Тоҷикон: Тафовут байни таҳрирҳо

Аз рӯи нуқтаи назари олимони ғарбҒарб, мардуми тоҷик, ягона миллатест, ки насли аслии халқҳои бостонии эрониёни шарқӣ буда, [[суғдиён]], [[хоразмиён]], [[Бохтар|бохтариён]] ва дигар қабилаҳои шарқии эронӣ ([[Турон|туронӣ]]), ки вуҷуди худро аз ҳазораи якуми пеш аз милод дар таърихи [[Осиёи Миёна]] пай намудаанд, дарбар мегиранд<ref name="ENCYCLOPEDIA BRITANNICA">[http://global.britannica.com/EBchecked/topic/581047/Tajikistan/214553/History#ref=ref599015 ENCYCLOPEDIA BRITANNICA{{ref-en}}]</ref>.

Забони бостонии тоҷикон, як чандякчанд шева дошт ва шеваҳои асосиаш суғдӣ, хоразмӣ ва бохтарӣ буд ва ба ҳамдигар хеши дошт, ки ба гурӯҳи забонҳои эронии шарқӣ дохил мешуд. Дар вахтивақти ҷорӣпойдор шуданигардидани дини [[ислом]] ва паҳн шудани [[забони форсӣ]], ки бо муҷоҳидони форс омада буд, ин шеваҳо аз байн мераванд ва забони тоҷикии ҳозира ба мисли забони мардуми форс ба гурӯҳи забонҳои ғарбии эронӣ дохил мешавад<ref name="ENCYCLOPEDIA BRITANNICA">{{ref-en}}</ref>.

То ҳол, [[забони яғнобӣ]] (йағнобӣ зивок) вуҷуд дорад, ки яке аз шеваҳои суғдӣ ба шумор меравад ва бисёр калимаҳои суғдӣ дар [[водии Зарафшон]] вақти суханронӣ истифода бурда мешаванд. Инчунин, забонҳои бостонии сакоиҳо дар мардуми [[Бадахшон]], эҳтиёт шудааст, ки забонҳои шуғнонӣ, рушонӣ, ишкошимиро дарбар мегирад.

Авалин бор номи тоҷик ҳам чунҳамчун "тожик", олим Маҳмуди Қошғарӣ ки ҳамасри [[Ибни Сино]] буд, дар китоби худ сабт кардааст ва маънои онро ҳамчун форсзабонон маънодод кард. Дар ашъори шоирони порсигуй ҳам, калимаи тоҷик бисёр дида баромадан мумкин аствомухурад. [[Бузург]]вор [[Саъди Шерозӣ]] дар яке аз шеърҳояш чунин мегуяд:

Лафзи [[тоҷик]] ё "тоҷак" ё "тожик" лафзест қадимӣ, ки ба мардуми [[ориёӣ]] ё [[Эрон]]и кӯҳан ва ё [[Хуросон]]и бузург таалуқ дорад. Нависандаи дигар гӯяд: Тоҷик шакли миёнаи калимаи ориёии тоифае аст. Н. Ханков мегӯяд, ки ин ном аз тариқи тоҷикӣ — дарӣ гирифта шудааст ва изофа мекунад, ки [[Зардушт]] тоҷро монанди салиби муслимин ҳамчун аломат истифода мекард ва лафзи тоҷик аз калимаи "тоҷ", ки зиннати сар аст, гирифта шудааст. Хенри Фейлд баҳси [[тоҷик]] ( "тожик", "тоҷи", "тоҷик")-ро чунин фушурда месозад:

Дурустии ин сӯханро нависанда ва олими эронӣ Алиакбар Деҳхудо тасдиқ мекунад. Асли ин калимаи паҳлавии «ТОҶИК» мансуб ба кабилаиқабилаи «тоҷ» аст, ки аз қабилаи Эрон буда:

Халқи тоҷик дар давоми таърихи чандинҳазорсолаи худ басо фарозу фуруди рузгорро дида астдидааст. Тоҷикон аз асрҷоиасрҳои миёна инҷониб дар зери ҳокимияти сулолаҳои сершумори турку муғулнажод зиндагӣ кардаанд, вале [[Забони тоҷикӣ|забони тоҷикиро]] гум накардаанд. Хушбахтона халқи баору номуси тоҷик ба оламиён тоҷики тоҷдор будани худро ба фарҳангу маданияти худ исбот кардааст.