Душанбе: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
AryanSogd (баҳс | ҳисса)
х таҳрир
Сатри 78:
'''Душанбе''' ({{lang-fa|'''دوشنبه'''}}) – калонтарин [[шаҳр]] ва пойтахти Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] аст.
 
Масоҳати шаҳр 124,6 км кв аст ва дар он 788802,72 ҳазор нафар (Соли 20152016) шаҳрванд зиндагӣ мекунанд. Аммо дар асл дар шаҳри Душанбе зиёда аз 1 миллион шахстан аҳолӣ зиндагӣ мекунад. Дарозии умумии кӯча, гузаргоҳҳо, роҳҳои соҳилӣ, пулҳо, роҳҳои зеризаминиаш – 705,6 км аст. Масоҳати фазои сабз ва дарахтонаш – 74800 метри мураббаъ мебошад.
Шаҳр дорои чаҳор ноҳияи маъмурӣ: Шоҳмансур, Исмоили Сомонӣ, Фирдавсӣ ва Сино мебошад.<ref name="dushanbe.tj">http://www.dushanbe.tj/capital/passport/</ref>
Пойтахти Тоҷикистон аз ҷумла - 230 корхонаи саноатӣ, 38 корхонаи таробарӣ, 132 корхонаи сохтмонӣ, 40 банк, 8 [[меҳмонхонаҳои Душанбе|меҳмонхона]], 35 бемористон, 21 масҷид, 121 мактаби таҳсилоти умумӣ, 14 омӯзишгоҳ, 12 коллеҷ, 21 [[мактабҳои олии Душанбе|донишгоҳ]], 7 осорхона ва 7 [[Рӯихати театрҳои Душанбе|намоишсаро]]-ро дорад.
Сатри 122:
Соли [[2014]] – 778,5;
 
Соли [[2015]] – 788,7* <ref>[ [http://dushanbewww.tj/info/informationcitypopulation.de/Tajikistan.html Маълумоти“TAJIKISTAN”. умумӣCity Population. Retrieved 2015.01.01]]</ref>
 
* – Мувофиқи маълумоти фаврӣ ба ҳолати 01.01.2015.<ref name="dushanbe.tj"/>
Сатри 174:
==Саноат==
Душанбе ба калонтарин маркази саноатӣ табдил ёфтааст. Дар пойтахт ба миқдори 40 фисад (%) иқтидори саноати мамлакат ҷойгир буд. Дар пойтахт тақрибан 15 фисади (%) аҳолии ҷумҳурӣ зиндагӣ мекард ва чоряки маҷмӯи маҳсулоти дохилии мамлакатро истеҳсол мекард.
Комплекси саноатии пойтахт ҳоло 230 корхонаи саноатии гуногуншаклро дар бар мегирад, ки дар он зиёда аз 19 ҳазор аҳолии пойтахт фаъолият доранд.<ref>[http://news.tj/ru/news/otgoloski-privatizatsii-ili-stolitsa-bez-zavodov Отголоски приватизации, или Столица без заводов…]</ref> Аз ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулот 30 % молҳои сермасриф (аз ҷумла хурокворӣ) ташкил медиҳад. Маҳсулоти аз коргоҳҳои пойтахт ба фуруши беруна мерафтаросодиротшаванда: матоъҳои пахтагин, ресмони пахтагин, коркарди маҳсулоти ҷуроббарорӣ, маҳсулоти кабелбарорӣ, арматура ва маҳсулоти коркарди кишоварзӣ ва диг. ташкил медиҳад. Зиёда аз 10 корхонаҳои якҷоя бо ширкатҳои хориҷӣ дар Душанбе фаъолият доранд.
Тақсимоти корхонаҳои истеҳсолӣ аз нуқтаи назари соҳаҳои бартарӣ дошта.
Сатри 206:
Душанбе яке аз калонтарин маркази илмӣ-фарҳангӣ ба шумор меравад. Дар [[Фарҳангистони улуми Тоҷикистон|Академияи илмҳои Тоҷикистон]], ки ба он 20 Пажӯҳишгоҳҳои илмӣ-тадқиқотӣ шомил буда, дар онҳо дар соҳаҳои физика, астрофизика, риёзиёт, зилзилашиносӣ, кимиё, геология, гастроэнтрология, зоология, ботаника, растаниҳои физиологӣ, генетика, иқтисод, фалсафа, ҳуқуқ, таърих ва бостоншиносӣ, этнографӣ, забон ва адабиёт, шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ тадқиқотҳо бурда мешаванд. 21 донишгоҳҳу донишкадаҳои пойтахт ҳар сол ҳазорҳо мутахассисони соҳаи гуногуни хоҷагии халқи ҷумҳуриро тайёр менамоянд.
 
