Лоиқ Шералӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х таҳрир, илова
Сатри 8:
|Пеша=[[шоир]]
}}
[[Акс:Рӯнамои китоб.jpg|200px|thumb|Рӯнамои китоби Усмонҷон Ғаффоров. Лоиқ Шералӣ.]]
 
'''Лоиқ Шералӣ''' ({{lang-fa|لایق شیرعلی}}) - шоири мардумии Тоҷикистон. ([[20 май]]и соли [[1941]] дар деҳаи [[Мазори Шариф(деҳа)|Мазори Шариф]]и [[ноҳияи Панҷакент]]и вилояти [[Суғд]] - [[30 июн]]и соли [[2000]] ш. [[Душанбе]])
 
Сатри 19:
 
30 июни соли 2000 соати 12 бар асари бемории сактаи мағзӣ чашм аз ҷаҳон пӯшид. Ташйиъи ҷанозаи он гаронмоя 1 июл бо ҳузури ҳазорон мухлисаш баргузор ва пайкараш дар [[Оромгоҳи Лучоб]]и шаҳри [[Душанбе]] дар паҳлӯи бузургони адаб ва ҳунари Тоҷикистон ба хок супурда шуд. Байти зеринро худи устод ҳанӯз соли [[1998]] барои санги мазораш васият карда буд:
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
 
::<big>'''Дар рӯи замин намонд маъман,
::;Эй гӯр, дуруд бодат аз ман.'''</big>}}
 
== Ҷойгоҳ дар адабиёт ==
Сатри 27:
Бузургии Лоиқ Шералӣ дар он аст, ки ашъори сурудааш ҳамагӣ ҳамнавои дили мардуми оддӣ, таъсирбахш ва хеле зиёд ширину равонанд. Меҳри Лоиқ ва муҳаббат ба шеъри баландпояи ӯ кай ҳост, ки марзи [[Тоҷикистон]] ва дигар кишварҳои форсигӯйро убур намуда, берунтару фарохтар доман афкандааст.
{{иқтибос|муаллиф=|
::;Пок дорем номи некаш дар ҳаёт,
::;Рӯҳи покаш кош норо ҳатнороҳат мабод.
::;Пок омад, пок рафту пок зист,
::;Сабзаи сабзи мазораш рамзи чист?...}}
 
[[Акс:Tajikistan (3312443645).jpg|150px|thumb|Модари тоҷик]]
::Пок дорем номи некаш дар ҳаёт,
::Рӯҳи покаш кош норо ҳат мабод.
::Пок омад, пок рафту пок зист,
::Сабзаи сабзи мазораш рамзи чист?...
[[Акс:Tajikistan (3312443645).jpg|150px|thumb|Модари тоҷик]]
[[Акс:Tajikistan (487643203).jpg|150px|thumb|Модари тоҷик]]
[[Акс:Женщины из Панджакента.Таджикистан.JPG|150px|thumb|Модарони тоҷик]]
Донандагони осори Лоиқ Шеръалӣ иҷмолан ӯро шоъири зан, замин ва зиндагӣ меноманд. Дар шеъри шӯравии Тоҷикистон беҳтарин тавсифи модару дилдор, сарзамину меҳан ва расотарин тасвиру таъбирҳо аз талхию ширинии рӯзгор дар девони Лоиқ нуҳуфтааст. Лоиқ мекӯшид на танҳо мазмуни офаридаҳояш мардумӣ бошад, балки тасвирҳое ҳам ки медод, аз дили одобу русуми мардумаш бархоста буд:
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
 
:;Ба ман ҳам орд пошидӣ, ба ман ҳам ними нон додӣ
:;Ва ними дигарашро доштӣ бо худ,
:;Ки чун баргардам аз хидмат, бихоҳам хурд.}}
Расми модарони тоҷик аст, ки ба ҳангоми гусели фарзандашон ба хидмати сарбозӣ ба нишони бахти сапед бар шонаҳояш орд мепошанд ва нонеро, ки гоз зада, ҳифз мекунанд, бо ин ният, ки пас аз бозгашт мобақии нонро ҳам бихурад.
Ишқи Лоиқ Шералӣ ба модараш мояи даҳҳо шеъри нағзи ӯ буда, ки баъдан дар маҷмӯъаи “Модарнома” гирди ҳам омад ва беандоза маҳбуб шуд. Овозхонони тоҷик бисёре аз ин ашъорро табдил ба суруду тарона кардаанд:
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
:;Сиришти ман, ниҳоди ман ту будӣ,
:;Сафои бомдоди ман ту будӣ.
:;Аё модар, ба он сон бесаводӣ,
:;Нахустин устоди ман ту будӣ.}}
 
:Сиришти ман, ниҳоди ман ту будӣ,
:Сафои бомдоди ман ту будӣ.
:Аё модар, ба он сон бесаводӣ,
:Нахустин устоди ман ту будӣ.
 
