Камоли Хуҷандӣ: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) |
х clean up, replaced: |Номи аслӣ → | номи аслӣ , |Акс → | тасвир , |Зодрӯз → | санаи таваллуд , |Зодгоҳ → | зодгоҳ , |Намуди фаъолия using AWB |
||
Сатри 1:
{{Адиб
|Ном = Камоли Хуҷандӣ
|
({{забон-фа|کمالالدین مسعود خُجندی}})
|
|
|Ном ҳангоми таваллуд = Камолиддин
|Номи пурра = Камолиддин Масъуд
|Тахаллусҳо = Камоли Хуҷандӣ, Камолиддини Табрезӣ, Шайх Камол
|
|
|Санаи марг = [[1401]]
|Маҳалли вафот = [[Табрез]], [[Эрон]]
|Табаият =
|
|Солҳои фаъолият =
|Самт = сабки суфӣ
Сатри 24:
'''Камолиддин Масъуди Хуҷандӣ''' ({{забон-фа|کمالالدین مسعود خُجندی}}) — маъруф ба Шайх Камол аз орифон ва шоирони порсигӯи садаи XIV милодӣ аст.
== Зиндагинома ==
Камоли Хуҷандӣ дар [[соли 1321]] дар шаҳри [[Хуҷанд]] дида ба ҷаҳон кушодааст. Ҷавонияш дар зодгоҳаш гузашта ва маълумоти ибтидоиро низ дар он ҷо омӯхтааст. Сипас таҳсили улумро дар шаҳрҳои [[Самарқанд]]у [[Тошканд|Шош]] давом додааст. Вай дар ҳузури устодон аз китоби машҳури Саккокӣ «Мифтоҳ», ки дар он айём асоси таълими забон ва адабиёт ба шумор мерафт, «Алкашшоф»-и Замахшарӣ, «Матолеъ», «Мисбоҳ» ва ғайра дарс омӯхтааст. Камол яке аз донишмандони бузурги замони худ буд.
Камоли Хуҷандӣ пас аз сафари [[ҳаҷ]] ба [[Макка]], дар шаҳри [[Табрез]] монд ва дигар ба зодгоҳаш барнагашт. Вай дар Табрез зиндагии ороме ёфта ва вопасин рӯзҳояшро низ дар ин шаҳр гузарондааст. Ба дастури султон Увайс барои шоир дар доманаи хушбоду ҳавои Волиёнкӯҳ хона ва боғ сохта шуд ва хонагоҳи Камоли Хуҷандӣ маҷлисгоҳи шоирону орифон шуд.
Шайх Камоли Хуҷандӣ ҳангоми тохтутози [[Тӯхтамишхон]] ба [[Табрез]] ҳамроҳ бо дигар асирону ғаниматҳо ба шаҳри [[Сарой]] бурда шуд ва чаҳор (ё ёздаҳ) сол дар он шаҳр монд. Асорату ғурбатро бо ёди Табрезу дӯстони табрезияш ба сар бурд ва ниҳоят дубора ба Табрез баргашт.
Камоли Хуҷандӣ [[соли 1401]] дар Табрез даргузашт ва дар боғаш ба хок супорда шуд. Дар канори оромгоҳаш нигоргарон [[Камолиддин Беҳзод]] ва [[Султон Муҳаммад Наққош]] ва шоирон [[Машрабии Шервонӣ]] ва Тусӣ низ хобидаанд.
Сатри 46:
Хуҷанд зодгоҳи Камол – шоири эронӣ, ки шаҳрест дар канораи рӯди Сайҳун дар сарзамини таърихии
Мовароуннаҳр. Ҳамон шаҳр, ки юнониён онро Александрошото меномиданд ва дар иттиҳоди ҷамоҳири шӯравии собиқ Савиятобод ном гирифта буд, имрӯз ҷамъияте наздик ба 140 ҳазор нафар дорад. Дар садаи чаҳордаҳум мусофирон масофати Хуҷанд то Самарқанд – пойтахти имперотурии Темурилангро бо шутур даҳрӯза мепаймуданд.
