Ахтарфизик: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х викификатсия |
хNo edit summary |
||
Сатри 3:
== Таърих ==
Пажӯҳиши мунаҷҷимони асрҳои 10–15-и Шарқ асосан ба астрометрия бахшида шудаанд, аммо дар мушоҳидаҳои баъзеи онҳо унсурҳои астрофизика низ вуҷуд дошт. Масалан, [[Ибни Рушд]] (1126–1198) доғҳои Офтобро омӯхтааст, Алои Бухороӣ 23 июли 1264 дар расадхонаи Мароға зузанаберо мушоҳида кард, ки дар осмони Осиёи Марказӣ 85 рӯз намоён буд. [[Абдурраҳмони Суфӣ]] ҳанӯз соли 964 дар [[
Доираи таҳқиқоти астрофизика баъд аз ихтирои [[телескоп]] (Г. Галилей, 1609) ва такмили асбобу афзори ахтаршиносӣ васеъ гардид. Галилей тағйироти авзои [[Зуҳра]] (1611), М. В. Ломоносов атмосфераи Зуҳра (1761) ва И. Фраунҳофер спектри [[Офтоб]]ро (1814) кашф карданд. Аввали асри 19 телескоп бо [[спектрограф]] ҷиҳозонида шуд, ки ин сабти спектри ситораҳо ва дигарон ҷирмҳои осмониро имконпазир гардонд. Таҳқиқоти А. А. Белополский (Россия), Г. Фогел (Олмон), У. Кэмпбелл ва Э. Пикеринг (ИМА) ва дигарон дар боби таснифи спектрии ҷирмҳои осмонӣ ҳамаи соҳаҳои астрофизикаро пеш бурд. Ибтидои асри 20 бо кӯшиши М. Саҳа (Ҳиндустон) назарияи иониши атмосфераи ситораҳо, бо кӯшиши К. Шварсшилд (Олмон) ва А. Эддингтон ([[Англия]]) асоси назариявии астрофизика ба вуҷуд оварда шуд. Пажӯҳишҳои Э. Ҳаббл, В. Бааде (ИМА), В. А. Амбарсумян (Арманистон), Б. А. Воронсов-Веляминов ([[Русия]]) ва дигарон пайдоиш, тағйирот ва гуногунии галактикаҳову
Астрофизикаи муосир дар ҳамбастагӣ бо таҳқиқоти [[фазои кайҳонӣ|фазои кайҳон]] тараққӣ мекунад. Парвози [[радифҳои маснӯъ]], силсилаи киштиҳои кайҳонӣ ва дигарон дастгоҳҳои кайҳонӣ дар таҳқиқи табиати физикавии [[Моҳтоб|Моҳ]]у сайёраҳо, минтақаҳои радиатсионии Замин, шуоъҳои кайҳонию плазмаи байнисайёравӣ нақши муҳим гузоштанд. Ба воситаи дастгоҳҳои худкори байнисайёравии шӯравии «Зонд» ва «Луна», дастгоҳи амрикоии «Сервейер» ва киштиҳои идорашавандаи «Аполлон» дар бораи сохт, таркиб ва хосиятҳои физикии Моҳ маълумоти зиёд ба даст омад. Бунёди истгоҳҳои мадории «Салют» (ИҶШС), «Скайлеб» ([[ИМА]]), силсилаи киштиҳои кайҳонии «Союз–Аполлон», [[Истгоҳи байналмилалии кайҳонӣ]] барои мушоҳида ва омӯхтани таркиби ҷирмҳои осмонӣ, пеш аз ҳама, сайёраҳои Манзумаи Офтоб имконоти бузург фароҳам овард.
| |||