Ё:
Line 91 ⟶ 93:
:
Ашъори Лоиқ Шералӣ ойинаи тамомнамои мардуми давронаш буд ва дар солҳои поёнии умраш, ки бо туғёну ошӯбҳои пасошӯравӣ мусодиф шуд, саропо иҷтимоъию сиёсӣ шуда буд; мамлув аз ҳушдорҳову надоматҳо ва сарзанишҳову раҳнамунҳо ва ҳасрату андӯҳи орзуҳои бохта. Унвони вопасин маҷмӯъаи ашъори ӯ (“Фарёди бефарёдрас”) ҳокӣ аз бори андӯҳу навмедист, ки бар шонаҳои устод уфтода буд:
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
:;Мулк сангистону мо бесангарем,
:;Сар ба сар сардору мо бесарварем…}}
 
 
Ё
Line 133 ⟶ 137:
 
Лоиқ Шеръалӣ бо гиряҳояш рафт. Чеҳраи шодаш пажмурда шуда буд. Лоиқи маҳфилоро дигар камтар дар маҳофил дида мешуд. Гӯӣ интизори фарҷомашро дошт, ки дар остонаи қарни бисту якум суруд:
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
:;Маро, тоҷикро, тоҷикон, шукри Худо,
:;накуштаанд ҳанўз…
:;Ман зиндаам ҳанўз,
:;Вале
:;куштаанд ва куштатарам аз эшон,
:;чӣ ихлоси маро
:имони моро
:;имони моро
;Эътиқоди моро куштаанд.
:;Ва ман як мушт устухони хушк мондаам,
:;Рагҳоям тиҳӣ аз хуни ифтихори миллат.}}
 
 
 
{{иқтибос|муаллиф=Лоиқ|
:;Ало эй асри бисту як, аҷаб нест,
:;Ки оғозат бувад анҷоми Лоиқ?}}
 
:Ало эй асри бисту як, аҷаб нест,
:Ки оғозат бувад анҷоми Лоиқ?
 
== Намунае аз ашъор ==
Line 193 ⟶ 202:
 
== Об агар сад пора гардад, боз бо ҳам ошност==
{{аввали иқтибос}}''«Агар мо ҳама медонистем, ки хоки аҷдоди мо — варорӯдиён ва эрониёни имрӯз аз як садсол аст, ба ҳарфи онҳое, ки Эрону Афғонистону Тоҷикистонро гоҳо мамолики ҳамҷавор мегӯянд, бовар намекардем ва мегуфтем, ки:
Эй кӯрони таърих, на! Моро ҳамҷавор гуфтан кам аст, мо ҳамтаборем, ҳамканорем, дар замин ҳамгоҳвораем, дар осмон ҳамситораем!
Мо ҳамон [[Авесто|Авасто]], ҳамон [[Зардушт]], ҳамон Эронвиҷ, ҳамон давлати Қуръон, ки Ҳофиз ҳар чи кард, аз он кард, ҳамон фарҳанги исломӣ, ҳамон «Маснавӣ»-и Мавлавӣ, ки Қуръони паҳлавист, ҳамон [[Хуросон]]и бузург ё [[Эрон]]и бузург, ки бузургиямонро «бузургони» дигар чашми дидан надоштанд ва моро «хурд» карданд.
Боре ба кӯрону карони таърих бояд бо садои баланд гуфт, ки «Об агар сад пора гардад, боз бо ҳам ошност»!»''{{охири иқтибос}}
'''(Лоиқ Шералӣ дар пешгуфтори китоби «Хуросон аст инҷо»-и [[Муҳаммадҷон Шакурӣ|Муҳаммадҷон Шакурии Бухороӣ]])'''<ref>[https://sayyedyunus.wordpress.com/2015/03/31/%D0%BE%D0%B1-%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80-%D1%81%D0%B0%D0%B4-%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0-%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%B4-%D0%B1%D0%BE%D0%B7-%D0%B1%D0%BE-%D2%B3%D0%B0%D0%BC-%D0%BE%D1%88%D0%BD%D0%BE/ Сайидюнуси Истаравшанӣ]</ref>