Ба навиштаи [[Ҷомӣ]] дар «Нафаҳот-ул-унс» Камол соле чанд аз ҷавониро дар шаҳри [[Шуш]], дар [[Ӯзбекистон]]и кунунӣ, дар маҳзари орифе ба номи Шайх Хоҷа Убайдуллоҳ, ки аз ӯ донистаҳо чандон нест, ба шогирдӣ гузаронид. Аммо манобеи муътабари дигар, чун «Равзот-ул-ҷинон» (таълифи Ҳофиз Ҳусайн Карбалоии Табрезӣ машҳур ба Ибни Карбалоӣ) ишорае ба ин шаҳр ё ошноии Камол бо Хоҷа Убайдуллоҳ накардаанд. Аммо Ибни Карбалоӣ, ки ҳеч гоҳ аволими рӯҳиро дар зиндагии орифон нодида намегирад, ба достони дигаре дар ин маврид ишора кардааст: «Ҳазрати Махдумӣ, адомаллоҳу баракотиҳи, фармуданд, ки ҳазрати Махдуми муқаддас, қуддиса сирруҳу, мефармуданд, ки ҳазрати Шайх Камол ... дар авоили ҳол, ки дар Хуҷанд ташриф доштаанд, ба риёзоту муҷоҳидаи тамом ба сар мебурдаанд ва эшонро ҳолоти ғариб рӯй намуда буда. Ва падари эшонро ҳамин як писар буда ва мехостанд, ки вайро кадхудо созанд. Мушорун илайҳиро чандон рағбате бо он набуда, то ин ки ба воситаи иброму илҳоҳи падар розӣ гаштаанд ва духтар ба никоҳи эшон даровардаанд, то дар шаби зифоф ба расми маъҳуд пеши завҷаи худ рафтаанд...».
Сатри 65:
Дар девони Камол ишораҳо ба рӯйдодҳои сиёсӣ ва фармонравоён андак ва гоҳ-гоҳ аст, гӯё шоир худро аз тӯфонҳои балое, ки бар гирди ӯ мевазида фориғ мепиндошта:
:Гар аз рӯи замин рӯяд ғаму дард,
:Дили ошиқ ба рӯи дӯст шод аст.<ref name="ReferenceA"/>
Аммо вай ҷой-ҷой аз табъиди худ ба Сарой ба талхӣ сухан мегӯяд. Аз гузориши Ибни Карбалоӣ чунин бармеояд, ки ҳамлаи Туқтамишхон бар Табрез бидуни тардид муҳимтарин рӯйдод дар зиндагии шоир будааст.
Камоли Хуҷандӣ дар ин вайрониву куштор ва чи басо дар эътироз ба он абёте сурудааст. Дар ин абёт шоир ба Мирвалӣ, яке аз мудофиони Табрез дар баробари сипоҳиёни шоҳзодагони Ҷағатоӣ ва фармондеҳи сипоҳиёни Табрез дар даврони Султон Аҳмади Ҷалоир ишорае карда, ки ҳокӣ аз душмании жарфи ӯ бо шахси Туқтамиш
Сатри 80:
:Омаду ҳотиф ин нидо дардод:
:Лаъли Ширин насиби Хусрав шуд,
:Санг беҳуда меканад Фарҳод.<ref name="ReferenceA"/>
*''Эзоҳот:Сарой – номи шаҳрест дар [[дашти Қипчоқ]] (ниг. ба китоби Абдуҷаббори суруш
Line 89 ⟶ 87:
== Ашъори шоир ==
Пас аз даргузашташ танҳо 14 ҳазор байт аз шеърҳояшро ёфтанд аз он шумор то замони мо танҳо 7 ҳазор (ё зиёда то 8 ҳазор) байт расидааст. Ашъори пуррааш нашр нашудааст.
