Лағжасаворӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х Omid Jeyhani moved page Лижаронӣ to Лағжасаворӣ: Дақиқсозии номгузорӣ
тасвир, викифонидан, аломатҳои китобатӣ, илова
Сатри 1:
{{Намуди варзиш
{{ятим}}
|Ном = Лағжасаворӣ
'''ЛИЖАРОНӢ'''. Лижа бори нахуст дар байни к,абилах,ои шимол х,ануз дар давраи неолит пайдо шудааст. Лижаронй яке аз воситахри хуби истирох,ат буда, дар одам чусту чолокй, тобоварй барин хислатхрро инкишоф медихад. Х,ар як хурду калон бо ин намуди спорт машгул шуда метавонад.
|Тасвир = Christel Pascal 01.jpg
Лижаронй чандон кори душврр нест. Навёдгирон хеле ба осонй усулхри оддитарини лыжатозиро аз худ мекунанд. Усули аз хама оср-ни таълим, ки лыжарониро аз он бонд cap кард, ин гашти бо наз-бати дукддама мебошад. Асоси ин усул лагжиш бо як лы-жа, баъд бо лыжаи дигар аст, дар ин маврид дастхр х,ам бонавбат кор мекунанд: пои чапу дасти рост бо чубдаст, пои росту дасти чап бо чубдаст бонавбат ба пеш ҳаракат мекунанд. Х,амин тарик,, дар гашти бонавбати дуцадама ба хар як к,а-дами лагжанда бо чубдаст як бор тела додан реет меояд. Чунин усу¬ли ҳаракат бо лыжарохд ва руи барфи пойнорасида усули бехтарин ^исобида мешавад. Дар лыжарохи зерхурда ва лыжаронй нишеб як-бора дупоя бо чубдастхр баробар тела дода рох, паймудан мувофик,-тар аст. Дар х,амаи намудхри гаш¬ти якбора (гайр аз гашти бек,а-дам) пеш аз бо чуб тела додан як ё якчанд цадами режанда гузошта мешавад. Аз руи микдори кадамҳои хар силсилаи ҳаракат гаштхр якадама, дук,адама ва сек,адама мешаванд. Гашти якбораи дуцадама дар расми 2 нишон дода шудааст. Усулхри нишондодашударо дар' лы¬жарохи таълимй азхуд кардан бед-тар аст. Одатан чунин дыжарохдо-ро дар наздикии станцияхри лыжа¬ронй месозанд, ки навёдгирхр дар ин ч,о ёрии методй гирифта мета-вонанд. Унсурхри оддитарини тех-никаи бо лыжа х,аракат карданро аз худ намуда, дар давраи сайру-гашт онро такмил додан ксти аст. Барои одамони синну солашон миёна ва калонсол сайру гашти аввалин набояд аз 2 км зиёд бошад. Баъд масофаро тадрич,ан зиёд на¬муда, то охири мавсим то ба 10 км расондан мумкин аст. Рохдоифарозу нишебро ба баландиашон нигох, карда оо" усул¬хри гуногун тай менамоянд. Дар раемхри 3 ва 4 усулхри асосии дар фарозу нишеб хдракат кардан ни¬шон дода шудааст. Ба либос ва пойафзоли лыжатоз махсус ахамият додан даркор. Ли-боси лыжарон бонд сабук, гарм ва к,улай бошад. Либоси руи вай бонд аз свитери пашмин ва шими ба-дошти матоаш пашмин иборат бо¬шад. Барои пойга шими кутохи бу-гацдор ва сокдуш (гетри) айни муд-даост. Дар вакти шамоли сахт ва хавои аз х,ад хунук аз болои сви¬тер нимтанаи гарм пушидан мум-кин аст. Либоси таги бехтарин ба¬рои лыжарон либоси пашмин аст. Пойафзоли сабук ва кулай барои лыжарон ботинкахри махсуси чар-мини тагчармаш сахт ба хисоб ме-равад. Андозаи ин хел пойафзол аз пойафзоли муцаррарй як андоза бояд калон бошад, то ки ду к,абат ч,уроби пашмин ва ё як к,абат ч,у-роби оддй ва як ^абат чуроби паш¬мин пушида шавад. Ба дастх;о даст-пушакхри бепанч,аи чармин ё бре-зентй пушидан лозим, х,аво хунук бошад аз таг дастпушаки пашмин низ мепушанд. Ба cap каллапуши бофтаи сабуки пашмин ё кепкаи гушакдор мепушанд. Чизи зарурии лыжа побанди он мебошад. Дар амалияи спорти лы¬жаронй чандин хел побанди лыжа ба кор бурда мешавад сохти онхо ба таъиноти лыжа вобаста аст. Масалан, барои лыжах.ои шикорй побандхри ч,уроби (му-лоим), барои тезотаракй ва сайрй побандх,ои рантй (сахт)-ро истифо-да мебаранд.
|Бар =
|Имзо = Лағжасаворӣ
|Гурӯҳ = варзишҳои зимистонӣ
|Мавқеи ҷаҳонӣ =
|Шумораи варзишгарон дар даста =
|Абзор = лағжа, чӯбдаст
|Тартибот =
|Аввалин мусобиқот =
|Бозиҳои олимпӣ = 1928
|Чемпионати ҷаҳон = 1959
|Чемпионати Аврупо = 1975
|Дигар мусобиқот =
|Федератсияи байналмилалӣ = [[International Ski Federation (FIS)|Федеросюни ҷаҳонии лағжасаворӣ]]
|Соли асосгузорӣ =
|Раиси федератсия = [[Ҷон Франко Каспер]]
|Сайт =
|Федератсияи миллӣ =
|Раиси федератсияи миллӣ =
|Гурӯҳи мақолаҳо = Варзиш
|Портал = Варзиш
|Лоиҳаҳои марбут =
}}
 
