Оптика: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Саҳифаи нав: '''Оптика''' (юнонӣ optike — илм дар борам идроки босирӣ, аз optos — намоён) — як фасли физикаро гӯян... |
No edit summary |
||
Сатри 1:
[[File:Table of Opticks, Cyclopaedia, Volume 2.jpg|thumb|280px|Ҷадвали «Оптика» аз [[Сиклопедия]]и соли 1728.]]
'''
Афканишоти оптикӣ яке аз намудҳои мавҷҳои электромагнитӣ аст, бинобар ин Оптика як қисми таълимоти умумӣ дар бораи майдони электромагнитӣ мебошад. Диапазони оптикии дарозиҳои мавҷ (X) хеле васеъ буда, аз як тараф бо шуоъҳои рентгенӣ (X якчанд А) ва аз тарафи дигар бо диапазони мик- рорадиомавҷҳо (X аз якчанд то даҳҳо миллиетр) маҳдуд аст. Оптикаро асосан ба се қисм: физикӣ, геометрӣ ва физиологӣ ҷудо мекунанд.
Line 9 ⟶ 10:
Оптикаи мавҷӣ паҳншавии рӯшноиро дар муҳитҳои материалӣ нағз тавсиф карда бошад просессҳои ихроҷ ва фурӯбурди рӯшноиро ба таври қаноатбахш шарҳ, дода натавонист. Тадқиқи ин гуна просессҳо (фотоэффект, табдилоти фотохимиявии молекулаҳо, қонуниятҳои спектрҳон оптикӣ ва ғ.) ва мулоҳизаҳои умумии термодинамики дар бораи таъсири мутақобили майдони- электромагнитию модда ба чунин хулоса оварданд, ки системам элементарӣ (атом, молекула) ба майдони электромагнитӣ фақат бо вояҳои дискретии (квантҳои) мутаносиб ба басомади шуоъафкани (v) энергия дода (ё худ, баръакс, аз он энергия гирифта) метавонад.
Бинобар он майдони электромагнитии рушноиро бо сели квантҳои рӯшноӣ
Ҳамаи соҳаҳои Оптика аҳамияти амалӣ доранд. Масъалаҳои оқилона рав- шан кардани кӯчаҳо, биноҳо, ҷойҳои кор дар истеҳсолот ва ғайраро техникаи рушноӣ дар асоси Оптикаи геометрӣ ва фотометрия ҳал мекунад: дар айни замон муваффақиятҳои Оптикаи физикӣ (масалан, барои бунёди манбаъҳои люминессентии рушноӣ) ва технологияи оптикӣ (сохтани оинаҳо, филтрҳои рӯшноӣ, экранҳо ва ғайра) ҳамаҷониба истифода мешаванд.
Line 15 ⟶ 16:
Ҳодисаҳои оптикӣ ва усулҳои дар Оптика коркардашударо бо мақсадҳои таҳлилу тафтиш дар соҳаҳои гуногуни илм ва техника фаровон истифода мебаранд. Махсусан усулҳои таҳлили спектр июлюминессентие, ки ба алоқамандии структураи атому молекулаҳо бо характери спектрҳои ихрочу фурӯбурд ва спектрҳои пароканиши комбинасионии рушноӣ асос ёфтаанд, аҳамияти калон доранд. Аз рӯи спектрҳо ва тағйирёбии онхо бо мурури вақт ё аз таъсири омилҳои беруна ба модда таркиби молекулавию атомӣ, ҳолати агрегатӣ, ҳарорати моддаро муайян кардан, рафти просессҳои физикию химиявиро дар модда тадқиқ кардан мумкин аст.
Истифодаи лазерҳо дар спектроскопия боиси инкишофи пуравҷи равияи нави он
Оптика яке аз фанҳои қадимтарин буда, дар ҳамаи давраҳои тараққиёти худ бо эҳтиёҷоти амалии одамон зич алоқаманд буд. Ростхаттагии паҳноиши рӯшноӣ ҳанӯз 5 ҳазор сол пеш аз милод ба мардуми Байнаннаҳрайн (Месопотамия) маълум буд ва дар Мисри Қадим дар корҳои сохтмон истифода мешуд. Арасту (асри 4 то милод), ки ба оптикаи_ атмосферӣ машғул буд, пайдоиши
Тараққиёти минбаъдаи Оптика бо ихтирои телескоп (Г. Галилей, 1609) ва кашфиётҳои астрономӣ, дифраксия ва интерференсияи рушноӣ (Ф. Грималди, 1665), фишори рӯшноӣ (П.
Дар ихтирои усулҳои нави тадқиқот дар соҳаи Оптика ва татбиқи онҳо хизмати олимони советӣ (С.
Дар Университети Давлатии Тоҷикистон ба номи Владимир Илич Ленин доир ба бунёди лазерҳо, хосиятҳои шуоъҳои лазерӣ ва татбиқи онхо дар корхои сохтмон (масалан, дар сохтмони ГЭС-и Нораок), тахлили спектрӣ, голография ва истифодаи он, хосиятҳои оптикии моддаҳо дар ҳолат ва шароитҳои гуногун ва ғайра як қатор корҳои илмии самарабахш иҷро карда шудаанд. Дар лабораторияҳои оптика ва спектроколия, оптоакустика ва электроникаи квантии Институти физика ва техникаи ба номи С.
== Эзоҳ ==
Line 29 ⟶ 30:
== Адабиёт ==
* Ландсберг Г. С., Оптика, Москва 1976;
* Борн М., Основы оптикӣ, перевод с английского, 2 издание, Москва, 1973.
|