҳои VIII-VI то милод маданияти мардуми Юнон хеле ташаккул ёфта, хатто аз мамлакатҳои Шарқи кадим пеш мегузарад.
Сатри 69:
===Дастовардҳои фарҳангии юнониён===
Агар сухан аз боби пешрафти илму фарханги Юнон равад, аксари олимону файласуфон ва санъаткорони Юнон ба мамлакатхри Шарқи бостонй сафар намуда, малакаю тачриба ва ҷаҳонбинии хешро сайкдл дода, дар сохаи илми тиб, риёзиёт, геометрия(хандаса), хуқуқ. ахлок, фалсафа, мусикй, нучум, меъморй, таърих, чугрофия, табиатшиносй ва забону адабиёт асарҳои бузурги худро эҷод намуда ба чахрниён додаанд.
Хатто х,ар яке аз он бузургони илму санъат мак-табҳои худро таъсис дода буданд, ки волотарини он мактабхр Академияи Афлотун буд, ки дар замони худ шухрати чахрнй пайдо кардааст. То ба имруз номи неки он олимону санъаткорон човидона боки монда, хазорхрҳазорхр олимону санъаткорони даврахри гузаштаю имруза ба онхо пайравй мекунанд. Махсули эҷодиётҳои онхр то имруз ахдмияти худро гум накарда, балки тахлил ва омузиши он асархр дар мадди назари олимони дигар карор даранд.
Олимону файласуфон ва санъаткорони Юнон - [[Фалес]], [[Гераклит]], [[Пифагор]], [[Парменид]], [[Зенон]], Асклепий, Гигия, Панацея, [[Гипократ]], [[Демокрит]], Анаксагор, [[Суқрот]], [[Евклид]], [[Афлотун]], [[Арасту]], [[Геродот]], Гомер, Фидий. Поликлет, Аполодор, Ксенофонд, Ариан, Лукиан. Сцпион, Цицерон. Вергилий ва дигарон намунаи ибрат буданд.
Дастовардҳои фарҳангии юнониён: «Иллиада», «Одиссея», «Табиат», «Давлат», «Метафизика», « Сиёсат», «Сафедкунй», «Критон ва Федон», «Ибтидо», «Поэтика», «Риторика», «Теогения», «Аякс», «Шох Эдип», «Фива», «Орестея» драмаҳои Эсхилу Софокл ва гайраҳо буданд.
Шаҳрҳои марказй мадании давраи эллинии Юнон: Афина. Искандария, Антиохия, Пергом. Пелла, Бохтар, Сугд (Мароканд), Фаргона ва гайрахо буданд. Проблемаи моҳияти хеллинизм дар мухити олимони давраи муосир низ халли ягонаи худро наёфта буд.
Мухимтарин марказй илмию фархангии давраи эллинй шахри Искандарияи Миср буд. Дар ин чо каср-ҳои бузурги илму санъатро бино карда буданд, ки дар назди онхо китобхонаи умумии Искандария бино кар-да шуда, дар он 700- хазорҳазор папирусҳои лулапеч нигох дошта шудааст.
Дар ин китобхона адабиёти зарурй оид ба хамаи сохаҳои илм бо хама забонхо - юнонй, миерй, яхудй. форси ва гайрахо гирд оварда шуда буд. Рохбарии ки¬тобхона ва осорхонаи Искандария ба зиммаи ходимо-ни маъруфи маданияти он замон- Зенодот, Каллимах, Аристрахи Самофракиягй, Аполлони Родоссй ва ди-гарон гузошта шуда буд. Сахми математики машхур Евклид (асараш «Ибтидо») ва Аристрахи муначим ва физик нихоят бузург буд. Аристарх аввалин шуда давр задани заминро дар гирди офтоб кашф кард. Дар натича^ :ш гуна кашфиётхо осорхонаи Искандария ба марказй мадании ҷаҳон табдил ёфта буд. Дар инкишо-фи илми нучум бошад сахми Гиппарх ва шогирдонаш Эратосфену Кирена нихоят бузург буд.
Онхо гирифтани мох, масофаи байни мох ва за-мин, дарозию васеъгй, чанд маротиба аз хачми замин зиёд будани хач,ми офтобро кашф ва аник карда бу¬данд. Марказй дигари илму санъати давраи хеллинй Пергам (Макдуния) ба хисоб мерафт. Шохони он намояндагони илму санъатро дар марказй давлати худ гирд оварда буданд. Файласуфони ин давра Эпикур ва Зенон буданд, ки дар бораи атомҳои беохир дар фазо ва вазни атомро пешгуи карда буданд.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Юнон"