Борбад: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) х илова, сарчашма |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) таҳрир |
||
Сатри 1:
{{Зиндагинома
|Номи тоҷикӣ=Борбад
|Номи аслӣ=
|Акс= noimage.gif
|Зодрӯз= [[585]]/[[589]]
|Зодгоҳ= [[Марв (шаҳр)|Марв]]
|Даргузашт= [[628]]/[[638]] [[Тайсафун]]
|Вазифа= [[сароянда]], [[навозанда]], мусиқидони форс-тоҷик
}}
'''Борбад''' ({{lang-fa| باربد}}) (тақр. 585 – 589, Нисо (Нусай), [[Марв (шаҳр)|Марв]] – 628 – 638, Тайсафун)
Маънои калимаи «Борбад» дар забони паҳлавӣ (форсӣ-тоҷикии миёна) — {{иқтибос|муаллиф= |
ба мартабаи бузург ё ба бори бузург расидан}}
==Зиндагинома==
Фаъолияти омӯзишӣ ва ҳунарандӯзиаш асосан дар [[Марв (шаҳр)|Марв]] (Марвиҷаҳон), ки аз бузургтарин марказҳои фарҳангии замони [[Сосониён]] буд, ҷараён гирифтааст. Мувофиқи ахбори манобеи хаттии арабизабон, форсии тоҷикӣ, арманӣ (Ал-Ҷоҳиз, 775 – 818; Ибни Хурдбеҳ, ваф. 912; Масъудӣ, ваф. 957; Ибни Муқаффаъ, 721 – 757; Абдулфараҷи Исфаҳонӣ, 897 – 967 ва дигарон) хонаводаи Борбад
==Эҷодиёт==
Фаъолияти эҷодии Борбад дар дарбор дар ҳамкорӣ бо мусиқидонон, ҳунарвароне чун Накисо, Саркаб, Бомшод, Ромтин, Озодвори
Оид ба зиндагӣ ва эҷодиёти Борбад дар манобеи хаттии тоисломӣ, давраи исломии асрҳои миёна тавсифоти зиёд зикр ёфта, аз шӯҳрат ва маҳорати эҷодию иҷроиаш бисёр сухан меравад. Ӯро муаллифи 30 лаҳн, 365 оҳангу тарона, 7 дастони «Хусравонӣ», бунёдгузори сабки «Марвисраишних» (марвихонӣ), муассису танзимгари «тақвими мусиқӣ» дар тамаддуни мусиқии мардуми Шарқи Миёнаю Наздик, тадвингари аввалин мактаб, равияи устодонаи иҷроӣ ва ғ. донистаанд. Ихтирооти мусиқии
Борбад ба сифати устоди фарҳангистони (ramishsray) ҳунари Сосониён дар табақабандии даста, гурӯҳҳои ҳунарӣ, коргузории гурӯҳҳо (мусиқии дарборӣ, мусиқии ҳарбӣ, мусиқии маросимӣ, мусиқии размӣ, мусиқии базмӣ ва ғ.) хидмати шоиста намуда, барои ҳар гурӯҳи ҳунарӣ таснифоти мусиқӣ сохтааст. Ҳар дастаи тартибдодаи Борбад худ роҳбаре дошт, ки онро «хуррамбош» (xwarambach) ва ё «хуниёкиҳ» (huniyakih), «хуниёакар» (huniyakar – роҳбари мусиқӣ) мегуфтанд. «Сарпарастии ҳамаи дастаҳои созию овозиро Борбад ба ӯҳда дошт ва ин рутбаро “гасангуфт” (qasanqoft), гасанрийшниҳ» (qasansrayishnih, яъне сарвару раҳнамои сурудгӯён, навозандагон) меномиданд. Борбад дар вусъати ҳунарии дастаҳои касбии иҷроии беруназдарбории замони Сосониён бо номи «гасаник» – qasanik (сурудгӯён), «гасангуфт» (qasanqoft), «гавасан» (qavasan), гавасансроишан (qavasansrayishan – мутрибон, устодони сароянда, мусанниф), «равиустадан» (raviystadan – гӯяндагони достонҳои таърихию ҳамосӣ), «нивакустадан» (nivaqystfdan – сознавозон, оҳангсозон, сароянда – навозанда) ва дигар табақаю гурӯҳҳои мусиқӣ низ саҳми хоси эҷодию иҷроӣ доштааст. Низоми мусиқии мураттабнамудаи Баробари дар санъати мусиқии устодона (мақомҳо) таъсир доштани осори Борбад, инчунин яке аз сабк, шакли иҷроию эҷодии хеле қадимии мусиқӣ, ки дар анъаноти эҷодиёти бадеии тоҷикон нақши муассир дорад ва он бо номи «марвӣ» ([[мавригӣ]]), «Марвича», «Марвихонӣ» маъруф аст, бо шахсияти ин устоди мусиқӣ иртибот дорад. Ин сабки эҷодию иҷроӣ то имрӯз дар анъаноти мусиқии тоҷикон барҷост. ==Некдошти Борбад==
Шахсият ва осори Борбад чун хориқаи бузурги ҳунарӣ мавриди баррасии аҳли таҳқиқ, ҳунару адаби ҳар давру замон будааст. [[Соли 1985]] дар ш. [[Душанбе]] 1400-солагии зодрӯзи Борбад ҷашн гирифта шуд. Ба хотири абадигардонии шахсияти Борбад дар ҷумҳурӣ коху хиёбонҳо ба номи Борбад номгузорӣ ва доир ба дастовардҳои мусиқӣ Ҷоизаи ба номи Борбад таъсис дода шудааст.
|