Асп: Тафовут байни таҳрирҳо

Қисмати бештари устураҳои авестоӣ дар иртибот бо асп ба сарзамини [[Турон]] алоқаманданд. Турониён тибқи тасвири ҳамосӣ мардумони бодиянишин, саворони чобуку тундрав ва душмани Эрон хонда шудаанд. Дар байни онҳо машҳуртар Франграсйана (Афросиёби «Шоҳнома») мебошад. Тибқи маъ­лумоти [[Умари Хайём]] дар «Наврӯз­нома» Афросиёб гуфта: {{аввали иқтибос}}«Асп мар-мулукро чунон аст, ки осмон мармоҳро»{{охири иқтибос|сарчашма=«Наврӯз­нома»-и [[Умари Хайём]]}}. Дар ҳа­мин асар оид ба аспҳои гуногун, зоту сифатҳо ва хусусиятҳояшон маълумот дода шудааст. Ному корномаи аксар ашхоси асотирии эронитабори Авесто ба тавассути асп шуҳратёр мегарданд. Масалан, Заҳҳокро (Ажи Даҳака) Беварасп – дорандаи даҳ ҳазор асп низ хондаанд. Тибқи анъанаи устурасозӣ Фаридун (Тра­этаона, Фретон) дар Авесто ба асп дилбастагиидилбастагииқавӣ дорад. «Офаридунро пурсидаанд, ки эй малик, чаро бар асп нанишинӣ?» Гуфт:«''Тарсам, ки Яздонро шукр ба воҷибе натавонам гузорд''». <nowiki><br/></nowiki>

Асппарварӣ шуғли қадимии мардуми тоҷик аст. Ниёгони мо оид ба асп, нигоҳубин ва бемориҳои он чандин «Фараснома» таълиф намудаанд. Дар китоби «Одоб-ул-ҳарб ва-ш-шуҷоъа» омадааст, ки{{аввали иқтибос}}{{охири иқтибос|сарчашма=}}«...Асп шинохтан илме шариф аст, чун касе аспро нашиносад, ӯро аз ҷумлаи нодонон шуморанд. Шинохти асп бояд ва шинохти дандони ӯ ва хуҷастагӣ ва иллату айби ӯ дар дандонҳо ва нишонҳо, ки онро бувад, то ба ҳама чизҳо доно ва имом бошад». Яке аз бобҳои китоби мазкур дар бораи муолиҷаи иллати аспон аст. Чунончи, муаллиф қайд мекунад, ки «...Асперо, ки таб гирад, нишон он аст, ки дамақ гирад ва бинӣ паҳн боз кунад ва сар фуруд дорад ва паҳлу бизанад ва дами бинӣ гарм бошад, илоҷаш он аст, ки як рӯз беалаф дорад, дигарон рӯз се ман об ва ду ман мавизи сиёҳ ва бодрӯ ва гашниз ва шоҳтара аз ҳар яке як даста андар дег биҷӯшонад, то он об ба як ман боз ояд, пас биполояд, дар даҳани сутур резад, некӯ шавад»{{охири иқтибос|сарчашма=«Одоб-ул-ҳарб ва-ш-шуҷоъа»}}. <nowiki><br/></nowiki>