Нақши Душанбе дар рушди фарҳанг бузург аст. Устодони барҷастаи назму насри муосири тоҷик [[Садриддин Айнӣ]], [[Абулқосим Лоҳутӣ]], [[Мирзо Турсунзода]], [[Сотим Улуғзода]], [[Ҷалол Икромӣ]], [[Мирсаид Миршакар]], [[Мӯъмин Қаноат]], [[Боқӣ Раҳимзода]], [[Фотеҳ Ниёзӣ]], [[Лоиқ Шералӣ]] ва дигарҳо дар рушди адабиёти муосири тоҷик на танҳо дар Ватани худ, балки дар дигар мамлакатҳои Шарқу Ғарб машҳур буда, саҳми беандозае гузоштаанд.<ref name="ReferenceA">http://www.dushanbe.tj/capital/capital/</ref>
Соли [[2011]] дар Душанбе бузургтарин дар [[Осиёи Марказӣ]] [[Китобхонаи миллии Тоҷикистон]] бунёд карда шудааст, теъдоди хазинаи китобҳояш зиёда аз 6 000 000 нусхаро ташкил медиҳад.
 
Сатри 263:
 
==Мактабҳои олӣ==
{{Асосӣ|Мактабҳои олии Душанбе}}
Дар шаҳри Душанбе (феврали 2012) мактабҳои олии зерин фаъолият мекунанд:
# [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон]]
# [[Консерваторияи миллии Тоҷикистон ба номи Т.Сатторов|Консерваторияи миллии Тоҷикистон ба номи {{nobr| Т. Сатторов }} (КМТ ба номи {{nobr| Т. Сатторов}})]]
# [[Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон|Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи {{nobr| Ш. Шотемур}} (ДАТ ба номи {{nobr| Ш. Шотемур}})]]
# [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Қандил Ҷӯраев|Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ]]
# [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ Ибни Сино|Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи {{nobr| Абӯалӣ Ибни Сино}} (ДДТТ ба номи {{nobr| Абӯалӣ Ибни Сино}})]]
# [[Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи М.Осимӣ|Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи {{nobr| М.Осимӣ }} (ДТТ ба номи {{nobr| М.Осимӣ)}}]]
# [[Донишгоҳи технологии Тоҷикистон| Донишгоҳи технологии Тоҷикистон (ДТТ)]]
# [[Донишгоҳи давлатии тиҷорати Тоҷикистон| Донишгоҳи давлатии тиҷорати Тоҷикистон (ДДТТ)]]
# [[Донишгоҳи славянии Русияву Тоҷикистон| Донишгоҳи славянии Русияву Тоҷикистон (ДСРТ)]]
# [[Донишкадаи иқтисодии Тоҷикистон|Донишкадаи молия ва иқтисоди Тоҷикистон(ДМИТ)]]
# [[Донишгоҳи исломии Тоҷикистон ба номи Имом Тирмизӣ|Донишкадаи исломии Тоҷикистон ба номи {{nobr|Имоми Аъзам - Абӯҳанифа Нӯъмон ибни Собит}}]]
# [[Донишкадаи давлатии санъати Тоҷикистон ба номи М. Турсунзода|Донишкадаи давлатии санъати Тоҷикистон ба номи {{nobr| М. Турсунзода}}(ДДСТ ба номи {{nobr| М. Турсунзода}})]]
# [[Донишкадаи давлатии забонҳои Тоҷикистон ба номи С. Улугзода|Донишкадаи давлатии забонҳои Тоҷикистон ба номи {{nobr|С. Улугзода}} (ДДЗТ ба номи {{nobr|С. Улугзода}})]]
# [[Донишкадаи соҳибкорӣ ва хизмати Тоҷикистон| Донишкадаи соҳибкорӣ ва хизмати Тоҷикистон(ДСХ)]]
# Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи {{nobr| С. Раҳимов}} (ДТҶТ ба номи {{nobr| С. Раҳимов}} )
# [[Академияи Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон| Академияи Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон (АВКДТ)]]
# [[Донишкадаи ҳарбии Вазорати Мудофиаи Тоҷикистон]]
# [[Мактаби олии Вазорати амнияти Тоҷикистон]]
# Омӯзишгоҳи олии сарҳадии Вазорати амнияти Тоҷикистон
# [[Филиали Донишгоҳи давлатии Москва ба номи Михаил Ломоносов дар шаҳри Душанбе|Филиали Донишгоҳи давлатии Москва ба номи {{nobr|Михаил Ломоносов}} дар шаҳри Душанбе]]
# [[Филиали Донишгоҳи миллии тадқиқотӣ-технологии МИСиС дар шаҳри Душанбе]]
 
==Ёдгориҳои меъморӣ – таърихӣ==
* 1. Муҷтамаи ёдгории оштии миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон бо ҳайкали [[Исмоили Сомонӣ]], дар майдони "Дӯстӣ";