(''Леонард Луизoн. Зиндагӣ ва даврони Камоли Хуҷандӣ, Порча'') Равшан аст, ки Камоли Хуҷандӣ, ҳаммонанди бисёре аз шоирони он рӯзгор ба Табрез – шаҳри оғушта ба «таб» дилбастагии фаровон дошт. На танҳо шоирон, ки сӯфиёни он даврон, аз ҷумла ҳуруфия Табрезро шаҳри маълуфи худ мешумурданд. Фазлуллоҳи Астарободӣ (740-796 ҳ. / 1339-1393 м.) – пешвои ҳуруфия, Табрезро ба унвони шаҳри мазҳабиву ирфонӣ аз Макка бартар медонист. Аммо макон дар шеъри Камол, ҳаммонанди шеъри ағлаби шоирони мутасаввиф ҳайтае даруниву равонӣ аст, ки дар он шаҳрҳо конуни худогоҳиву қаламрави ҷонанд ва на падидаи моддӣ, ончунон ки дар шеъри шоирони «воқеъгаро» метавон ёфт.
Line 162 ⟶ 160:
баъзе мегӯянд аз шуарост. Зоҳиран барзах аст миёни ин ду тоифа ва ҷониби вилояташ ғолиб».
Гозургоҳӣ ва Самарқандӣ ҳар ду муътақиданд, ки шахсияти шоир дар сатҳи руҳониву маънавӣ низ мутаҷаллӣ будааст.
Дар адабиёти форсӣ - тоҷикӣ Хоҷа Камоли Хуҷандӣ чун шоири ғазалсаро шӯҳрат дорад. Ғазалҳои шоир хам аз лиҳози корбурди саноеи адабӣ ва ҳам аз лиҳози фасоҳату балоғат комил буда, чун намунаи олии осори лирикии адабиёти форсӣ - тоҷикӣ шинохта шудаанд.
Ин чанд байт аз ашъори Камол аст:
Line 177 ⟶ 175:
:Дар чунин шаҳре, ки мебинӣ, ки афтад бо ғариб
:Дар ғарибӣ ҷон ба сахтӣ медиҳад мискин Камол,
:Во ғарибӣ, во ғарибӣ, во ғарибо, во ғариб!
:Харобаи дили ман пур шуд аз муҳаббати дӯст,
Line 200 ⟶ 197:
== Ёдбуди Шоир ==
[[File:Тахтасанг. ш. Хуҷанд.jpg|thumb|Тахтасанг зери пайкараи Камоли Хуҷандӣ, ш. Хуҷанд]]
Соли [[1996]] пайкараи Камоли Хуҷандӣ дар ш. Хуҷанд гузошта шудааст. (муаллиф — [[Камолидин Нурматович Надиров]])<ref>
Собиқ Театри давлатии мусиқӣ-мазҳакавии ба номи А.С. Пушкини ш. Хуҷанд баъд аз соҳиб гардидан ба истиқлолияти Тоҷикистон ба номи [[Театри давлатии мусиқӣ-мазҳакавии ба номи К. Хуҷандӣ]] иваз карда шудааст<br />
[[Боғи ба номи Камоли Хуҷандӣ|Боғи навсозишудаи фарҳангӣ-фароғатии ба номи Камоли Хуҷандӣ]] бо пайкараи ӯ, мақбара ва хонаю чорбоғи рамзии ин шоири ширинкаломи тоҷик, дар ш. Хуҷанд 21 марти соли 2015 ифтитоҳ ёфт.<ref>[http://www.president.tj/node/8478 Оғози тантанаҳои бошукӯҳи наврӯзи дар шаҳри Хуҷанд /Боғи ба номи Камоли Хуҷандӣ]</ref>.<br />
Line 232 ⟶ 229:
{{Шоирони порсигӯй}}
[[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Шоирони асри ХIV]]
[[Гурӯҳ:
{{poet-stub}}
| |||