Шиъа: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Сатри 26:
== Таъриф дар луғат ва истилоҳ ==
Шиа дар луғат ба маънои пайрав ва тарафдор ва дар истилоҳи фирқашиносии динӣ ҷараёни сиёсӣ-диние аст, ки дар авохири давраи хилофати рошидаи ислом ва ба таври дақиқ пас аз шаҳодати халифаи чаҳорум Алӣ ибни Абутолиб бо шиори тарафдори аз Алӣ ва фарзандонаш — аҳли байт ва дар эътироз ба хатти машйи динӣ ва сиёсати исломии оммаи мусулмонон ба вуҷуд омад. Пас аз вафоти [[расули Худо (с)]] мусулмонон тайи як нишасти машваратие дар Сақифаи Банӣ Соъида Абубакри Сиддиқро ба роҳбарии уммати ислом ва ҷойнишинии расули акрам (с) баргузиданд, ки Алӣ, Аббос, Зубайр ва чанд тани дигар аз саҳобагон дар он ҳузур надоштанд.
== Таърих ==
Пас аз байъати умумии мардум Абубакр байъати худро ба Алӣ ва ҳамроҳонаш пешниҳод кард. Алӣ ба Абубакр — халифаи тозаинтихоб ҳамин қадар эътироз овард, ки: Ман худро бинобар қаробате, ки ба расули Худо (с) доштам, барои ин кор авло медонистам. Вале афзалияти мутлақи Абубакр бар ҳамаи саҳобагон воқеияти бебаҳс буд ва Алӣ низ ба ин воқеият эътироф дошт. Аз сӯи дигар, ин дидгоҳи шахсии Алӣ буд, ки танҳо бо доштани қаробати расули Худо (с) бояд кори хилофат ба вай вогузор мегашт ва он ҳам ба тариқи шӯро ва интихоби аксарияти мутлақи саҳобагон.
Дар ҳеҷ санади таърихӣ ва ривояти муътамади диние наёмадааст, ки Алӣ ғайр аз назари фавқ эътирози дигаре бо бақияи саҳобагон дошта ё худро ягона васӣ ва сарвари мусулмонон ва хилофатро ҳаққи илоҳии худ ва фарзанонаш дониста ва ё худро таъйиншуда аз ҷониби Худо ва ба василаи паёмбари акрам (с) гуфта бошад, балки асноди саҳеҳи таърихӣ собит месозанд, ки вай ҳукми шӯро ва раъйи аксарияти саҳобагонро ягона роҳи интихоби халифа медонист, аз ҷумла дар номае ба Муъовия мефармояд:
''«Шӯро ва интихоби халифа ҳаққи муҳоҷирон ва ансор аст. Вақте онҳо дар атрофи марде гирд омаданд ва ӯро имоми худ номиданд, бешак, ризои Худо низ дар он (интихоби онҳо) мебошад. Дигар одами шоҳид ва ҳозир ҳаққи ихтиёр ва ғоиб ҳаққи рад карданро надорад»''<ref>Наҳҷу-л-балоға, бахши номаҳо, номаи шашум. — С. 274</ref>. Бинобар ин, ҳамон гуна ки дар ривоятҳои саҳеҳ омадааст, вақте хабари байъати Абубакрро шунид, ҳукми шӯро ва раъйи аксарияти саҳобагонро шаръан мавриди эътибор донист ва дар ҳамон рӯзҳои аввал ба байъати ӯ шитофт ва дар нахустин задухӯрди лашкари Ислом бо баргаштагон, ки дар мавзеъе бо номи Зилқисса сурат гирифт, дар рикоби Абубакр — халифаи тозаинтихоби мусулмонон қарор дошт. Ин воқеа дар замоне ба вуқӯъ пайваст, ки ҳанӯз як-ду ҳафтае аз хилофати Абубакр нагузашта буд<ref>Фатҳулборӣ. — Ҷ. 9. — С. 272</ref>. Дигар то замони ба шаҳодат расидани Алӣ дар миёни уммати ислом ҳеҷ ихтилофи эътиқодӣ ва дудастагие дида намешуд ва онҳо чунин мафҳумҳо ва тақсимотеро бо номи тарафдорон ва шиаёни Алӣ, ки аз дигар мусулмонон бо андешаҳо ва эътиқодоти хоссе тафовут дошта бошанд, намедонистанд, балки мусулмонон дар ваҳдати умумӣ ба сар мебурданд ва хулафо кафили ҳифзи ваҳдат ва таъмини якпорчагии ҷомеа буданд. Худи ҳазрат Алӣ ва фарзандонаш ба чунин фирқагароии эътиқодӣ ва парокандагии фикрӣ ва иҷтимоӣ дар байни мусулмонон комилан мухолиф буданд ва бар зидди чунин андешаҳои ифротӣ ва гароишоти харобиовар ба шиддат мубориза мебурданд.
|