'''Лағжасаворӣ''' [[варзиш]]ест ки бо [[лағжа]] дар рӯи [[барф]] саворӣ кунанд.
 
== Решашиносии вожа ==
Вожаи «лағжасаворӣ» аз «''лағжа''» + «''саворӣ''» сохта шуда ки дар он «лағжа» – «абзорест варзишӣ барои саворӣ дар рӯи барф»<ref>{{статья|автор = Умед Ҷайҳонӣ|заглавие = Лағжа |издание = Забонкадаи форсии тоҷикӣ |год = 15 феврали 2016|pages = |язык= тоҷикӣ|ссылка=https://www.facebook.com/groups/farsi.tajiki/search/?query=Лағжа}}</ref><ref>{{статья|автор = Маҳмудҷон Раҳматзода, Барот Юсуфӣ|заглавие = Дар Шӯроободи пешин ду майдони лижаронӣ месозанд. ВИДЕО |издание = Радиои Озодӣ |год = 1 феврали 2017|язык= тоҷикӣ|ссылка=http://www.ozodi.org/a/two-ski-ground-will-constructed-in-shamsiddin-shohin-district/28271381.html}}</ref>.
 
Варзиши ҳирфаии лағжасавориро «лағжатозӣ» ва варзишкорашро «лағжатоз» меноманд.
 
== Торих ==
Лағжаро нахустин бор мардумоне ки дар сарзаминҳои сарду барфӣ зиндагонӣ доштаанд, дар даврони навсангӣ (неолит) падид овардаанд.
 
Лағжасаворӣ яке аз тафреҳҳои зимистонӣ аст. Лағжасаворӣ равишҳои гуногун дорад ва гунаи тафреҳии онро лағжасаворӣ ва гунаи варзишии онро лағжатозӣ меноманд.
 
Осонтарин шеваи ёд гирифтани лағжасаворӣ гашти бо навбати дуқадама мебошад. Асоси ин усул лағжиш бо як лағжа, баъд бо лағжаи дигар аст. Дар ин маврид дастҳо ҳам бонавбат кор мекунанд: пои чапу дасти рост бо чӯбдаст, пои росту дасти чап бо чӯбдаст бонавбат ба пеш ҳаракат мекунанд. Ҳамин тариқ, дар гашти бонавбати дуқадама ба ҳар як қадами лағжанда бо чӯбдаст як бор сур хӯрдан мебояд.
 
Лижаронй чандон кори душврр нест. Навёдгирон хеле ба осонй усулхри оддитарини лыжатозиро аз худ мекунанд. Усули аз хама оср-ни таълим, ки лыжарониро аз он бонд cap кард, ин гашти бо наз-бати дукддама мебошад. Асоси ин усул лагжиш бо як лы-жа, баъд бо лыжаи дигар аст, дар ин маврид дастхр х,ам бонавбат кор мекунанд: пои чапу дасти рост бо чубдаст, пои росту дасти чап бо чубдаст бонавбат ба пеш ҳаракат мекунанд. Х,амин тарик,, дар гашти бонавбати дуцадама ба хар як к,а-дами лагжанда бо чубдаст як бор тела додан реет меояд. Чунин усу¬ли ҳаракат бо лыжарохд ва руи барфи пойнорасида усули бехтарин ^исобида мешавад. Дар лыжарохилағжароҳи зерхурдаҳамвор ва лыжаронй нишеб як-бораякбора дупоя бо чубдастхрчӯбдастхо баробар телалағжида дода рох,роҳ паймудан мувофик,-тарбеҳтар аст. Дар х,амаиҳамаи намудхринамудҳои гаш¬тигашти якбора (гайр аз гашти бек,а-дамбеқадам) пеш аз бо чуб тела додан як ё якчанд цадами режанда гузошта мешавад. Аз руи микдори кадамҳои хар силсилаи ҳаракат гаштхр якадама, дук,адама ва сек,адама мешаванд. Гашти якбораи дуцадама дар расми 2 нишон дода шудааст. Усулхри нишондодашударо дар' лы¬жарохи таълимй азхуд кардан бед-тар аст. Одатан чунин дыжарохдо-ро дар наздикии станцияхри лыжа¬ронй месозанд, ки навёдгирхр дар ин ч,о ёрии методй гирифта мета-вонанд. Унсурхри оддитарини тех-никаи бо лыжа х,аракат карданро аз худ намуда, дар давраи сайру-гашт онро такмил додан ксти аст. Барои одамони синну солашон миёна ва калонсол сайру гашти аввалин набояд аз 2 км зиёд бошад. Баъд масофаро тадрич,ан зиёд на¬муда, то охири мавсим то ба 10 км расондан мумкин аст. Рохдоифарозу нишебро ба баландиашон нигох, карда оо" усул¬хри гуногун тай менамоянд. Дар раемхри 3 ва 4 усулхри асосии дар фарозу нишеб хдракат кардан ни¬шон дода шудааст. Ба либос ва пойафзоли лыжатоз махсус ахамият додан даркор. Ли-боси лыжарон бонд сабук, гарм ва к,улай бошад. Либоси руи вай бонд аз свитери пашмин ва шими ба-дошти матоаш пашмин иборат бо¬шад. Барои пойга шими кутохи бу-гацдор ва сокдуш (гетри) айни муд-даост. Дар вакти шамоли сахт ва хавои аз х,ад хунук аз болои сви¬тер нимтанаи гарм пушидан мум-кин аст. Либоси таги бехтарин ба¬рои лыжарон либоси пашмин аст. Пойафзоли сабук ва кулай барои лыжарон ботинкахри махсуси чар-мини тагчармаш сахт ба хисоб ме-равад. Андозаи ин хел пойафзол аз пойафзоли муцаррарй як андоза бояд калон бошад, то ки ду к,абат ч,уроби пашмин ва ё як к,абат ч,у-роби оддй ва як ^абат чуроби паш¬мин пушида шавад. Ба дастх;о даст-пушакхри бепанч,аи чармин ё бре-зентй пушидан лозим, х,аво хунук бошад аз таг дастпушаки пашмин низ мепушанд. Ба cap каллапуши бофтаи сабуки пашмин ё кепкаи гушакдор мепушанд. Чизи зарурии лыжа побанди он мебошад. Дар амалияи спорти лы¬жаронй чандин хел побанди лыжа ба кор бурда мешавад сохти онхо ба таъиноти лыжа вобаста аст. Масалан, барои лыжах.ои шикорй побандхри ч,уроби (му-лоим), барои тезотаракй ва сайрй побандх,ои рантй (сахт)-ро истифо-да мебаранд.
 
Барои аз фарсудашавй эх;тиёт намудани лыжа ва барои хубтар ларжидани он аз чанд хел равгани лыжа истифода мебаранд. Равган-з;ои лыжа вобаста ба мавриди ис-тифодаашон (обу х,аво ва х,олати барф) ранги гуногун доранд: дар хавои х,арораташ даргузар ба барфи нав, одатан, равшни рангаш зард, барфи кухна — рангаш бу-нафш, х,арорати наздик ба сифр (аз —1°С то —3°С) — рангаш сурх, х,арорати миёна (аз 3°С то — 10сС) — равгани рангаш нилобй, дар харо-рати аз — 10°С то —-18°С рангаш сабз ва барои х,арорати паст (аз —18°С то —25°С) — равгани ран¬гаш зард ё сиёх,. Ранги равганхр вобаста ба истехсолкунандагонаш, ГОСТ ва г. дигар хел низ шуда ме¬тавонад. Равганхр моеъ ва сахт ме¬шаванд. Равганхри моеъ барои обу хавои аз 0°С баланд, хдвои мулоим ва яхчабандй буда, дар зарфчахри лула гирифта шудаанд. Равгани евхт барои обу хдвои хунук ба кор бурда мешавад. Ранги когазпеч ба ранги равган мувофик, кунонда шу¬дааст.
Дангоми ба лыжа молидани рав¬ган ба цсидахри зерин бояд риоя кард: равган бояд ба тамоми сатхд хушки лыжа молида шавад. Лыжа-хри дар хона равган молидашуда бояд дар х,авои кушод (15—20 да-кик,а) хунук карда шаванд. Рафсии кабати равган ба х,олати барф во¬баста аст. Барои барфи дона-донаю сахт цабати гафстари равган, 'ба¬рои барфи фаххаку навборид — к,а-бати тунуктар зарур аст. Вобаста ба хрлати барф дар баъзе китъахри рох,и лыжа равгани таркибиро ис¬тифода мебаранд.